Δεν γνωρίζουμε ακόμη τα ακριβή στοιχεία σχετικά με τη μείωση της χρήσης λεπτής πλαστικής σακούλας μετά την επιβολή και στη χώρα μας του περιβαλλοντικού τέλους στις αρχές του περασμένου χρόνου. Πηγές από το υπουργείο Περιβάλλοντος υπολογίζουν πως η χρήση μειώθηκε στα σουπερμάρκετ κατά 80% και κατά 60% στα υπόλοιπα καταστήματα, ενώ μια έκθεση που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, το Δίκτυο Μεσόγειος SOS, την Greenpeace και το WWF Ελλάς κάνει μια πολύ πιο μετριοπαθή συνολική εκτίμηση της τάξης του 54%. Αυτό ωστόσο που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στους ωκεανούς κάθε χρόνο – με το 50% των απορριμμάτων στον βυθό των θαλασσών να είναι πλαστικές σακούλες – και ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε αν θέλουμε να φτάσουμε στα επίπεδα άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως η Ιρλανδία, όπου κάθε πολίτης χρησιμοποιεί ετησίως μόλις 18 σακούλες (στη Δανία και στη Φινλανδία ο αντίστοιχος αριθμός είναι τέσσερις), ενώ στη Γαλλία και στην Ιταλία έχουν απαγορευτεί οριστικά.
Εν όψει και της επικείμενης εφαρμογής των νομοσχεδίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τα οποία τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης, όπως τα καλαμάκια και τα πλαστικά πιάτα, θα εξαφανιστούν από τα ράφια των πολυκαταστημάτων από το 2021 και μετά, ανθεί το εμπόριο εναλλακτικών επιλογών φιλικών προς το περιβάλλον. Τα επαναχρησιμοποιούμενα ποτήρια για τον καφέ, για παράδειγμα, διατίθενται ήδη σε πολλούς χώρους στο κέντρο της Αθήνας, υπάρχουν όμως και καταστήματα που εξειδικεύονται ή δημιουργούν τα ίδια εναλλακτικές επιλογές για την αντικατάσταση ειδών μιας χρήσης από πλαστικό. Η Μαίρη Λεονάρδου που εργάζεται στο κατάστημα Livin’ Green (https://livingreen.gr/), το οποίο βρίσκεται κοντά στην πλατεία Ναβαρίνου στα Εξάρχεια, έχει παρατηρήσει ότι «αρκετοί από τους πελάτες μας αρνούνται να δεχτούν σακούλα για τις αγορές και συχνά κουβαλούν δική τους – δεν είναι τυχαίο πως τα διχτάκια για να κουβαλάς τα οπωροκηπευτικά αλλά και άλλα τρόφιμα αποτελούν ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα μας. Τους τελευταίες μήνες παρατηρείται ραγδαία αύξηση στη ζήτηση για καλαμάκια μπαμπού ή ανοξείδωτα. Σε σταθερό ρυθμό πωλούνται τα οικολογικά ποτήρια για τον καφέ. Τα lunchboxes, κάποια από τα οποία είναι φτιαγμένα ακόμα και από ανακυκλώσιμο, επαναχρησιμοποιήσιμο πλαστικό, γίνονται ανάρπαστα μετά το καλοκαίρι, όταν τα παιδιά επιστρέφουν στο σχολείο και οι ενήλικοι στη δουλειά τους».
Η Δάφνη Μαρνέλη από το Πλαστικουργείο (https://plastikourgeio.com) στην Ασκληπιού, ένα κατάστημα-εργαστήριο που κοντεύει να κλείσει δύο χρόνια ζωής, είδε να οξύνεται το καταναλωτικό ενδιαφέρον από τη στιγμή που άρχισε να εφαρμόζεται το περιβαλλοντικό τέλος στις πλαστικές σακούλες. «Οι καταναλωτές φαίνονται πιο συνειδητοποιημένοι, έχει αρχίσει να συζητιέται το θέμα της μείωσης του πλαστικού και αυτό πιστεύω πως θα οδηγήσει στη γενικότερη ευαισθητοποίησή τους» εξηγεί. Τα πιο δημοφιλή προϊόντα «είναι φυσικά τα καλαμάκια ή τα ποτήρια του καφέ, όμως μεγάλη ζήτηση υπάρχει και για είδη κουζίνας – μπάνιου – πολλοί, ας πούμε, επιλέγουν ως δώρο τις ξύλινες βούρτσες με τις φυτικές ίνες, κάτι που με έχει εκπλήξει ευχάριστα». Πρόσφατα αναπαράχθηκε σε πολλά Μέσα η ενδιαφέρουσα είδηση πως η εθελοντική ομάδα Omnes, που από το 2016 ασχολείται με τη στέγαση προσφύγων, σε συνεργασία με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Κιλκίς και επαγγελματικούς φορείς της πόλης, όπως το Επιμελητήριο, έχουν ξεκινήσει τις διαδικασίες για τη δημιουργία του «Staramaki», ενός καλαμακίου κατασκευασμένου από το βασικό στέλεχος του σιταριού, η καλλιέργεια του οποίου ευδοκιμεί στην περιοχή. Στο τέλος του 2018 έγινε η πειραματική σπορά με τέσσερις καλλιέργειες σε 10 στρέμματα. Η συγκομιδή αναμένεται να γίνει προς τον Μάιο και η τελική μεταποίηση του προϊόντος θα γίνει σε συνεργαζόμενη μονάδα.
Το πιο αισιόδοξο με όλα τα παραπάνω είναι πως δεν μοιάζει αυτή η μετατόπιση στις καθημερινές συνήθειες των Ελλήνων να οφείλεται σε παροδική μόδα αλλά σε μια πιο ουσιαστική, φιλική προς το περιβάλλον, φιλοσοφία ζωής.
