Είναι βέβαιο πως η Αθήνα του 2023 είναι κατά πολύ διαφορετική σε σχέση με την Αθήνα των 10s και κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλει για το γεγονός πως σε μερικά χρόνια αναμένεται να έχει εξελιχθεί σε μια πόλη σχεδόν αγνώριστη. Πολλές οι αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις που έχουν αναβαθμίσει ήδη το προφίλ της και έπονται και άλλες. Με ανυπομονησία περιμένουν, για παράδειγμα, οι κάτοικοι της ελληνικής πρωτεύουσας το νέο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το αρχιτεκτονικό προσχέδιο του οποίου παρουσιάστηκε πριν από λίγο καιρό από τα αρχιτεκτονικά γραφεία David Chipperfield Architects και Αλέξανδρος Ν. Τομπάζης ΑΕ. Το ανανεωμένο εμβληματικό ίδρυμα θα αποτελείται από δύο κτίρια, το παλιό και το νέο – συνολικά, οι χώροι τους θα ξεπερνούν τα 30.000 τ.μ. -, τα οποία θα είναι ενοποιημένα και θα βρίσκονται σε «συνομιλία» με τα άλλα σημαντικά τοπόσημα της Πατησίων, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Ακροπόλ.
Η βάση του υφιστάμενου κτιρίου επεκτείνεται μέχρι τον δρόμο, δημιουργώντας ένα νέο υπόβαθρο για το ιστορικό ίδρυμα, και προσθέτει δύο επίπεδα υπόσκαφων εκθεσιακών χώρων. Μεγάλη έμφαση θα δοθεί στον κήπο, ο οποίος θα φιλοξενεί πεύκα, βελανιδιές και καλλωπιστικούς θάμνους, ενώ θα παραπέμπει στα πάρκα του 19ου αιώνα, αλλά και στα αρχαιοελληνικά ιδεώδη ενός δημόσιου χώρου συγκέντρωσης για όλους τους πολίτες. Τον σχεδιασμό του έχει αναλάβει το βελγικό γραφείο αρχιτεκτονικής τοπίου Wirtz International από την Αμβέρσα.
Πολύ κοντά, στα πέριξ της Ομόνοιας, υπήρχε κάποτε το θρυλικό Μινιόν, το πρώτο μεγάλο πολυκατάστημα της Αθήνας. Δυστυχώς, μια πυρκαγιά το κατέστρεψε τον Δεκέμβριο του 1980, αφήνοντας μόνο το κέλυφος του κτιρίου ανέπαφο. Στη συνέχεια έγινε προσπάθεια για την ανοικοδόμηση και την επαναλειτουργία του παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες, όμως οι συνθήκες είχαν πια αλλάξει και κατέληξε να κλείσει οριστικά στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Πρόσφατα, η εταιρεία διαχείρισης ακινήτων Dimand αποφάσισε να επενδύσει στο κτίριο και έπειτα από διεθνή διαγωνισμό τελικά επιλέχθηκε η πρόταση που παρουσίασε το ισπανικό αρχιτεκτονικό γραφείο Minos Digenis Arquitectos του Ελληνα Μίνου Διγενή με έδρα τη Βαρκελώνη, η οποία βασίζεται στην άρθρωση των τριών διαφορετικών κτιρίων που συνθέτουν το πάλαι ποτέ εμπορικό κέντρο μέσω μιας σπονδυλωτής πρόσοψης που αποτελείται από ένα πλαίσιο κάθετων και οριζόντιων πηχών αλουμινίου, διαφορετικού χρώματος σε κάθε κτίριο. Πρόκειται για ένα σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο μεικτής χρήσης, με χώρους γραφείων και κατοικιών, αλλά και εμπορικούς χώρους για αγορές και εστίαση-ψυχαγωγία. Τα καταστήματα θα καταλαμβάνουν το ισόγειο και τους πιο χαμηλούς ορόφους, τα γραφεία θα βρίσκονται στους πιο ψηλούς ορόφους, ενώ σχεδιάζεται η αξιοποίηση ενός από τα ακίνητα του συγκροτήματος για τη δημιουργία περίπου 30-40 διαμερισμάτων με επιφάνειες που θα ξεκινούν από τα 60-65 τ.μ. και θα φτάνουν μέχρι τα 85 τ.μ. έκαστο. Οι κατοικίες θα εκτείνονται από τον πρώτο μέχρι και τον τελευταίο όροφο σε αυτόνομο σημείο από το υπόλοιπο Μινιόν, συγκεκριμένα στη συμβολή των πεζοδρόμων της Σατωβριάνδου με τη Δώρου.
