Σπάνιο ωδικό πτηνό στην Εδέμ του λυρικού τραγουδιού, σε έναν κόσμο μοναδικής ομορφιάς και αρμονίας, η Τζόις ΝτιΝτονάτο, έπειτα από 25 χρόνια λαμπρής σταδιοδρομίας στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου και τρία βραβεία Grammy μεταξύ πολλών διεθνών διακρίσεων, κάνει τη φωνή της όργανο αφύπνισης και βγαίνει μπροστά για να μας καλέσει σε έναν αγώνα που αφορά την επιβίωσή μας. Η διάσημη μεσόφωνος από το Κάνσας, που ξεχώρισε ερμηνεύοντας με τρόπο υποδειγματικό όπερες του Χέντελ, του Ροσίνι, του Μότσαρτ, του Μπελίνι, του Ντονιτσέτι, του Μασνέ, του Ρ. Στράους και άλλων μεγάλων συνθετών, περιοδεύει παρουσιάζοντας σε όλον τον κόσμο, τώρα και στην Ελλάδα, την παραγωγή «Eden»: Πρόκειται για ένα μουσικοθεατρικό θέαμα διά του οποίου η καλλιτέχνις μάς προσκαλεί να επανασυνδεθούμε με το φυσικό περιβάλλον που μας φιλοξενεί (και με τον βαθύτερο εαυτό μας), να συνειδητοποιήσουμε την ευθραυστότητά του και να το φροντίσουμε, οικοδομώντας επιτέλους έναν καλύτερο κόσμο και χαρίζοντας στα παιδιά μας ένα μέλλον δημιουργίας και ελπίδας. Πρόκειται για το δεύτερο ακτιβιστικό θεματικό project που παρουσιάζει μετά το «In War & Peace: Harmony through Music» («Σε πόλεμο και ειρήνη: Αρμονία μέσα από τη μουσική»), μέσα από το οποίο καταδίκαζε τη φρίκη των πολεμικών συρράξεων και υμνούσε το φως που γεννά η αρμονική συνεργασία και συνύπαρξη των ανθρώπων. Ενώ συνεχίζει τη διά της μουσικής συγκινητική κοινωνική προσφορά της (για τις ανάγκες της οποίας έχει πλέον βάλει σε δεύτερη μοίρα τη σπουδαία καριέρα της) με μια νέα περιοδεία σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και λίγο προτού παρουσιάσει το «Eden» και στο κοινό του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών – την Τρίτη 30 Μαΐου, στο πλαίσιο του Κύκλου «Μεγάλοι Ερμηνευτές» – η Τζόις ΝτιΝτονάτο μιλάει στο ΒΗΜΑgazino για το πώς αντιλαμβάνεται σήμερα την παρουσία της στο στερέωμα της τέχνης, αλλά και για τον ειρηνικό, ασφαλή, φιλικό και προστατευμένο κόσμο που ονειρεύεται. Για τη δημιουργία του οποίου μας καλεί όλους να συστρατευθούμε σε έναν αγώνα υψηλών πανανθρώπινων ιδανικών.
Τι σας ενέπνευσε ώστε να ξεκινήσετε να εργάζεστε πάνω στην παραγωγή του «Eden»; Από ποια ανάγκη σας πηγάζει η εν λόγω παράσταση;
«Το «Eden» είναι βαθιά εμπνευσμένο από μια φράση του συνθέτη, στιχουργού και θεατρικού συγγραφέα Τζόναθαν Λάρσον που διάβασα ενώ προετοίμαζα την προηγούμενη παραγωγή μας, το «In War & Peace». Eλεγε: «Το αντίθετο του πολέμου δεν είναι η ειρήνη, είναι η δημιουργία». Εξετάζοντας τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, ξεκινώντας από το καταταλαιπωρημένο κλίμα, τις έντονες διακρίσεις και φτάνοντας ακόμα και στο έλλειμμα καλλιτεχνικής εκπαίδευσης (για να αναφέρω μόνο μερικά από αυτά τα προβλήματα), ήθελα η επόμενη δουλειά μου να εξετάζει τη σύνδεσή μας με τον κόσμο γύρω μας. Αυτό είναι το «Eden», η δημιουργική μου απάντηση στην αναζήτηση μιας βαθύτερης σύνδεσης στον κόσμο μας».
Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά την προετοιμασία της παραγωγής;
«Κυρίως το λανσάρισμά της περίπου πριν από έναν χρόνο, όταν δηλαδή ο κόσμος βρισκόταν υπό την επήρεια (συντετριμμένος, θα έλεγα) των δεύτερων μεγάλων lockdowns για την CΟVID-19. Για αυτόν και μόνο τον λόγο η προσπάθεια που κληθήκαμε να καταβάλουμε για να οργανώσουμε την παραγωγή ήταν, τολμώ να πω, ηράκλεια. Το ξεκίνημα οποιουδήποτε είδους περιοδείας ήταν σχεδόν αδύνατο, αλλά τελικά το καταφέραμε, το κάναμε με διαφορετικά σκηνικά, διαφορετική παραγωγή και διαφορετική παιδική χορωδία σε κάθε πόλη – συμπεριλαμβανομένων και των εργαστηρίων που οργανώναμε! Νιώθω ότι καθεμία από τις πρώτες 27 συναυλίες μας ήταν ένα μίνι-θαύμα και κατέστη δυνατό μόνο λόγω της ισχυρής πίστης του κόσμου στο έργο μας!».
