Εχουν ως στόχο να εξοικειώσουν τους µαθητές µε τις Καλές Τέχνες, να καλλιεργήσουν τις σχετικές δεξιότητές τους και να αποτελέσουν, εφόσον κάποιος ή κάποια το επιθυµεί, ένα εφαλτήριο για µελλοντικές σπουδές µε καλλιτεχνικό αντικείµενο. Τα καλλιτεχνικά σχολεία (όπως και τα µουσικά) είναι δηµόσια σχολεία Δευτεροβάθµιας Γενικής Εκπαίδευσης (κοινώς ακολουθούν κανονικά το πρόγραµµα του υπουργείου Παιδείας για τα Γενικά Γυµνάσια – Λύκεια µε ελάχιστες διαφοροποιήσεις) που έχουν ένα διευρυµένο εβδοµαδιαίο ωράριο (συνολικά 40 ώρες) µέσα στο οποίο διδάσκονται τα µαθήµατα τριών κατευθύν-σεων: Εικαστικές Τέχνες, Θέατρο-Κινηματογράφος και Χορός. Αυτές είναι και οι τέχνες πάνω στις οποίες εξετάζονται οι υποψήφιοι/ες προς εισαγωγή στο τέλος του Δημοτικού, σε μία ή και σε περισσότερες, αν και σε περίπτωση καθολικής επιτυχίας τους θα πρέπει να επιλέξουν μία και μόνη κατεύθυνση που θα παρακολουθήσουν.
Τα καλλιτεχνικά σχολεία ιδρύθηκαν το 2003 επί υπουργίας Πέτρου Ευθυμίου, με πρώτο του είδους να είναι εκείνο του Γέρακα του Δήμου Παλλήνης Αττικής (λειτουργεί από το 2004, όπως και εκείνο του Ηρακλείου Κρήτης), για να προστεθεί τρία χρόνια μετά το σχολείο στους Αμπελόκηπους Θεσσαλονίκης αλλά και αργότερα τα αντίστοιχα σε Αθήνα, Περιστέρι, Κερατσίνι-Δραπετσώνα, Κοζάνη, Αργολίδα και Μεσολόγγι και πιο πρόσφατα εκείνο της Εδεσσας για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες.
Τα καλλιτεχνικά σχολεία αποτελούν μια ιδανική επιλογή για παιδιά με καλλιτεχνικές ανησυχίες ή ενδιαφέρον για τις τέχνες, μια ευκαιρία να καλλιεργήσουν το πνεύμα τους αλλά και να διοχετεύσουν δημιουργικά τις εφηβικές ανησυχίες.
Κατά γενική ομολογία μαθητών/τριών που φοιτούν σε αυτά αλλά και των γονιών τους, πρόκειται για σχολεία που τα αγαπούν τα παιδιά μια και έχουν την ευκαιρία να καλλιεργήσουν και να εξελίξουν την αγάπη τους για την τέχνη, ενώ σε αυτά γίνεται εξίσου καλή δουλειά τόσο στα μαθήματα της γενικής όσο και σε αυτά της ειδικής παιδείας. Τα καλλιτεχνικά σχολεία είναι υπερτοπικά-διαδημοτικά που σημαίνει ότι δέχονται μαθητές από περισσότερους δήμους και μολονότι η μεταφορά τους προς αυτά με σχολικά λεωφορεία συμπεριλαμβανόταν στον ιδρυτικό νόμο, δεν ήταν πάντα εύκολη ή αυτονόητη υπόθεση (για παράδειγμα δεν ήταν διαθέσιμα πάντα από την αρχή του χρόνου).
Το βασικότερο όμως είναι ότι αυτά τα «εναλλακτικά δημόσια» έχουν εδραιώσει τη φήμη των «χαρούμενων σχολείων», μια ιδανική επιλογή για παιδιά με καλλιτεχνικές ανησυχίες ή ενδιαφέρον για τις τέχνες, μια ευκαιρία να καλλιεργήσουν το πνεύμα τους αλλά και να διοχετεύσουν δημιουργικά τις εφηβικές ανησυχίες. Για να δοθεί μια τάξη μεγέθους της δημοφιλίας τους αρκεί να πούμε ότι εφέτος για τις 17 θέσεις κάθε κατεύθυνσης στο Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Αθηνών (εισάγεται ένα σύνολο 50 μαθητών/ριών κάθε χρονιά) οι υποψήφοι/ες ήταν περί τους/τις 200 (σε κάθε κατηγορία).