Ξενοδοχειακές μονάδες και μουσειακοί χώροι
Δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα διαφοροποιήσει το επενδυτικό πρόγραμμα του ομίλου Mitsis Hotel η πρόσφατη απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να χαρακτηριστεί διατηρητέα η χρήση του ιστορικού κινηματογράφου Ιντεάλ, όμως σίγουρα το Μέγαρο Σλήμαν – Μελά της Πανεπιστημίου θα μετατραπεί σε πολυτελή ξενοδοχειακή μονάδα. Αξίζει να σημειωθεί πως το κτίριο οικοδομήθηκε τη δεκαετία 1880-1890 και ανήκει στο σύμπλεγμα των τεσσάρων κατοικιών που ανήγειρε ο Ερρίκος Σλήμαν στην οδό Πανεπιστημίου. Σχεδιάστηκε από τον Ερνέστο Τσίλλερ και περιλαμβάνει ισόγειο-ημιώροφο και τέσσερις πάνω από το ισόγειο ορόφους, συνολικής επιφάνειας σχεδόν 7.116 τ.μ., καθώς και ένα επιπλέον κτίριο στον ακάλυπτο χώρο το οποίο δεν κατασκευάστηκε την ίδια περίοδο. Η εταιρεία έχει δεσμευτεί πάντως να αξιοποιήσει το οικοδόμημα με σεβασμό προς την ιστορία του και τα γειτονικά διατηρητέα κτίρια, όπως το Ωδείο. Σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές και φορείς, θα προτείνει λύσεις, ιδιαίτερα προς το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να αρθεί η όποια χωρική και αισθητική καταπίεση των νεοκλασικών γειτονικών κτιρίων, με στόχο την ανάδειξη αλλά και την προστασία του γενικότερου μνημειακού περιβάλλοντος. Πολύ κοντά, άλλωστε, στην οδό Μαυρομιχάλη, υπάρχει το Μέγαρο Τσίλλερ – Λοβέρδου, ένα νεοκλασικό κτίριο το οποίο σχεδίασε ο γερμανός αρχιτέκτονας το 1882 ως κύρια κατοικία του και χώρο εργασίας. Σήμερα στεγάζει το Μουσείο Λοβέρδου, που άνοιξε πρόσφατα τις πύλες του και αποτελεί παράρτημα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Ηταν και αυτή μια αλλαγή που έδωσε νέα πνοή στην ευρύτερη περιοχή.
Θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι το 2025 για να δούμε πώς θα διαμορφωθεί ένα εμβληματικό ακίνητο της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Ο λόγος για το πρώην Hilton Αθηνών, ιδιοκτησίας της Ιονικής Ξενοδοχειακής ΑΕ, των ομίλων ΤΕΜΕΣ ΑΕ και Olayan, το οποίο θα μετατραπεί σε έναν νέο, ολοκληρωμένο προορισμό με την επανατοποθέτησή του στην αγορά διαθέτοντας ξενοδοχειακές υπηρεσίες 5 αστέρων, πολυτελείς κατοικίες εξυπηρετούμενες από το ξενοδοχείο, εμβληματικούς γαστρονομικούς προορισμούς και αναβαθμισμένους εμπορικούς χώρους. Στα τέλη του 2024 – αρχές του 2025 θα ανοίξει και πάλι τις πόρτες του λοιπόν και αναμένεται να ανανεώσει το τουριστικό ενδιαφέρον για την πρωτεύουσα, ενώ θα δώσει και ένα ελαφρύ boost στις αξίες των ακινήτων στην ευρύτερη περιοχή του Κέντρου. Η ανακατασκευή του κτιριακού συγκροτήματος περιλαμβάνει τη δημιουργία του νέου πολυτελούς ξενοδοχείου Conrad που θα διαθέτει 280 δωμάτια και σουίτες, αλλά και τη δημιουργία 50 πολυτελών κατοικιών, οι οποίες έχουν ήδη όλες πουληθεί. Τα διαμερίσματα στους δύο τελευταίους ορόφους θα φέρουν την επωνυμία Waldorf Astoria Residences του Ομίλου Hilton, ενώ στους δύο από κάτω ορόφους οι κατοικίες φέρουν το σήμα της Conrad Residences. Θα πραγματοποιηθεί επίσης συνολική ανάπλαση του τελευταίου ορόφου, όπου θα φιλοξενηθούν προτάσεις γαστρονομίας και ψυχαγωγίας και επέκταση δίπλα στον χώρο της πισίνας, η οποία είχε συμπεριληφθεί και στον αρχικό σχεδιασμό της δεκαετίας του 1960. Σύμφωνα με τα σχέδια, θα δημιουργηθούν θεματικοί εμπορικοί χώροι, εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας και ευεξίας και μια σύγχρονη λέσχη μελών σε χώρους που καλύπτουν συνολικά 5.500 τ.μ.
