Το έχουν χαρακτηρίσει «το διαμάντι του Νείλου». Το μουσείο των μουσείων, το οποίο θα αποτελέσει παγκόσμιο προορισμό για τα μοναδικής αξίας ευρήματα που θα φιλοξενεί, δεχόμενο πάνω από 15.000 επισκέπτες ημερησίως. Και πράγματι έτσι θα συμβεί όταν, Οσιρι θέλοντος, το Grand Egyptian Museum (GEM), με εκθεσιακούς χώρους όσο τέσσερα γήπεδα ποδοσφαίρου και με θέα στις περίφημες πυραµίδες της Γκίζας, θα ανοίξει επισήμως τις πύλες του, στεγάζοντας περί τα 100.000 εκθέματα. Σημειώνεται ότι στους χώρους του έχει συγκεντρωθεί πλήρης η συλλογή των θησαυρών του τάφου του Τουταγχαμών, περισσότερα δηλαδή από 5.300 τεχνουργήματα που ήρθαν στο φως κατά την ανασκαφή του από τον Βρετανό Χάουαρντ Κάρτερ το 1922.
Με κόστος κατασκευής που φαίνεται να ξεπέρασε τελικά το 1 δισ. δολάρια, το επονομαζόμενο GEM αναμένεται να αποτελέσει τελικά μια γερή τονωτική ένεση στην πληγωµένη εθνική οικονοµία της Αιγύπτου, η οποία είδε τη βαριά της βιομηχανία, δηλαδή τον τουρισµό, να πλήττεται βάναυσα μετά τα γεγονότα της Αραβικής Ανοιξης το 2011.
Ομως για να φτάσουμε μέχρι εκεί υπάρχει μια αναγκαία προϋπόθεση: να μπορέσει επιτέλους το μουσείο να ανοίξει και επίσημα τις πύλες του, καθώς η πολυπόθητη ημερομηνία εγκαινίων του μετατίθεται από έτος σε έτος τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Kαι να σκεφτεί κανείς ότι η κατασκευή του ξεκίνησε το 2012 με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό για τη δημιουργία του να κερδίζει ήδη από το 2003 το αρχιτεκτονικό γραφείο Heneghan Peng, επικρατώντας ανάμεσα στις 1.500 προτάσεις που κατατέθηκαν. Βέβαια, την τελευταία αυτή δεκαετία μόνο περίοδο σταθερότητας δεν θα μπορούσε κάποιος να τη χαρακτηρίσει για την Αίγυπτο, την ίδια στιγμή που το πρότζεκτ της κατασκευής του μουσείου ήταν ιδιαίτερα απαιτητικό, ανοίγοντας έναν δημιουργικό διάλογο με τις πυραμίδες της Γκίζας, που βρίσκονται σε απόσταση μόλις δύο χιλιομέτρων. Σημειώνεται μάλιστα ότι το μουσείο θα αποτελέσει μέρος ενός µεγαλύτερου συµπλέγµατος το οποίο περιλαµβάνει επίσης ένα παιδικό µουσείο, ένα µεγάλο κέντρο συντήρησης, χώρους για συνεδριακές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Προ των εγκαινίων
Το 2023, πάντως, φαίνεται, όπως όλα δείχνουν μέχρι στιγμής, να αποτελεί χρονιά-ορόσημο για το μουσείο, με τους αιγύπτιους αξιωματούχους να μιλούν για μία τελετή εγκαινίων που θα αφήσει εποχή, με προσκεκλημένους ηγέτες και προσωπικότητες από όλον τον κόσμο.
Και φαίνεται ότι πράγματι πλέον είμαστε πιο κοντά από ποτέ στο πολυπόθητο άνοιγμα των πυλών του, καθώς για πρώτη φορά τους τελευταίους μήνες διοργανώνονται δοκιμαστικές ξεναγήσεις group σε κάποιους από τους χώρους του. Ανάμεσα στα σημεία που είναι ήδη επισκέψιμα περιλαμβάνεται και η Κεντρική Αίθουσα, εκεί όπου εκτίθεται το κολοσσιαίο άγαλµα του φαραώ Ραµσή Β΄, ηλικίας 3.200 ετών. Με βάρος 83 τόνων και ύψος 11 μ., είχε µεταφερθεί στο νέο του σπίτι µέσα σε έναν ειδικά κατασκευασµένο «νάρθηκα» συνοδεία µπάντας και έφιππης φρουράς. Ηταν το πρώτο μάλιστα που τοποθετήθηκε στην τελική του θέση, στις αρχές του 2018, ώστε να κατασκευαστεί το αίθριο γύρω του.
