Το αφιέρωμα του ΒΗΜΑgazino, καθώς κυκλοφορεί δύο μήνες πριν από τη συμπλήρωση τεσσάρων χρόνων από την έναρξη της πρώτης κυβερνητικής θητείας του Κυριάκου Μητσοτάκη, μου δίνει την ευκαιρία να υπενθυμίσω το πολιτικό αφήγημα και τις δεσμεύσεις μας, εκθέτοντας συνοπτικά το έργο μας στον Πολιτισμό.
Βαθιά μου πεποίθηση είναι ότι ο Πολιτισμός αποτελεί δημόσιο κοινωνικό αγαθό, αλλά και διακριτό οικονομικό τομέα. Είναι άμεσα συνυφασμένος με την κοινωνική συνοχή, την ευημερία, την ανάπτυξη, την οικονομία. Διαθέτει μια εξαιρετικά ισχυρή κοινωνικοοικονομική δυναμική, καθώς διαπερνά και επηρεάζει σχεδόν όλες τις πτυχές της κοινωνικής και της παραγωγικής δραστηριότητας. Χρησιμοποιεί πόρους, παράγει προϊόντα και υπηρεσίες. Δημιουργεί εισόδημα και θέσεις εργασίας. Προσελκύει και προκαλεί επενδύσεις.
Στις προγραμματικές δηλώσεις τον Ιούλιο του 2019 παρουσίασα τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης δημόσιων πολιτικών για μια κοινωνία βιώσιμη και ισχυρή, για τη δημιουργία οικονομικής ανάπτυξης και θέσεων εργασίας, για την προσέλκυση εγχώριων και ξένων επενδύσεων. Αναφέρθηκα στην ανάγκη ολοκλήρωσης σημαντικών υποδομών, συμβατικών και ψηφιακών, που καρκινοβατούσαν: Εθνική Πινακοθήκη, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο. Αναφέρθηκα στην ανάγκη υλοποίησης νέων σημαντικών έργων Πολιτισμού με κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο: την αποκατάσταση και ανάδειξη του π. βασιλικού κτήματος στο Τατόι, το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων στον Πειραιά, την ανάπλαση του Στρατοπέδου Παύλου Μελά στη Δυτική Θεσσαλονίκη, την καθολική προσβασιμότητα των αρχαιολογικών χώρων και των πολιτιστικών υποδομών. Είχα σταθεί ιδιαίτερα στην επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, έργο που θα αναμορφώσει το κέντρο της Αθήνας. Δεσμεύτηκα για τη σύνδεση του Πολιτισμού με την οικονομική ανάπτυξη και την εξωστρέφεια. Για την ενίσχυση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Για την αξιοποίηση της συνεργασίας με Κοινωφελή Ιδρύματα και την Κοινωνική Εταιρική Ευθύνη. Για τη συμβολή του Πολιτισμού στη συνολική ανάταξη της χώρας.
Κατά τη διακυβέρνηση Μητσοτάκη, αντιμετωπίσαμε αλλεπάλληλες πολυπαραγοντικές και πολυεπίπεδες κρίσεις. Ταυτόχρονα, όμως, αυτή είναι τετραετία σημαντικών κυβερνητικών επιτευγμάτων. Σήμερα, το υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί περισσότερα από οκτακόσια έργα σε όλη την επικράτεια που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά και τη σύγχρονη δημιουργία, συνολικού προϋπολογισμού άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ, με περίπου 4.500 απασχολουμένους. Οι δεσμεύσεις μας έγιναν πράξεις.
Ολοκληρώθηκαν και αποδόθηκαν λειτουργικά δεκαπέντε μουσεία, εν οις η Εθνική Πινακοθήκη, το ΕΜΣΤ, το Μέγαρο Τσίλλερ – Λοβέρδου, τα Αρχαιολογικά Μουσεία στο Μεσολόγγι, στη Χαλκίδα, στα Χανιά, στη Μεσαρά, στις Αιγές, στην Αλεξανδρούπολη. Είναι σε εξέλιξη οι εργασίες ή η διαδικασία δημοπράτησης για ακόμη δεκαπέντε μουσεία, όπως στο Αργοστόλι, στη Χίο, τα Μουσεία στο Τατόι, το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων, τα Μουσεία στο π. Στρατόπεδο Παύλου Μελά, το παλιό Μουσείο της Ακρόπολης, ο χώρος της Βιοτεχνίας Ελληνικών Μαντιλιών στο Μεταξουργείο.
Πλήρως λειτουργικά είναι το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο και η Πύλη των Κινητών Μνημείων, συστήματα που διευκολύνουν την καθημερινότητά μας. Το ηλεκτρονικό εισιτήριο λειτουργεί στους μείζονες αρχαιολογικούς χώρους και καλύπτει σχεδόν το 95% του συνόλου των επισκεπτών. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των πολιτιστικών δομών είναι σε εξέλιξη και διασφαλίζει μακροπρόθεσμα την ανθεκτικότητα και την ικανότητά τους να αντεπεξέρχονται στις προκλήσεις. Προγράμματα, όπως η εικονική πραγματικότητα στην Αρχαία Ολυμπία και στην Ακρόπολη των Αθηνών, έχουν ολοκληρωθεί, καθιστώντας την επίσκεψη πιο ελκυστική στις νεότερες γενιές.
