Είναι η πόλη που διεκδικήθηκε από Βυζαντινούς, Ούγγρους, Βούλγαρους, Οθωμανούς και Αψβούργους, η πόλη που σε κερδίζει με τα αρ νουβό κτίσματά της, αλλά και με τις αυστηρών γεωμετρικών γραμμών πολυκατοικίες του κομμουνιστικού της παρελθόντος, απομεινάρια μιας άλλης εποχής. Είναι μια πόλη όπου τα σημάδια του πολύχρονου πολέμου παραμένουν εμφανή – σε κάποια κτίρια οι ζημιές δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ, έχουν μείνει να μαρτυρούν τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 1999. Και ταυτόχρονα είναι μια πόλη που αγωνίζεται να ξεχάσει το παρελθόν της: νεανική, με ψαγμένα στέκια, καλά εστιατόρια και μπαράκια, αλλά και με πανάκριβα εμπορικά κέντρα – μάλλον δεν φαίνεται να έχει σημασία ότι ο βασικός μισθός στη Σερβία αυτή τη στιγμή είναι κάτω από τα 300 ευρώ. Σύμφωνα μάλιστα με τη Μάγια, την ευγενική πανύψηλη σέρβα ξεναγό μας – ναι, είναι πράγματι πολύ ψηλός λαός -, οι νέοι δαπανούν περίπου το 35% του εισοδήματός τους στη νυχτερινή διασκέδαση. Το Βελιγράδι, περί ου ο λόγος, είναι φανερό ότι βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο, αναζητώντας εκ νέου την ταυτότητά του.
Με την πρώτη ματιά είναι σαφώς γοητευτικό. Ισως το μεγαλύτερο ατού του είναι ότι βρέχεται από δύο ποτάμια, αφού βρίσκεται στη συμβολή του Σάβου και του Δούναβη. Η δική μας περιήγηση ξεκινά από τον πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο Κneza Mihaila, με τα δεκάδες καταστήματα, τα εντυπωσιακά αξιοθέατα αλλά και τους πολλούς πλανόδιους μουσικούς. Καταλήγουμε φυσικά στην Πλατεία Δημοκρατίας (Trg Republike). Εκεί όπου οι Σέρβοι δίνουν ραντεβού κάτω από το άγαλμα του Πρίγκιπα Μιχαήλ, που αγναντεύει την πόλη έφιππος. Περπατάμε. Κάθε γωνία έχει και μία ιστορία να διηγηθεί. Η ξεναγός μας σταματά μπροστά από το ιστορικότερο ξενοδοχείο της πόλης, το Moskva, στο οποίο δεν υπάρχει δωμάτιο που να φέρει τον αριθμό 13 και στους χώρους του έχουν φιλοξενηθεί σπουδαίες προσωπικότητες, από τον Αλμπερτ Αϊνστάιν και τον Ρέι Τσαρλς μέχρι τον Αλφρεντ Χίτσκοκ και τον Ιβ Μοντάν.
Οι κάτοικοι του Βελιγραδίου είναι ευγενικοί και χαμογελαστοί. Αν πιάσεις κουβέντα μαζί τους παραπονιούνται βέβαια για την ακριβή ζωή, τους χαμηλούς μισθούς, αλλά και το γεγονός ότι η χώρα τους δεν είναι ακόμη μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Περιδιαβάζοντας θα πέσεις πολλές φορές επάνω στη μορφή του Νίκολα Τέσλα, του εθνικού τους εφευρέτη, του «Προμηθέα του Ηλεκτρισμού». Ενα άλλο πρόσωπο που φαίνεται να «λατρεύεται» περιέργως στο Βελιγράδι είναι ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Η μορφή του είναι αποτυπωμένη σε φλιτζάνια που πωλούν πλανόδιοι πωλητές, σε μπρελόκ, σε πετσέτες κουζίνας. Οπως μας πληροφορεί η Μάγια, φέρουν το όνομά του ακόμα και ένα μπράντι από σύκο αλλά και μια εκκλησία στο χωριό Μπάνστολ, στη Βορειοδυτική Σερβία.
