Το ντιζάιν στα ’50s και στα ’60s

«Είναι δυνατόν μια σκούπα να θεωρηθεί έργο τέχνης; Ναι, λέει το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, εφόσον έχει σχεδιαστεί τόσο για την πρακτικότητα όσο και για την ομορφιά της» έγραφε το περιοδικό «Time» στις 12 Οκτωβρίου 1953. Ο Πόλεμος της Κορέας είχε μόλις λήξει, η εξέγερση του Ανατολικού Βερολίνου κατασταλεί, ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ εκλεγεί πρόεδρος και ο Ιωσήφ Στάλιν αφήσει την τελευταία του πνοή, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ενωση αποκτήσει τη βόμβα υδρογόνου, οι Φράνσις Κρικ και Ντέιβιντ Γουάτσον ανακαλύψει το DNA. Το ροκ εντ ρολ όπως θα το όριζαν ο Μπιλ Χάλεϊ και ο Ελβις Πρίσλεϊ βρισκόταν ακόμη έναν χρόνο στο μέλλον, το ίδιο και η πτήση του πρωτοτύπου του Boeing 707 και ο Πόλεμος της Αλγερίας. Ο μεταπολεμικός κόσμος όδευε προς την καρδιά του Ψυχρού Πολέμου, ταυτόχρονα όμως άνοιγαν παράθυρα προς περισσότερο δημιουργικές κατευθύνσεις που άλλοτε έμοιαζαν τετριμμένες και άλλοτε ακόμη και εξοργιστικές, από τη σκοπιά τού σήμερα όμως φαντάζουν εντελώς καινοτόμες. Ακριβώς αυτόν τον μοντερνισμό των μέσων του 20ού αιώνα ανακαλεί στη μνήμη το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης με τη μεγάλη έκθεση «Η αξία του καλού ντιζάιν» που επαναφέρει στις αίθουσές του περίφημα χρηστικά αντικείμενα από τα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έως και τη δεκαετία του ’60.

Η συγκεκριμένη κίνηση του ΜοΜΑ συνιστά κατ’ αρχάς επιστροφή στη δική του παράδοση (ιδρύθηκε το 1929). Από το 1938 έως το 1948 και από το 1950 έως το 1955 το μουσείο διοργάνωνε ετησίως εκθέσεις με παρόμοιο χαρακτήρα: η πρώτη σειρά έγινε γνωστή ως «Χρήσιμα αντικείμενα», η δεύτερη με τον τίτλο «Καλό ντιζάιν». Το 1938 το δελτίο Τύπου της έκθεσης ισχυριζόταν ότι όλοι μπορούν να αγοράσουν «καθημερινά αντικείμενα εξαιρετικού ντιζάιν σε λογικές τιμές» και για του λόγου το αληθές παρέπεμπε στον τίτλο της: «Χρήσιμα αντικείμενα για το σπίτι με αξία κάτω των 5 δολαρίων». Στα εγκαίνια εκείνης του 1950 η Ντόροθι Σέιβερ, πρόεδρος των πολυκαταστημάτων Lord & Taylor, της αρχαιότερης αλυσίδας στην Αμερική, δήλωνε ότι «καλό ντιζάιν για εμένα σημαίνει την τέχνη εφαρμοσμένη στον τρόπο ζωής». Και αν σκεφτεί κανείς την άμεση ανάγκη για μετατροπή της πολεμικής οικονομίας σε ειρηνική μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, για αύξηση της κατανάλωσης και ενσωμάτωση των πρώην στρατιωτών στην αγορά εργασίας, θα αντιληφθεί γιατί η διάδοση νέων υλικών και τεχνολογικών καινοτομιών εκείνη τη στιγμή έφερνε το βέλτιστο αποτέλεσμα για όλους στη διασταύρωση της τέχνης με τη βιομηχανία.