Πώς επιλέξατε το ρεπερτόριο; Τι θα σας ακούσουμε να ερμηνεύετε;
«Παρ’ όλο που η ορχήστρα Il Pomo d’ Oro, με την οποία συνεργάζομαι εδώ και καιρό, είναι κατά κύριο λόγο μια ορχήστρα που παίζει με όργανα εποχής, από την αρχή αποφασίσαμε να αναθέσουμε σε σύγχρονους μουσικούς νέα κομμάτια ή έστω να ερμηνεύσουμε και πιο σύγχρονα κομμάτια και να μην περιοριστούμε μόνο στο ήδη υπάρχον μπαρόκ ρεπερτόριο. Το πρώτο κομμάτι στο οποίο οδηγηθήκαμε ήταν το «The Unanswered Question» του Τσαρλς Aϊβς – το οποίο, όπως καταλαβαίνετε, απέχει πολύ, πάρα πολύ από τον Χέντελ, που επίσης ακούγεται στο «Eden». Ξέραμε ότι αυτό θα έπρεπε να είναι η αρχή για τη συναυλία μας. Ξέραμε επίσης ότι θέλαμε να κλείσουμε τη συναυλία με το «Ich bin der Welt» του Μάλερ. Τα υπόλοιπα τα βρήκαμε ψάχνοντας. Το ζητούμενο ήταν κομμάτια που θα βοηθούσαν να αφηγηθούμε την ιστορία των αναζητήσεων (ακόμα και διά της αμφισβήτησης) των ανθρώπων και του ταξιδιού τους προς μια βαθύτερη σύνδεση με τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω μας. Αν δεν το κατανοήσουμε αυτό βαθιά μέσα μας, απλά δεν θα φροντίσουμε καλύτερα το περιβάλλον μας, τους ανθρώπους γύρω μας και τον ίδιο μας τον εαυτό. Αυτό το μήνυμα βρίσκεται και στον πυρήνα τού «The First Morning of the World», του κομματιού που παραγγείλαμε στη Ρέιτσελ Πόρτμαν και που λειτουργεί ως σημείο εκκίνησης για την αναζήτηση αυτής της βαθιάς σύνδεσης για την οποία σας μίλησα».
Θα θέλατε να μας περιγράψετε τη δημιουργική διαδικασία, τη συνεργασία με τους καλλιτέχνες και τους μουσικούς που συμμετέχουν στο «Eden»; Θα πρέπει όλοι να είναι, όπως καταλαβαίνουμε, άνθρωποι που μοιράζονται με εσάς το ίδιο όραμα.
«Η χαρά και το δημιουργικό τσουνάμι γύρω από το «Eden» ήταν μια από τις σπουδαίες εμπειρίες της καριέρας μου! Το να δώσουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να σκεφτεί «out of the box», αντισυμβατικά, μας οδήγησε σε κάτι μοναδικό και το νιώθουμε αυτό και στον τρόπο με τον οποίο υποδέχεται την παράστασή μας το κοινό. Η ομάδα μας αποτελείται εξ ολοκλήρου από ανθρώπους αφοσιωμένους στην ελπίδα που εμπνέει το «Eden» και καθένας από εκείνους κάνει τη δουλειά τουλάχιστον τριών ατόμων για να το ζωντανέψουν. Είναι πραγματικά μια συνεργασία εξαιρετική!».
Τι ελπίζετε να πάρουν μαζί τους οι θεατές φεύγοντας από την παράστασή σας;
«Μια έντονη επιθυμία να εμβαθύνουν στη σύνδεσή τους με τον φυσικό κόσμο που τους περιβάλλει, να εμπιστευθούν περισσότερο την πίστη τους στο ανθρώπινο πνεύμα και να καλλιεργήσουν την πλευρά του εαυτού τους που κατανοεί τι σημαίνει ειρήνη και που την επιθυμεί πραγματικά».
Τι σημαίνει για εσάς ακτιβισμός; Ποιο είναι το όραμά σας για ένα βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον για τον πλανήτη μας;
«Δεν είμαι σίγουρη ότι ξέρω πώς να ορίσω τον ακτιβισμό σε σχέση με τον εαυτό μου. Ξέρω απλώς ότι αυτή είναι μια στιγμή που ο κόσμος χρειάζεται το καλύτερο από εμάς και έτσι προσπαθώ και εγώ να εκδηλώσω τον καλύτερο εαυτό μου και να δώσω όλα όσα μπορώ».