Λίγο πιο κάτω από την πλατεία Συντάγματος, στο τοπόσημο που οι νεότεροι γνωρίζουν ως Χυτήρογλου, άνοιξε πρόσφατα τις πύλες του ένα πολυτελές και κομψό ξενοδοχείο που ανήκει στον όμιλο Grecotel και ονομάζεται The Dolli. Το κτίριο σχεδιάστηκε το 1925 με σκοπό να λειτουργήσει ως ιδιωτική οικία. Ο εφοπλιστής, έμπορος και πολιτικός Δημήτριος Καλλιμασιώτης εμπιστεύτηκε τη μελέτη και την κατασκευή του νέου του αρχοντικού στον γνωστό αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή. Ο ίδιος ταλαντούχος άνθρωπος, μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1929, ανέλαβε να μετατρέψει τα Παλαιά Ανάκτορα σε Μέγαρο Βουλής και Γερουσίας (πρόκειται φυσικά για το σημερινό Κοινοβούλιο). Δικό του έργο είναι και το Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου στο τέρμα της Συγγρού. Το πανέμορφο οικοδόμημα που στέκει στη γωνία των οδών Μητροπόλεως και Καπνικαρέα από τα μέσα της δεκαετίας του 1930 έγινε πολυκατάστημα υφασμάτων πολυτελείας (Bazaar d’ Orient μέχρι το 1960, Τσαντίλης μέχρι το 1978, Χυτήρογλου μέχρι το 2015). Σημείο αναφοράς του αρχιτεκτονικού κινήματος του εκλεκτικισμού, χαρακτηρίζεται από συμμετρία και ένα μεγαλειώδες στυλ πλούσιας γλυπτικής διακόσμησης.
Μακρύτερα από το εμπορικό τρίγωνο, στην Ακαδημία Πλάτωνος, θα χτιστεί το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το οποίο θα αποτελεί το πρώτο «πράσινο» μουσείο της χώρας, ενταγμένο αρμονικά με τη ζωή μιας από τις πιο ιστορικές γειτονιές της πόλης. Ο σχετικός αρχιτεκτονικός διαγωνισμός είχε προκηρυχθεί τον περασμένο Αύγουστο από τον Δήμο Αθηναίων μέσω της εταιρείας Ανάπλαση Αθήνας σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το νέο μουσείο που σχεδιάστηκε θα μπορεί να φιλοξενήσει χιλιάδες μοναδικά ευρήματα από τις ανασκαφές που έχουν πραγματοποιηθεί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών σε διάφορες περιοχές της Αθήνας κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, καθώς και ευρήματα από τις ανασκαφές του μετρό που σήμερα βρίσκονται ακόμη και σε κοντέινερ. Η ομάδα που προκρίθηκε, λαμβάνοντας το πρώτο βραβείο, ήταν αυτή του αρχιτέκτονα – μηχανικού Γεώργιου Τσολάκη. Τα κυριότερα κριτήρια που λήφθηκαν υπ’ όψιν για την αξιολόγηση των προτάσεων ήταν η αρχιτεκτονική προσέγγιση, το πρόγραμμα και οι λειτουργικές απαιτήσεις, η τεχνική προσέγγιση, ο δημόσιος υπαίθριος περιβάλλων χώρος και η χωροθέτηση λειτουργιών στο πλαίσιο του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού και της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Το νέο μουσείο της πόλης της Αθήνας εντάσσεται στο πρωτοποριακό εγχείρημα στην Ακαδημία Πλάτωνος που αφορά τις αρχαιολογικές ανασκαφές για την αποκάλυψη ενός ανεκτίμητου μέρους της ιστορίας μας, τη δημιουργία ενός πάρκου του μέλλοντος με βάση τον νέο βιοκλιματικό σχεδιασμό, αλλά και τη σύσταση ενός σύγχρονου, «πράσινου» μουσείου της πόλης των Αθηνών. Το κτίριο θα είναι βιοκλιματικό και μηδενικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος, ενώ θα προσφέρει απρόσκοπτη πρόσβαση στα άτομα με αναπηρία. Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπεται η κατασκευή ανοιχτού αμφιθεάτρου 500 θέσεων, ενώ εντός του μουσείου περιλαμβάνονται οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Διεθνούς Κοινού των Ακαδημιών. Παράλληλα, στο πλαίσιο της ανάδειξης της Ακαδημίας Πλάτωνος από πλευράς του Δήμου Αθηναίων, προβλέπεται και η ανάπλαση του χώρου πρασίνου με τη δημιουργία ενός πάρκου με όρους αειφορίας και βιωσιμότητας.