Προβλήματα στον παράδεισο
Ωστόσο επειδή μιλάμε για την παιδεία στην Ελλάδα και τον Λεβιάθαν της γραφειοκρατίας της τα προβλήματα δεν λείπουν, με το μεγαλύτερο να εντοπίζεται στην έλλειψη διδακτικού προσωπικού, το οποίο διορίζεται συνήθως αργά μέσα στη χρονιά με αποτέλεσμα να μη γίνονται μαθήματα. Στην περίπτωση των καλλιτεχνικών σχολείων η κατεύθυνση του Χορού και του Θεάτρου-Κινηματογράφου έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα καθώς πρόκειται για ειδικότητες που δεν εντάσσονται σε εκπαιδευτικό κλάδο (δεν θεωρούνται οργανικές θέσεις ΠΕ). Εφέτος η πρόσκληση υποβολής αιτήσεων για τις προσλήψεις ωρομίσθιου προσωπικού εξειδικευμένου στη διδασκαλία των αντικειμένων του Κινηματογράφου, Κλασικού και Σύγχρονου Χορού και Κίνησης-Χορού ολοκληρώθηκε στα τέλη Αυγούστου. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι όταν χτυπήσει το σχολικό κουδούνι το προσωπικό αυτό δεν θα βρίσκεται στις θέσεις του. Οπως κατήγγελλε παλιότερα, το 2022, η Πανελλήνια Ενωση Γονέων Μουσικών & Καλλιτεχνικών Σχολείων: «Τα Καλλιτεχνικά Σχολεία είναι τα μόνα σχολεία στην Ελλάδα στα οποία τα 2/3 των μαθητών δεν κάνουν μάθημα τις μισές διδακτικές ώρες κάθε μέρα για το μισό σχολικό έτος».
Οι επαρκείς κτιριακές εγκαταστάσεις είναι άλλο ένα μεγάλο αγκάθι γιατί τα καλλιτεχνικά όπως και τα μουσικά σχολεία χρειάζονται και ειδικούς χώρους και εγκαταστάσεις για την πραγματοποίηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων. Σχολεία ιδρύονται χωρίς να έχει λυθεί η στέγασή τους, σαν το υπουργείο Παιδείας να μη βρίσκεται σε συνεννόηση με τους αντίστοιχους δήμους στους οποίους ανήκουν οι κτιριακές υποδομές για να γίνει μια σχετική εξασφάλιση.
Στην Εδεσσα το σχολείο ιδρύθηκε το 2021 αλλά δύο χρόνια μετά δεν έχει λειτουργήσει. Από τον δήμο διαβεβαιώνουν πως από τη σχολική χρονιά 2024-2025 «θα είναι λειτουργικό 100%», δίχως να έχει τα προβλήματα των υπολοίπων της Ελλάδας. Θα στεγάζεται στο Παλιό Πανεπιστήμιο Εδεσσας και «είναι πρότυπο για τα αντίστοιχα της Ελλάδας γιατί θα διαθέτει πολύ μεγάλες αίθουσες που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες».
Αν πούμε δε για το Καλλιτεχνικό Σχολείο Αθηνών, ιδρύθηκε το 2018 και ξεκίνησε να λειτουργεί το σχολικό έτος 2019-20 χωρίς κτίριο οπότε συστεγάστηκε προσωρινά με το Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο στην Ακαδημία Πλάτωνος σύμφωνα με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων. Στη συνέχεια αποφασίστηκε να μεταστεγαστεί στην οδό Πρασσά στα Εξάρχεια (πρώην 5ο ΓΕΛ), ένα κτιριακό σύμπλεγμα σε κακή κατάσταση, με εικόνα που προδίδει εμφανώς ότι χρειάζονται εργασίες αποκατάστασης.
Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις των γονέων μέσω επιστολών, συναντήσεων και παρεμβάσεων με το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων το σχολείο δεν έχει παραδοθεί, με αποτέλεσμα το Καλλιτεχνικό Αθηνών να συστεγάζεται σε κτίριο που ανήκει στο συγκρότημα του Πειραματικού Λυκείου στους Αμπελόκηπους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από την έλλειψη χώρων – μαθήματα γίνονται στο δώμα του 2ου Πειραματικού στο απέναντι πάρκο, σε διαδρόμους ή και στο γραφείο καθηγητών (σύμφωνα τουλάχιστον με την παρέμβαση που έκαναν μαθητές στο Δημοτικό Συμβούλιο της 29ης Μαΐου). Η παράδοσή αναμενόταν το φθινόπωρο του 2023 αλλά μετατίθεται και πάλι γιατί το κτίριο απαιτεί στατικές ενισχύσεις. Η έκδοση της οικοδομικής άδειας για βαριές οικοδομικές εργασίες που θα είχε εκδοθεί προ πολλού εκκρεμεί ακόμη καθώς απαιτείται η σχετική θετική εισήγηση από το Τοπικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, το οποίο εν προκειμένω έκρινε ότι αυτή είναι μια απόφαση που πρέπει να παρθεί από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ. Εν αναμονή της σχετικής αυτοψίας και απόφασης άλλη μια σχολική χρονιά χάνεται…