Ποιες αλλαγές θα θέλατε να δείτε στις πολιτικές των κρατών προκειμένου να αντιμετωπιστεί δραστικά η κλιματική αλλαγή;
«Πάνω στο θέμα του κλίματος έχουν ακουστεί τόσο πολλά πράγματα, έχουν προταθεί τόσο πολλές λύσεις… Νομίζω πως αυτό που πρέπει κυρίως να συμβεί είναι να πούμε όλοι μας, καθένας από εμάς, «φτάνει!» και να κάνουμε ένα πρώτο άλμα προς τα εμπρός, όλοι μαζί, σταματώντας τουλάχιστον να κάνουμε τόσο κακό, προσπαθώντας έστω να ελαχιστοποιήσουμε το κακό που κάνουμε».
Πώς προετοιμάζεστε ψυχικά και συναισθηματικά για μια παράσταση σαν αυτή; Ή και για τους μεγάλους ρόλους που ερμηνεύετε στη σκηνή;
«Στην πραγματικότητα, όλη η ζωή μου ήταν η προετοιμασία μου για αυτό που κάνω! Αλλά για να σας δώσω και μια πιο πρακτική απάντηση, πρέπει να είμαι ξεκούραστη, προετοιμασμένη μουσικά, φωνητικά και πνευματικά, και τώρα, σε αυτό το σημείο της καριέρας μου, πρέπει να είμαι πολύ σαφής σχετικά με το τι θέλω, τι ελπίζω να μεταδώσω στο κοινό. Θέλω να έχω μια κρυστάλλινη ιδέα πάνω στο τι μπορώ να προσφέρω στο κάθε άτομο που βρίσκεται μέσα στην αίθουσα. Και τότε αρχίζει η μεγάλη γιορτή, όπου όλο αυτό ελευθερώνεται για να αφήσει τον καθένα να αποφασίσει μόνος του τι σημαίνει εκείνο που βλέπει και ακούει για τον ίδιο».
Πώς έχουν επηρεάσει η προσωπική σας ζωή και οι εμπειρίες σας τη μουσική σας καριέρα; Και πώς ισορροπείτε τις απαιτήσεις ενός πολυάσχολου προγράμματος παραστάσεων με την προσωπική σας ζωή και τη φροντίδα του εαυτού σας;
«Πρόκειται για μια άσκηση ισορροπίας που προσπαθώ διαρκώς να επιτυγχάνω επειδή η καριέρα μου είναι αυτή που πάντα λειτουργεί επιβαρυντικά έναντι της προσωπικής ζωής, χωρίς να μπορεί να χωρέσει σε απλές ταξινομήσεις, παραμένοντας κάτι ανάμεσα σε επάγγελμα και σε διασκέδαση. Ως καλλιτέχνις, ό,τι κάνω, μαθαίνω και βιώνω τροφοδοτεί αυτό που έχω να προσφέρω στη σκηνή και έτσι, καλλιεργώντας τον εαυτό μου όσο μπορώ περισσότερο, είναι πιθανό στη σκηνή να έχω περισσότερα να προσφέρω. Είμαι τόσο ευγνώμων που και τα δύο αυτά στοιχεία της ζωής μου τροφοδοτούν το ένα το άλλο και με εμπνέουν συνεχώς».
Επειτα από τόσα χρόνια, τόσο μεγάλα θέατρα, τόσο σημαντικές παραστάσεις και τόσο δύσκολους αλλά υπέροχους ρόλους… Μπορείτε αλήθεια να σταθείτε σε μια στιγμή και να περιγράψετε μια ιδιαίτερα αξιομνημόνευτη παράσταση (ή ηχογράφηση) από την καριέρα σας;
«Αυτή την περίοδο, κάθε φορά που τα παιδιά με συνοδεύουν στο τέλος της συναυλίας στο «Eden», νιώθω πως ζω την καλύτερη στιγμή που είχα ποτέ στη σκηνή. Και αυτό λέει κάτι, γιατί στην καριέρα μου ήμουν ανείπωτα τυχερή, έζησα μια πληθώρα μουσικών εμπειριών που όταν τις αναπολώ μου κόβουν την ανάσα!».
Σας ευχαριστώ. Και για τη μουσική, και για την προσφορά, και για την ευγένειά σας!
«Και εγώ ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια και για την προθυμία σας να κάνετε πιο γνωστή την ιστορία του «Eden». Τα λέμε σύντομα!».
ΙΝFO
«Eden»: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 30 Μαΐου. Την Τζόις ΝτιΝτονάτο συνοδεύει η ορχήστρα Il Pomo d’ Oro υπό τη διεύθυνση του Μαξίμ Εμελιάνιτσεφ. Συμμετέχει η νεανική χορωδία του El Sistema Greece.