Η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου έχει δρομολογηθεί. Το ΕΑΜ εκσυγχρονίζεται, μετεξελίσσεται σε ανοικτό χώρο ανταποκρινόμενο στα σύγχρονα πρότυπα ποιότητας και βιωσιμότητας. Οι μελέτες ξεκινούν και, όπως έχουμε δεσμευθεί, καλύπτονται από ιδιωτικούς πόρους. Η αποκατάσταση και η επαναλειτουργία του Τατοΐου, έργο συνολικού προϋπολογισμού περίπου 75 εκατομμύριων ευρώ, είναι σε πλήρη εξέλιξη. Το Κτήμα αποκαθίσταται, με σεβασμό στο περιβάλλον, στην Ιστορία, στην κοινωνία, ώστε να αποτελέσει έναν σημαντικό προορισμό, με πολιτιστικούς χώρους και δραστηριότητες φιλικές προς το περιβάλλον, που εξασφαλίζουν, ταυτόχρονα, και τη βιωσιμότητά του.
Οι πολιτιστικές υποδομές και οι αρχαιολογικοί χώροι με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα καθίστανται σταδιακά απολύτως προσιτά στα ΑμεΑ και στα εμποδιζόμενα άτομα. Κορυφαίο παράδειγμα η Ακρόπολη. Η ψηφιακή κάρτα ΑμεΑ έχει τεθεί σε λειτουργία. Λειτουργεί στο ΕΜΣΤ το πρώτο και μοναδικό στην Ευρώπη μουσείο αισθητηριακά φιλικό στον αυτισμό.
Καθώς η Ελλάδα είναι ένας αναπεπταμένος αρχαιολογικός χώρος, το υπουργείο Πολιτισμού έχει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη και επιτάχυνση των μεγάλων δημοσίων έργων και των ιδιωτικών επενδύσεων. Επιλύσαμε χρονίζοντα προβλήματα και δώσαμε μεγάλη ώθηση σε εμβληματικά έργα, όπως το Ελληνικό, το Διεθνές Αεροδρόμιο στο Καστέλι, τα δίκτυα κοινής ωφέλειας στην Αττική. Το μετρό της Θεσσαλονίκης ολοκληρώνεται, τους επόμενους μήνες, με πέντε σταθμούς-μουσεία, δύο μουσειακά κτίρια για τα ευρήματα από τις ανασκαφές και τον αρχαιολογικό χώρο στον Σταθμό Βενιζέλου ορατό και επισκέψιμο.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά είναι σε εξέλιξη, με ορίζοντα υλοποίησης το 2050, με ενδιάμεσους στόχους ανά 5ετία και δράσεις που έχουν εξειδικευτεί μέχρι το 2030. Θωρακίζει τα πολιτιστικά αγαθά από τις επιπτώσεις των φαινομένων, υποστηρίζοντας και αναδεικνύοντας την αναπτυξιακή διάσταση του Πολιτισμού. Συγχρόνως, εξελίσσεται ένα ολοκληρωμένο έργο για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με δράσεις παρακολούθησης, ψηφιοποίησης, συστηματικών ελέγχων των επιπτώσεων, καθώς και παρεμβάσεις αιχμής σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως οι Δελφοί, το Δίον, η Φαιστός, τα Μάλια, οι Φίλιπποι, ο Μυστράς.
Δεσμευτήκαμε για συγκεκριμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, όπως η μετεξέλιξη του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων σε έναν σύγχρονο Αναπτυξιακό Οργανισμό, που να προσφέρει υψηλή ποιότητα υπηρεσιών, να παράγει έσοδα με τα οποία να επανατροφοδοτεί τον Πολιτισμό, και το κάναμε. Δεσμευτήκαμε για τη μετατροπή πέντε μουσείων – αποκομμένων εδώ και δεκαετίες από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων – από υπηρεσιακές μονάδες του Δημοσίου σε ΝΠΔΔ, προκειμένου να επιτελούν ευκολότερα, παραγωγικότερα, αποτελεσματικότερα τον κοινωνικό και εκπαιδευτικό ρόλο τους. Οφείλαμε να ενσωματώσουμε στο εθνικό δίκαιο τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τα πνευματικά δικαιώματα. Δεν περιοριστήκαμε μόνο σε αυτό. Αντιμετωπίσαμε και επιλύσαμε κρίσιμα συναφή ζητήματα, ικανοποιώντας τη συντριπτική πλειονότητα των αιτημάτων των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων.
Το διακηρυκτικό μας αφήγημα για τις δημόσιες πολιτικές μας αποτυπώνεται στην Πολιτιστική Χάρτα Ανάπτυξης και Ευημερίας, που αφορά το σύνολο της επικράτειας. Εξειδικεύεται και εξελίσσεται διαρκώς, αποτελώντας μέρος του συνολικού Αναπτυξιακού Σχεδίου της κυβέρνησης, ως το 2030, το οποίο εγγυάται την ισχυρή και αυτοδύναμη Ελλάδα. Ο επαναπροσδιορισμός των στόχων της πολιτικής του Πολιτισμού και η ανάγκη κεφαλαιοποίησης των δυνατοτήτων του, στο νέο οικονομικό και παραγωγικό πρότυπο της χώρας, που υπηρετεί αυτή η κυβέρνηση και η ΝΔ, δεν συνίσταται μόνο στη στείρα εξεύρεση λύσεων και εκτέλεσης έργων υποδομών. Αφορά μια νέα αντίληψη για τον πυρήνα της λειτουργίας του Πολιτισμού, ο οποίος επιδρά ως τέταρτος πυλώνας της βιώσιμης ανάπτυξης.
