«Πίστεψε», «Να τολμάς», «Αγάπα το όνειρό σου», «Το καλύτερο μετάλλιο που μπορείς να κερδίσεις είναι η εσωτερική σου ισορροπία» είναι μερικά από τα μηνύματα των ελλήνων αθλητών και προπονητών τα οποία καταγράφηκαν δίπλα στα πορτρέτα τους και προβλήθηκαν σε διάφορα σημεία, όπως στο μετρό, στο πλαίσιο της τρίμηνης καμπάνιας «The Uniform of Hope» που συνδιοργάνωσε η Breathe Hellas, υπό την αιγίδα του υπουργείου Υγείας, του υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, σε συνεργασία με το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακρίβειας «Κώστας Στεφανής». Στόχος η αφύπνιση και ενημέρωση του κοινού και ιδιαιτέρως των νέων για τα θέματα ψυχικής υγείας, μέσα από τις αφηγήσεις των αθλητών, οι οποίοι μοιράστηκαν ιστορίες από την προσωπική τους διαδρομή. Τα μηνύματα αποτυπώθηκαν και στο μεταξωτό «Scarf of Hope», μια συνεργασία με τη Mantility, το οποίο δωρίστηκε στους έλληνες αθλητές που συμμετείχαν στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι.
Ψυχή του όλου εγχειρήματος η Τατιάνα Μπλάτνικ, η οποία από το 2020 που ίδρυσε την Breathe Hellas, την πλατφόρμα που έχει ως στόχο της την προάσπιση της ψυχικής υγείας, την προώθηση της αυτοφροντίδας και τη δημιουργία συναισθηματικά υγιέστερων κοινοτήτων, εργάζεται με πάθος για ένα μέλλον με περισσότερο υγιείς, ψυχικά και σωματικά, ανθρώπους. Στη συνέντευξη που προχώρησε στο BHMAgazino μιλάει για το έργο της αλλά και για το πώς αυτό τη βοήθησε και στις δικές της δύσκολες προσωπικές στιγμές.
Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το δύσκολο και πολλές φορές ταμπού θέμα της ψυχικής υγείας;
«Η σημασία της ψυχικής υγείας δεν έχει γίνει κατανοητή στον βαθμό που θα έπρεπε ακόμη και σήμερα και συχνά το θέμα εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με προκατάληψη. Επέλεξα να ασχοληθώ με αυτό καθώς πιστεύω στη δύναμη του ανοιχτού διαλόγου και των δομών υποστήριξης που βοηθούν τους ανθρώπους να ζήσουν τη ζωή τους με πληρότητα. Πολλοί υποφέρουν σιωπηλά και είναι εξαιρετικά σημαντικό να προβάλλεται και να αναγνωρίζεται η αξία της προσωπικής ευεξίας. Μέσω αυτής της υποστηρικτικής δράσης, ελπίζουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να αναζητήσουν βοήθεια χωρίς να ντρέπονται, να απενοχοποιήσουμε τη συζήτηση για το θέμα και να δημιουργήσουμε δομές που να δίνουν προτεραιότητα στην ευζωία».
Πόσο ενήμεροι και ευαισθητοποιημένοι είμαστε στην Ελλάδα επί του θέματος; Εν έτει 2024 θεωρείτε ότι υπάρχει ακόμη κοινωνικό στίγμα απέναντι στους πάσχοντες;
«Στην Ελλάδα, η ενημέρωση για την ψυχική υγεία έχει βελτιωθεί, αλλά το ταξίδι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Γίνονται πιο ανοιχτές συζητήσεις, αλλά το κοινωνικό στίγμα εξακολουθεί να υφίσταται. Τα θέματα ψυχικής υγείας εξακολουθούν να σκεπάζονται ή να αντιμετωπίζονται με αμηχανία ή και με το αίσθημα της αδυναμίας. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσουμε να προωθούμε την εκπαίδευση και την ενσυναίσθηση για το θέμα αυτό, ενώ παράλληλα πρέπει να αλλάξουμε το αφήγημα για την ψυχική υγεία, ώστε να γίνει πιο επικεντρωμένη στο ευ ζην».
