To Παρίσι βρίσκεται σε οικοδομικό οργασμό, καθώς ετοιμάζεται ολοταχώς να υποδεχθεί τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024, οι οποίοι ξεκινούν στις 26 Ιουλίου.
Σε ολυμπιακούς ρυθμούς εισέρχεται και το ιστορικό Grand Palais, του οποίου ολοκληρώνεται η πρώτη φάση της ανακαίνισης ύψους 212 εκατ. ευρώ, προκειμένου να φιλοξενήσει τα αγωνίσματα της ξιφασκίας και του taekwondo στην καρδιά της γαλλικής πρωτεύουσας.
Η εκτεταμένη αυτή αποκατάσταση σκοπό έχει να εκσυγχρονίσει τις εγκαταστάσεις, να βελτιώσει την πρόσβαση και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του ιστορικού συγκροτήματος, ενώ θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι επισκέπτες κινούνται στην ηλιόλουστη αίθουσα εκθέσεων.
Θα είναι επίσης προσβάσιμο ένα υπόγειο επίπεδο, με την περιοχή των ιππικών επιδείξεων να μετατρέπεται σε χώρο δραστηριοτήτων για τα παιδιά.
Ατενίζοντας το μέλλον
Eκθεσιακός χώρος αλλά και μουσειακό συγκρότημα, η κατασκευή του Grand Palais στα Ηλύσια Πεδία ξεκίνησε το 1897 μετά την κατεδάφιση του Palais de l’Industrie (Παλάτι της Βιομηχανίας) για τη διοργάνωση της Παγκόσμιας Εκθεσης του 1900 στο Παρίσι.
Σχεδιάστηκε ουσιαστικά για να αποτελέσει χώρο μεγάλης κλίμακας για τη φιλοξενία επίσημων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων. Ενα αέτωμα μάλιστα στο κτίριο παραπέμπει σε αυτή του τη λειτουργία, με την επιγραφή «Ενα μνημείο αφιερωμένο από τη Δημοκρατία στη δόξα της γαλλικής τέχνης».
Σχεδιασμένο σύμφωνα με το πνεύμα της αρχιτεκτονικής της Beaux-Arts, σήμα κατατεθέν του αποτελούν οι περίτεχνες προσόψεις, οι γυάλινοι θόλοι, ενώ καινοτόμα στοιχεία για εκείνη την εποχή θεωρήθηκαν τα σιδερένια και ελαφριά χαλύβδινα πλαίσια και το οπλισμένο σκυρόδεμα που επιστρατεύθηκαν για την κατασκευή του. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει χαρακτηριστεί ιστορικό μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας.
Για περισσότερο από έναν αιώνα, το Grand Palais έγινε η «διεθνής βιτρίνα» της γαλλικής πολιτιστικής σκηνής, φιλοξενώντας τις μεγαλύτερες εκθέσεις και εκδηλώσεις, αντανακλώντας τις εξελίξεις και τις καινοτομίες της εποχής του.
©P.Tourneboeuf/RMNGP/Tendance Floue
Για παράδειγμα, το κεντρικό κλίτος του συγκροτήματος, έκτασης 13.500 τ.μ., το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, φιλοξενούσε για περισσότερα από δέκα χρόνια επιδείξεις του οίκου Chanel τόσο για τις ready-to-wear όσο και για τις haute couture συλλογές του.
Μάλιστα, το 2018 το πολυτελές brand ανακοίνωσε ότι θα συνεισφέρει στην αποκατάστασή του με μία γενναία δωρεά ύψους 25 εκατ. ευρώ, ως ο μοναδικός ιδιώτης χρηματοδότης του εγχειρήματος.
Σε αντίθεση με πολλά ιστορικά μνημεία, το Grand Palais δεν είχε υποστεί ποτέ εκ βάθρων αποκατάσταση, με εξαίρεση τη γυάλινη οροφή του κυρίως κτιρίου αλλά και των θεμελίων στην πλευρά του Σηκουάνα στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Αποτέλεσμα; Τα τελευταία χρόνια υπέφερε από πολλά τεχνικά προβλήματα, την ίδια στιγμή που οι συνθήκες υποδοχής του κοινού δεν ανταποκρίνονταν πλέον στα διεθνή πρότυπα, ενώ οι εκθεσιακοί χώροι του ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένοι από υλικοτεχνικής άποψης. Παράλληλα, το περιβάλλον του μνημείου, ο κήπος του και η ένταξή του στο ιστορικό αστικό σύνολο, παραμελήθηκαν με την πάροδο του χρόνου.
Το 2021, έπειτα από ένα σχέδιο αποκατάστασης που πέρασε από πολλά κύματα, το Grand Palais έκλεισε τις πύλες του για τις απαραίτητες εργασίες ώστε να εισέλθει σε μια νέα φάση στην ιστορία του. Τα έργα προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες αυτό το καλοκαίρι για το κεντρικό κλίτος και τις γύρω αίθουσες και μέχρι την άνοιξη του 2025 για το υπόλοιπο κτίριο.
Το κεντρικό κλίτος του Grand Palais, όπως προαναφέρθηκε, καλύπτει μια επιφάνεια 13.500 τετραγωνικών μέτρων. Αντιμέτωπο με την κλιματική αλλαγή, αυτό το «γιγάντιο θερμοκήπιο» έπρεπε να αντιμετωπίσει τις υπερβολικές θερμοκρασίες το καλοκαίρι και το δριμύ ψύχος τον χειμώνα.