Με θέα θάλασσα
Δεν είναι όμως μόνο το Κέντρο που θα υποστεί λίφτινγκ. Τα έργα στο Ελληνικό προχωρούν με γοργό ρυθμό και αυτό που αναμένεται να εντυπωσιάσει πιο πολύ είναι ο ουρανοξύστης Riviera Tower, ο οποίος έχει σχεδιαστεί από τους Foster + Partners, ένα από τα πιο αναγνωρισμένα και καινοτόμα αρχιτεκτονικά γραφεία στον κόσμο. Το έργο είναι ένα πρότυπο βιοφιλικού σχεδιασμού νέας γενιάς – μια προσέγγιση που φέρνει το αστικό περιβάλλον και το φυσικό τοπίο σε απόλυτη αρμονία. Στον Riviera Tower αυτό μεταφράζεται σε μια ολιστική προσέγγιση βιωσιμότητας που εναρμονίζεται με το μοναδικό περιβάλλον του μεσογειακού τοπίου. Το τελικό αποτέλεσμα αναμένεται να θέσει νέα πρότυπα στον σχεδιασμό πολυτελών κατοικιών παγκοσμίως, κατέχοντας κορυφαία περιβαλλοντικά πιστοποιητικά – κάτι ιδιαίτερα σημαντικό στην εποχή μας για κάθε μακροπρόθεσμη και διαχρονική επένδυση. Ο ουρανοξύστης θα περιλαμβάνει περισσότερες από 200 ιδιωτικές κατοικίες – η καθεμία με μοναδική ανεμπόδιστη πανοραμική θέα προς τη θάλασσα, το μητροπολιτικό πάρκο ή το βουνό, ευάερη, φωτεινή και εναρμονισμένη με τη φύση και το περιβάλλον. Στο κομμάτι της κατασκευής, η λευκή πέτρα και το ατσάλι κυριαρχούν γύρω από έναν πράσινο άξονα πλούσιας βλάστησης.
Αλλαγές συμβαίνουν και σε ένα σημαντικό τοπόσημο του Πειραιά, καθώς ένα φιλόδοξο project θα μεταμορφώσει το υψηλότερο κτιριακό «φάντασμα» της χώρας στον υπερσύγχρονο Piraeus Tower. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα πραγματοποιηθεί πλήρης ανακατασκευή του 22 ορόφων Πύργου, που έχει επιφάνεια 34.600 τ.μ. και ανεγέρθηκε το 1972. Κατά την ολοκλήρωσή του θα περιλαμβάνει δύο υπόγεια, χώρους εμπορικής χρήσης, εστιατόρια, cafés, αίθουσες γραφείων και βοηθητικούς χώρους, ενώ για την κατασκευή του χρησιμοποιούνται υψηλής τεχνολογίας υλικά. Σημειώνεται ότι ο Πύργος του Πειραιά κατέχει τη θέση του δεύτερου υψηλότερου κτιρίου της Ελλάδας και αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά οικοδομήματα της πόλης, ενώ πρόκειται για τον πρώτο πύργο στην Ελλάδα που θα έχει πιστοποίηση LEED. Με άλλα λόγια, θα είναι διαμορφωμένο με όλα τα επιτρεπόμενα στοιχεία της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν από πτερύγια στην πρόσοψη ώστε να αντανακλάται το φως του ήλιου, θερμικά παράθυρα από ανακυκλωμένο γυαλί, αισθητήρες για τη μέτρηση του μικροκλίματος και θέσεις στάθμευσης με σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, μέχρι και φωτοβολταϊκά πάνελ.