Ποιοι θεωρείτε ότι είναι οι λόγοι που υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων στους νέους; Μιλάμε όντως για αύξηση ή απλώς στη σύγχρονη εποχή είμαστε σε θέση να κάνουμε περισσότερες διαγνώσεις που ρίχνουν φως σε ένα πρόβλημα ανέκαθεν υπαρκτό;
«Πιστεύω ότι είναι ένας συνδυασμός και των δύο. Από τη μία είμαστε σίγουρα πιo καταρτισμένοι ώστε να μπορούμε να διαγνώσουμε καταστάσεις ψυχικής νόσησης, αλλά και οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν πρωτοφανή φόρτιση για την ψυχική τους υγεία, τόσο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και εξαιτίας της παγκόσμιας αβεβαιότητας, αλλά και των πιεστικών και επιβαρυντικών (πολλές φορές) ακαδημαϊκών και οικογενειακών προσδοκιών. Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με προσωπικά ζητήματα (που όλοι λίγο-πολύ βιώνουμε), δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου οι ψυχικές προκλήσεις είναι πολύ έντονες.
Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση της ευαισθητοποίησης είναι θετική, διότι παρακινεί όλο και περισσότερους ανθρώπους να ζητήσουν βοήθεια, ενώ παράλληλα υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της διαμόρφωσης μιας υποστηρικτικής κουλτούρας με κατανόηση, ώστε οι νέοι να εξελίσσονται συναισθηματικά».
Εσείς χάσατε τον πατέρα σας πολύ μικρή, ενώ τα χρόνια της μαθητικής σας ζωής τα περάσατε σε οικοτροφείο. Πιστεύετε ότι αυτά τα δύο γεγονότα, κυρίως το πρώτο, μπορεί να σας άφησε κάποια τραύματα από την παιδική σας ηλικία οπότε είστε πιο ευαισθητοποιημένη στα θέματα της ψυχικής υγείας των νέων;
«Είναι αλήθεια ότι η απώλεια του πατέρα μου και το γεγονός ότι πέρασα καθοριστικά για τη διαμόρφωσή μου χρόνια σε οικοτροφείο, με επηρέασαν βαθιά. Με διαμόρφωσαν σε αυτό που είμαι σήμερα και παράλληλα με έκαναν και πολύ πιο ευαισθητοποιημένη απέναντι στις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων. Μπορώ να κατανοήσω το αίσθημα της μοναξιάς και τη συναισθηματική πολυπλοκότητα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.
Είναι ίσως ένας από τους λόγους που προασπίζομαι τόσο ένθερμα τα θέματα ψυχικής υγείας και προσπαθώ να αφυπνίσω τον κόσμο για αυτά.
Πιστεύω ακράδαντα ότι οι νέοι πρέπει να αποφύγουν όσο γίνεται να υποστούν τις συνέπειες μιας κρίσης ψυχικής υγείας και, ως εκ τούτου, μας καλώ να ξανασκεφτούμε και να αναθεωρήσουμε τις αντιλήψεις μας σχετικά με την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής».
Ποια είναι τα πρώτα σημάδια που θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς ώστε να μπορέσουν να παρέμβουν εγκαίρως αν το παιδί τους πάσχει από κάποιο ψυχικό νόσημα;
«Είναι σημαντικό να σημειώσω εδώ ότι δεν είμαι γονέας ούτε επαγγελματίας ψυχικής υγείας. Εχω την προσωπική μου εμπειρία και – κυρίως – έχω εντρυφήσει στην έρευνα και περιβάλλομαι από κορυφαίους ειδικούς του θέματος. Η Breathe Hellas υποστηρίζει σθεναρά την πρόληψη, καθώς πολλά θέματα ψυχικής υγείας ξεκινούν στην εφηβεία και επιμένουν για πολλά χρόνια αν δεν εντοπιστούν και δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Ενα σημάδι είναι συνήθως μια αλλαγή στη συμπεριφορά των εφήβων και γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να βρίσκονται κοντά στα παιδιά τους, να κατανοούν τις ανάγκες τους, να είναι ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι, αλλά κυρίως να ενθαρρύνουν την ανοιχτή επικοινωνία στο σπίτι. Είναι σημαντικό να υπάρχει ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο οι νέοι να αισθάνονται άνετα να μιλούν για τα συναισθήματά τους. Στην Breathe Hellas, συνεργαζόμαστε με προγράμματα που εφοδιάζουν τους νέους με εργαλεία και τεχνικές για τη συναισθηματική διαχείριση, την ατομική και συλλογική ευεξία. Αυτό το διάστημα, συνεργαζόμαστε με το Kevin Love Fund (KLF), μια πρωτοβουλία του αστέρα του NBA Κέβιν Λαβ, η οποία θα φέρει ένα πρόγραμμα σπουδών κοινωνικο-συναισθηματικής αγωγής για τους νέους στην Ελλάδα. Ξεκινώντας με ένα πιλοτικό πρόγραμμα μέσα στο φθινόπωρο, στόχος μας είναι να επεκτείνουμε αυτή την πρωτοβουλία σε ολόκληρη τη χώρα μέσω της εκστρατείας «The Uniform of Hope», δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση και την υποστήριξη της ψυχικής υγείας τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στις απομακρυσμένες περιοχές».