Tελικά υιοθετήθηκε μία καινοτόμα μέθοδος ρύθμισης της θερμοκρασίας, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι το δάπεδο ήταν αρκετά στερεό ώστε να φιλοξενήσει ταυτόχρονα 9.000 επισκέπτες: δημιουργήθηκε δηλαδή μια «ενεργή» πλάκα, μια ενισχυμένη κατασκευή την οποία διασχίζει ένα σύνθετο δίκτυο σωλήνων.
Γενικότερα, οι εργασίες για την αναβάθμιση του κτιρίου θα βελτιώσουν τις υλικοτεχνικές επιδόσεις του και θα βελτιστοποιήσουν τις συνθήκες υποδοχής του κοινού. Από θερμική άποψη, η ενσωμάτωση ενός συστήματος μόνωσης του δαπέδου θα παρατείνει τον χρόνο ζωής του κυρίως κτιρίου.
H ιστορία
Το Grand Palais ουσιαστικά δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της διοργάνωσης της Παγκόσμιας Εκθεσης του 1900 στο Παρίσι (όπως και μια σειρά από άλλα μνημεία, π.χ. ο Πύργος του Αϊφελ). Μάλιστα η απόφαση της οικοδόμησής του αποκάλυψε βαθιές διαιρέσεις στο εσωτερικό της Γαλλικής Δημοκρατίας, με τους επικριτές να θεωρούν ότι το έργο αποτελούσε μια οικονομική αφαίμαξη για την οικονομία της χώρας.
Σε αντίθεση με τα σχέδια για το Trocadéro ή την εμβληματική όπερα Garnier, επιλέχθηκαν μόνο γάλλοι αρχιτέκτονες για τον σχεδιασμό του. Τα επίσημα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν την 1η Μαΐου 1900. Από την αρχή αποτέλεσε χώρο διαφόρων ειδών εκδηλώσεων εκτός από τις προβλεπόμενες εκθέσεις τέχνης.
Σε αυτές περιλαμβανόταν ένας διαγωνισμός ιππασίας που γινόταν κάθε χρόνο από το 1901 έως το 1957, αλλά επρόκειτο για ένα συγκρότημα αφιερωμένο και στην καινοτομία και στη νεωτερικότητα, με παρουσιάσεις για το αυτοκίνητο, την αεροναυπηγική, τις οικιακές συσκευές κ.ο.κ.
©P.Tourneboeuf/RMNGP/Tendance Floue
Ακόμη το Grand Palais λειτούργησε ως στρατιωτικό νοσοκομείο κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, «απασχολώντας» γάλλους καλλιτέχνες που δεν είχαν μεταφερθεί στο μέτωπο για να διακοσμήσουν τους χώρους του ή να κατασκευάσουν καλούπια για προσθετικά μέλη.
Οι Γερμανοί το χρησιμοποίησαν επίσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αρχικά ως αποθήκη φορτηγών, ενώ στη συνέχεια στέγασε δύο εκθέσεις ναζιστικής προπαγάνδας. Τελικά η παρισινή αντίσταση χρησιμοποίησε το Grand Palais ως αρχηγείο κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης του Παρισιού.
Στις 23 Αυγούστου του 1944, μάλιστα, μια γερμανική φάλαγγα δέχθηκε πυρά και οι Γερμανοί απάντησαν με επίθεση με τανκς εναντίον του συγκροτήματος. Η επίθεση προκάλεσε φωτιά σε έναν σωρό από σανό που είχε στηθεί για μια παράσταση τσίρκου και τις επόμενες 48 ώρες ο πυκνός μαύρος καπνός προκάλεσε σοβαρές ζημιές.
H αρχιτεκτονική
Ο κύριος χώρος, μήκους σχεδόν 240 μέτρων, κατασκευάστηκε με θολωτή οροφή από σίδηρο, χάλυβα και γυαλί, καθιστώντας το Grand Palais το τελευταίο από τα μεγάλα διαφανή κτίρια εμπνευσμένα από το επιβλητικό Crystal Palace του Λονδίνου.
Το κεντρικό κλίτος αρχικά συνδεόταν με τα άλλα μέρη του συγκροτήματος κατά μήκος ενός άξονα Ανατολής-Δύσης, με μια μεγάλη σκάλα που συνδύαζε κλασικά και Art Nouveau στοιχεία. Εντυπωσιακή είναι η επιβλητική κλασική πέτρινη πρόσοψη με μια πανδαισία από μεταλλικές κατασκευές στο ύφος της Art Nouveau και μια σειρά από αλληγορικά γλυπτά.
Το Grand Palais διαθέτει αστυνομικό τμήμα στο υπόγειο, τα στελέχη του οποίου συμβάλλουν στην προστασία των εκθεμάτων που εκτίθενται στους χώρους των Salon de la Société Nationale des Beaux Arts, Salon d’Automne και Salon Comparaisons.
Η δυτική πτέρυγα του κτιρίου περιλαμβάνει επίσης ένα επιστημονικό μουσείο, το Palais de la Découverte. Σύντομα λοιπόν το Grand Palais ανοίγει ξανά τις πύλες του. Μία νέα εποχή ξεκινά.