Ακόμη οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφθούν το συνεδριακό κέντρο, τους εμπορικούς χώρους, αλλά και τους εξωτερικούς κήπους. H τιμή του εισιτηρίου αγγίζει τα 4,44 ευρώ για έναν ενήλικα Αιγύπτιο, ενώ το κόστος για τους ενήλικες μη αιγύπτιους πολίτες αγγίζει τα 29,58 ευρώ. Σημειώνεται ότι δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στους υπόλοιπους εσωτερικούς χώρους μέχρι τα εγκαίνια. Πάντως τον περασμένο Δεκέμβριο ο οίκος Dior, πέραν της μεγαλειώδους επίδειξης της ανδρικής συλλογής του με τίτλο «Celestial», που πραγματοποιήθηκε με φόντο τις πυραμίδες της Γκίζας, παρουσίασε εντός του GEM την capsule collection Dior Tears που σχεδίασε ως guest o καλλιτεχνικός διευθυντής της Denim Tears, Τρεμέιν Εμορι.
Ανοιγμα στη σύγχρονη τέχνη
Tην ίδια στιγμή, το GEM δεν θέλει να αποτελεί μόνο μία πολύτιμη κιβωτό του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού, αλλά και μια πλατφόρμα για τη σύγχρονη τέχνη. Είναι ενδεικτικό ότι ήδη, συγκεκριμένα στις 19 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της πρώτης περιοδικής έκθεσης σύγχρονης τέχνης που παρουσιάζεται στους χώρους του και φέρει τον τίτλο «Traces of Egypt» (έως τις 15 Ιουνίου). Για τις ανάγκες της η αιγυπτογερμανίδα καλλιτέχνις Σούζαν Χεφούνα, η οποία έχει παρουσιάσει έργα της από το MoMA ως την Μπιενάλε της Βενετίας, δημιούργησε για αυτή την έκθεση 28 κοστούμια από αιγυπτιακό βαμβάκι που αποτίουν φόρο τιμής στην παράδοση της Khayamiya, μία τεχνική με πολύχρωμα απλικέ που οι ρίζες της φθάνουν πίσω στην αρχαία Αίγυπτο.
Ακόμη, στους χώρους του μουσείου τον περασμένο Ιανουάριο η αιγύπτια σοπράνο Φάτμα Σαΐντ έδωσε ένα ρεσιτάλ όπερας υπό τη συνοδεία φιλαρμονικής ορχήστρας. Το κοινό ήταν αιγύπτιοι πολίτες που μπορούσαν να καλύψουν το κόστος του εισιτηρίου που άγγιζε τα 168 δολάρια – υπενθυμίζουμε ότι ο κατώτατος μισθός στην Αίγυπτο είναι περίπου 87 δολάρια.
Τις τελευταίες ημέρες, βέβαια, το μουσείο ήρθε στην επικαιρότητα με έναν περίεργο ομολογουμένως τρόπο, όταν τον γύρο των social media έκανε ένα βίντεο που φέρεται να παρουσίαζε κάποιες σταγόνες βροχής να πέφτουν στο άγαλµα του Ραµσή Β΄ που είναι τοποθετημένο στην κύρια αίθουσα του μουσείου. Το πουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου διέψευσε ότι η βροχόπτωση έβλαψε καθ’ οιονδήποτε τρόπο το γλυπτό. Oπως εξήγησαν οι ιθύνοντες, όλα τα ενδεχόμενα και καιρικά φαινόμενα έχουν μελετηθεί κατά τον σχεδιασμό του μουσείου και έχει δημιουργηθεί μάλιστα και ένα δίκτυο αποστράγγισης των υδάτων. Aλλωστε, όπως επεσήμαναν, το άγαλμα του Ραμσή, κατασκευασμένο από γρανίτη, είχε σχεδιαστεί για να εκτίθεται σε δημόσιους χώρους. Η σοφία της αρχαίας Αιγύπτου στον σχεδιασμό τού σήμερα.