Τα πρόσωπα της εκστρατείας «The Uniform of Hope μετέφεραν ένα μήνυμα ελπίδας στους σταθμούς και τους συρμούς στο μετρό της Αθήνας.
Μιλήστε μας για την ιδέα να συμμετάσχουν οι αθλητές μας στην καμπάνια της Breathe Hellas με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι.
«Οποιος ασχολείται με τον αθλητισμό μαθαίνει να είναι ανθεκτικός, πειθαρχημένος, να τιμά το ομαδικό πνεύμα, αξίες που είναι πολύτιμες για την ψυχική υγεία. Οι αθλητές συνιστούν σπουδαία πρότυπα για τη νεολαία, καταδεικνύοντας ότι ακόμα και αυτοί οι «ήρωες» αντιμετωπίζουν αποτυχίες και δύσκολες στιγμές και ότι αυτές είναι μέρος της ζωής μας. Καλέσαμε λοιπόν αθλητές να συμμετάσχουν στην εκστρατεία της Breathe Hellas, για να συμβάλουν στην άρση του στίγματος γύρω από την ψυχική ασθένεια, επισημαίνοντας στους νέους ότι γινόμαστε δυνατοί όταν αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις και όχι όταν τις κρύβουμε. Και αυτό γιατί επιδιώκουμε να δημιουργηθούν πρότυπα αυθεντικά, αντί για πρότυπα που δείχνουν μόνο μια εξιδανικευμένη και μη ρεαλιστική εικόνα των πραγματικών συναισθημάτων. Παράλληλα, η εκστρατεία προωθεί τη συναισθηματική διαχείριση μέσω τεχνικών (ασκήσεις αναπνοής, τήρηση ημερολογίου κ.ά.) και «αποποινικοποιεί» την αποτυχία, θεωρώντας τη μέρος της διαδρομής προς την επιτυχία. Τόσο η ψυχική όσο και η σωματική υγεία είναι εξίσου σημαντικές και η σωματική δραστηριότητα γίνεται εργαλείο για τη συναισθηματική ευεξία. Με την υποστήριξή τους, όλοι οι αθλητές υπογραμμίζουν το μήνυμα ότι η ψυχική υγεία είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους και για το οποίο έχουμε συλλογική ευθύνη».
Η καμπάνια πλέον έχει ολοκληρωθεί. Ποια ήταν τα σχόλια από τους νέους; Ελαβαν τα μηνύματα;
«Η ανταπόκριση είναι συγκινητική και απίστευτα ενθαρρυντική. Η εκστρατεία «The Uniform of Hope» είναι μια συντονισμένη προσπάθεια και όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, η ΣΤΑΣΥ, ο Αερολιμένας Αθηνών, το Stelios Philanthropic Foundation, το Petrocheilos Foundation, το ΕΠΙΨΥ, έχουν αγκαλιάσει την εκστρατεία με θέρμη. Η συμμετοχή των αθλητών υπογραμμίζει τη δυναμική της εκστρατείας και την επιτακτική ανάγκη να γίνονται συζητήσεις γύρω από την ψυχική υγεία. Μέσα σε μόλις δύο μήνες, έχουμε ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο προβολές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και όλο και περισσότεροι νέοι παρακολουθούν τις εκδηλώσεις μας, ανταποκρίνονται στα μηνύματά μας και εντάσσονται στην κοινότητά μας.