Συνεχίζουμε τη βόλτα. Επόμενος προορισμός το παλαιό φρούριο της πόλης, το λεγόμενο Kalemegdan. Καταπράσινο, με φροντισμένους κήπους, το κάστρο με τους πύργους και τις οχυρώσεις του ατενίζει από ψηλά το σημείο όπου ενώνονται οι δύο ποταμοί της πόλης. Και εδώ θα κάνουμε μια μεγάλη στάση στον Πύργο Νεμπόισα, ο οποίος αποτελεί το μοναδικό καλοδιατηρημένο μεσαιωνικό κτίριο μέσα στο Φρούριο του Βελιγραδίου. Χτίστηκε γύρω στο 1460 με σκοπό να υπερασπιστεί την πόλη από τους Τούρκους. Τελικά μετατράπηκε αιώνες αργότερα σε ένα τα πιο σκοτεινά σύμβολά της. Ο πιο διάσημος αιχμάλωτός του υπήρξε ο Ρήγας Φεραίος, ο οποίος θανατώθηκε εκεί το 1798. Μάλιστα σήμερα στον πρώτο όροφό του φιλοξενεί μια καλοστημένη έκθεση, όπου με τη βοήθεια πολυμέσων παρουσιάζονται η προσωπικότητα και οι ιδέες του έλληνα στοχαστή και επαναστάτη.
Καθώς το απόγευμα πέφτει θα επισκεφθούμε τη Skardarlija, τη λεγόμενη Μονμάτρη του Βελιγραδίου. Εδώ συχνάζουν ομάδες μουσικών που παίζουν τοπική βαλκανική μουσική (μην παραξενευτείτε αν την ώρα που γευματίζετε μια μπάντα σάς κάνει καντάδα) και θα καταλήξουμε σε ένα από τα πολλά εστιατόρια με τα καρό τραπεζομάντιλα δοκιμάζοντας rakija – μοιάζει με τη δική μας ρακή, αλλά είναι πολύ πιο δυνατή. Αξίζει φυσικά κανείς να επισκεφθεί το εξαιρετικά ενδιαφέρον Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Βελιγραδίου. Ανοιξε τις πύλες του το 2017 ύστερα από 10χρονη ανακαίνιση και φιλοξενεί έργα καλλιτεχνών όπως ο Αντι Γουόρχολ, ο Χουάν Μιρό, ο Σαλβαδόρ Νταλί, ο Μαξ Ερνστ και φυσικά της «εθνικής τους καλλιτέχνιδας» Μαρίνας Αμπράμοβιτς.
Σήμα κατατεθέν για την πόλη και ο Ιερός Ναός του Αγίου Σάββα, ιδρυτή της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους ορθόδοξους ναούς των Βαλκανίων. Ανεγέρθηκε στον τόπο όπου οι Οθωμανοί το 1595 έβαλαν φωτιά στα λείψανα του Αγίου Σάββα. Η ιδέα για την αποπεράτωσή του ανάγεται στο 1895, με την κατασκευή όμως να ξεκινά τελικά το 1935. Οι εργασίες σταμάτησαν με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Πατριάρχης Σερβίας Γερμανός αναθέρμανε την ιδέα για την ανέγερσή του το 1958 και έπειτα από 88 αιτήματα προς το κομμουνιστικό καθεστώς τελικώς η κατασκευή έλαβε έγκριση το 1984. Ο ναός είναι σήμερα επισκέψιμος, όμως οι εργασίες στο εσωτερικό του δεν έχουν ολοκληρωθεί.
Ενα από τα μέρη που δεν θα προλάβουμε να επισκεφθούμε είναι το τεχνητό νησί Αda Cingalija που βρίσκεται στον ποταμό Σάβο. Εκεί τους καλοκαιρινούς μήνες χτυπά η καρδιά της πόλης με 100.000 άτομα να το επισκέπτονται ημερησίως. Αποκαλείται και «Θάλασσα του Βελιγραδίου», προσφέροντας μια παραλία μήκους 7 χλμ. με beach bars, εγκαταστάσεις για θαλάσσια σπορ κ.τ.λ. Δεν πειράζει που δεν θα το επισκεφθούμε πάντως. Είναι άλλωστε χειμώνας. Γι’ αυτό επιμένουμε με βόλτες στο ιστορικό κέντρο του Βελιγραδίου – το νέο Βελιγράδι εκτείνεται στην αριστερή όχθη του ποταμού Σάβου και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει το νέο οικονομικό κέντρο της πόλης. Και κάπως έτσι αποχαιρετούμε τη «Λευκή Πόλη» (διότι αυτό σημαίνει το όνομά της), λίγο προτού μεταβούμε στο αεροδρόμιο, με μία στάση σε έναν από τους πολλούς φούρνους για ένα λαχταριστό, σερβικό burek, γεμιστό με λευκό τυρί, πατάτα και μανιτάρια.