Προσωπικά, έχω συγκινηθεί από τα μηνύματα που λαμβάνω στο Διαδίκτυο, στα οποία νέοι μού εκμυστηρεύονται ότι η εκστρατεία τούς ενέπνευσε να μιλήσουν ανοιχτά για την ψυχική τους υγεία. Αυτή είναι η γενιά που προωθεί πραγματικά τη συζήτηση και είναι συγκινητικό να το παρατηρείς μπροστά στα μάτια σου. Η βάση των εθελοντών μας αυξάνεται επίσης με ταχείς ρυθμούς, γεγονός που μαρτυρεί τον αντίκτυπο που δημιουργούμε».
Η Τατιάνα Μπλάτνικ και ο Τζορτζ Τζ. Τσούνης, Πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα.
Το 2024 ήταν μια δύσκολη χρονιά για εσάς, με την εξαφάνιση του ετεροθαλούς αδελφού σας και το διαζύγιό σας. Πώς αντιμετωπίζετε τέτοιες αντιξοότητες;
«Το 2024 ήταν πράγματι για εμένα μια δύσκολη, μια μεταβατική χρονιά, γεμάτη με στιγμές αβεβαιότητας και πόνου. Πιστεύω όμως ότι στις αντιξοότητες συχνά βρίσκουμε τη βαθύτερη δύναμή μας. Οι προκλήσεις της ζωής μού υπενθυμίζουν πόσο σημαντικό είναι να αντέχουμε, να ελπίζουμε, να έχουμε πίστη στη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος. Στηρίχθηκα στην οικογένειά μου, στους φίλους μου και στο ευρύτερο περιβάλλον μου για υποστήριξη και πήρα από αυτούς τεράστια δύναμη. Επιπλέον, η ενασχόλησή μου με την ψυχική υγεία υπήρξε θεραπευτική για εμένα, καθώς μου επέτρεψε να διοχετεύω την ενέργειά μου σε κάτι θετικό, με θετικό αντίκτυπο.
Ολα συνέβησαν την ίδια στιγμή, ήταν σαν μια χιονοστιβάδα αλλαγών σε κοινή θέα. Και την ίδια ώρα συνεργαζόμουν για την υλοποίηση της εκστρατείας «The Uniform of Hope», οπότε δεν μπορούσα να αποσυρθώ από τη δημόσια σφαίρα, ακόμη και αν το ήθελα. Οι ιστορίες ελπίδας και ανθεκτικότητας που μοιράστηκαν οι αθλητές ήταν μια τεράστια πηγή δύναμης και έμπνευσης και για εμένα προσωπικά εκείνη την περίοδο και για αυτό αισθάνομαι ευγνώμων και ελπίζω η καμπάνια μας να μπορέσει να υποστηρίξει και να εμπνεύσει και άλλους να βγουν από τις δυσκολίες της ζωής, όπως συνέβη σε εμένα.
Εκείνο το διάστημα, έμαθα επίσης τη σημασία τού να επιτρέπει κανείς στον εαυτό του να αισθάνεται, να θρηνεί, να επεξεργάζεται τα συναισθήματά του και να προχωράει μπροστά με συμπόνια προς τον εαυτό του. Μέσα από αυτές τις προκλήσεις κατάλαβα ότι ενώ δεν μπορούμε να ελέγξουμε τι μας συμβαίνει, μπορούμε να επιλέξουμε πώς θα αντιδράσουμε. Προχωράω μπροστά με ελπίδα, γνωρίζοντας ότι ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές υπάρχει πάντα φως και η ευκαιρία να εξελιχθούμε. Το μήνυμά μου προς όσους αντιμετωπίζουν αντιξοότητες είναι να θυμούνται ότι ποτέ δεν είμαστε πραγματικά μόνοι και ότι με υπομονή και με την ουσιαστική επαφή με τους γύρω μας και τον εαυτό μας μπορούμε να ξεπεράσουμε ακόμη και τις πιο δύσκολες καταστάσεις».
Εχετε αποφασίσει να παραμείνετε στην Ελλάδα για τη νέα αυτή φάση της ζωής σας. Ποιοι είναι οι λόγοι που πήρατε αυτή την απόφαση;
«Δεν ετέθη ποτέ θέμα για το αν θα μείνω στην Ελλάδα – αισθάνομαι πραγματικά σαν στο σπίτι μου εδώ. Αυτή η χώρα με καλωσόρισε από την πρώτη στιγμή που έφτασα, και γι’ αυτό είμαι απίστευτα ευγνώμων. Εχω ζήσει στην Ελλάδα περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, ενώ ήμουν διαρκώς εν κινήσει όλη μου τη ζωή. Οι άνθρωποι, ο πολιτισμός και η αίσθηση της κοινότητας με έχουν κάνει να νιώθω εδώ σαν στο σπίτι μου, με κάθε τρόπο. Είμαι επίσης ευτυχής που η δική μου οικογένεια έχει πλέον αρχίσει να αισθάνεται την Ελλάδα σαν το σπίτι της. Η μητέρα μου περνάει πολύ χρόνο εδώ και ο αδελφός μου, ο Μπόρις, έχει επενδύσει επιχειρηματικά στη χώρα.
Εχω δεσμευτεί να συνεχίσω να χτίζω τη ζωή μου εδώ, να προωθώ τη χώρα για επενδύσεις τόσο στον τομέα της υγείας όσο και της ευεξίας, αλλά και ως τον απόλυτο προορισμό ευεξίας και να εργάζομαι σε πρωτοβουλίες και έργα προς όφελος της κοινωνίας που με έχει αγκαλιάσει τόσο θερμά».
Πώς χειρίζεστε τον συχνά παρεμβατικό χαρακτήρα της δημοσιότητας;
«Αν και θεωρώ τον εαυτό μου άτομο που αποζητεί την ιδιωτικότητα, είμαι ταυτόχρονα εγγενώς προσιτή. Δεν αντιλαμβάνομαι το ενδιαφέρον για τη ζωή μου ως παραβίαση, αλλά ως τιμή. Γι’ αυτό και προσπαθώ πάντα να ανταποκρίνομαι με καλοσύνη. Φυσικά, όταν ιδιωτικά θέματα έρχονται στο φως της δημοσιότητας ή όταν διαδίδονται φήμες, μπορεί να είναι πρόκληση η διαχείρισή τους, αλλά είναι μέρος της ζωής που έχω επιλέξει. Ως άνθρωπος αισθάνομαι ευλογημένη που έχω την ευκαιρία να επικοινωνώ με τους συνανθρώπους μου και προσπαθώ να εστιάζω στις θετικές πτυχές αυτών των αλληλεπιδράσεων».
Τι σας αρέσει περισσότερο στην Ελλάδα και ποια μέρη σάς αρέσει να επισκέπτεστε;
«Αυτό που μου αρέσει περισσότερο στην Ελλάδα δεν είναι μόνο τα μέρη αλλά η ουσία της ζωής εδώ: οι άνθρωποι, η φύση, το φαγητό. Εμαθα να διαβάζω ελληνικά βλέποντας τα μενού όταν ταξίδευα στη χώρα και η γλώσσα του φαγητού είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνω να «μιλάω» και να καταλαβαίνω έναν πολιτισμό – έτσι ερωτεύτηκα επίσης την Ελλάδα. Ας πούμε, η ελληνική κουζίνα δεν έχει να κάνει μόνο με το φαγητό, αλλά με τη συγκέντρωση και τη σύνδεση, το μοίρασμα στιγμών με φίλους και την οικογένεια. Η δε απλότητα και η φρεσκάδα του φαγητού αντανακλούν την ομορφιά του ελληνικού πολιτισμού. Βρίσκω απέραντη γαλήνη στα φυσικά τοπία της Ελλάδας – είτε πρόκειται για τη θάλασσα είτε για τα βουνά (μόλις ανέβηκα στον Ολυμπο) είτε για τους ελαιώνες. Η φύση εδώ έχει έναν τρόπο να με ηρεμεί και να με γειώνει. Αλλά, πάνω απ’ όλα, είναι οι άνθρωποι που πραγματικά κάνουν την Ελλάδα ξεχωριστή για εμένα. Υπάρχει μια ζεστασιά και γενναιοδωρία στο ελληνικό πνεύμα που δημιουργεί την αίσθηση του ανήκειν όπου και αν βρίσκεσαι. Ετσι, για εμένα, δεν έχει να κάνει με τα συγκεκριμένα μέρη που επισκέπτομαι, αλλά με την παρέα που συναναστρέφομαι και τις εμπειρίες που μοιραζόμαστε. Αυτό είναι που κάνει τη ζωή στην Ελλάδα τόσο ουσιαστική».
Φωτογραφίες: Κατερίνα Τσατσάνη
Fashion Editor: Αριστείδης Ζώης
