Δάση, ένα φυσικό αγαθό με πολύπλευρη σημασία. Τα δάση που παράγουν το απαραίτητο και αναντικατάστατο για την επιβίωσή μας οξυγόνο, ενώ δεσμεύουν το επικίνδυνο για τη ζωή διοξείδιο του άνθρακα.
Τα δάση που δυστυχώς και στη χώρα μας τα βλέπουμε κάθε χρόνο να καίγονται, τα δάση που είναι τόσο σημαντικά για την Ευρωπαϊκή Ενωση, καλύπτοντας το 39% της χερσαίας έκτασής της.
Μερικά από τα ομορφότερα αλλά και τα αρχαιότερα βρίσκονται στη Ρουμανία, καλύπτοντας σχεδόν το 1/3 της έκτασής της και φιλοξενώντας σχεδόν το 30% όλων των μεγάλων σαρκοφάγων ζώων της γηραιάς ηπείρου και συγκεκριμένα μεγάλους πληθυσμούς από αρκούδες, λύγκες και λύκους.
Το μυστηριώδες ξέφωτο
To πιο διάσημο ίσως δάσος της Ρουμανίας είναι το Hoia Baciu. Βρίσκεται δυτικά της πόλης Κλουζ-Ναπόκα, τη δεύτερης πολυπληθέστερης της Ρουμανίας, στα βάθη της Τρανσυλβανίας.
Καλύπτοντας μία έκταση περίπου 3 τετραγωνικών χιλιομέτρων, δεν είναι μόνο γνωστό για την ομορφιά του, αλλά και για τις μυστηριώδεις και ανεξήγητες ιστορίες που το περιβάλλουν.
Καλύπτεται από ψηλά δέντρα που δημιουργούν μια πυκνή και σχεδόν απόκοσμη ατμόσφαιρα, με τα κλαδιά τους να σχηματίζουν περίπλοκα ζιγκ ζαγκ ή να αναπτύσσονται σε σπειροειδή μοτίβα.
Τα μονοπάτια που το διασχίζουν προσφέρουν μοναδικές εικόνες, με το φως του ήλιου να διαπερνά τις φυλλωσιές και να δημιουργεί παιχνίδια σκιών στο έδαφος.
Κάπως έτσι το Hoia Baciu έχει γίνει γνωστό ως «το πιο στοιχειωμένο δάσος του κόσμου», με τους θιασώτες του παραφυσικού να στέκονται ιδιαίτερα σε ένα σημείο του, όπου τα δέντρα σταματούν απότομα, σχηματίζοντας ένα ξέφωτο, σε τέλειο οβάλ, το οποίο χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη βλάστησης. Ιδανικό spot για selfies με εσάνς μυστηρίου, λοιπόν – στο ίδιο σημείο μπορεί να συναντήσεις μέχρι και ανθρώπους να κάνουν γιόγκα, προσπαθώντας να «ξορκίσουν» την «κακή ενέργεια».
Ένα πέπλο ομίχλης καλύπτει το στοιχειωμένο δάσος Hoia Baciu.
Το δάσος φέρεται να πήρε όνομά του από τον θρύλο που θέλει έναν βοσκό να εξαφανίστηκε εκεί μαζί με ένα κοπάδι 200 προβάτων. Εγινε πάντως γνωστό διεθνώς το 1968, όταν Εμίλ Μπαρνέα, ένας τεχνικός του στρατού, φωτογράφισε κάτι που ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα UFO να αιωρείται πάνω από το ξέφωτο του δάσους.
Οι θιασώτες του παραφυσικού δεν έχασαν ευκαιρία. Μάλιστα, προκειμένου να ισχυροποιήσουν την ιστορία του, υπερτονίζουν το γεγονός ότι ο Μπαρνέα δεν είχε τίποτα να κερδίσει από την αναφορά της παρατήρησής του, αντίθετα είχε να χάσει τα πάντα, καθώς η τότε κομμουνιστική κυβέρνηση εξομοίωνε την πίστη σε τέτοια φαινόμενα με τρέλα και υπονόμευση του καθεστώτος, με αποτέλεσμα εκείνος να χάσει τη δουλειά του.
Και κάπως έτσι ο μύθος του «στοιχειωμένου» δάσους δημιουργήθηκε και με τη δύναμη της αυθυποβολής έχουν υπάρξει επισκέπτες που έχουν επικαλεστεί συμπτώματα όπως ναυτία, άγχος, την αίσθηση ότι παρακολουθούνται.
Ακόμη, έχουν αναφέρει δυσλειτουργίες των ηλεκτρονικών συσκευών τους, ενώ υπάρχουν φωτογραφίες που εμφανίζουν παράξενες φιγούρες ανάμεσα στις φυλλωσιές, όπως για παράδειγμα τη σκιά ενός άνδρα ντυμένου με την παραδοσιακή φορεσιά της Βόρειας Ρουμανίας.
Μάλιστα το δάσος Hoia Baciu έχει αποτελέσει αντικείμενο εκπομπών που ασχολούνται με το παραφυσικό, από τα αμερικανικά «Ghost Adventures» και «Destination Truth», ως τη σουηδική σειρά «Spökjakt». Nα σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια στο δάσος έχει προστεθεί ένα πάρκο ποδηλασίας, καθώς και χώροι για άλλα αθλήματα, όπως paintball, airsoft και τοξοβολία. Να μη διασκεδάζουν λίγο και τα πνεύματα;
Στο Δέλτα του Δούναβη
Και από το πιο αινιγματικό δάσος της Ρουμανίας στο δάσος Letea, το παλαιότερο φυσικό καταφύγιο της Ρουμανίας, με τη θεσμοθέτησή του να χρονολογείται το 1938. Βρίσκεται μεταξύ Τσίλια και Σουλινά στο δέλτα του ποταμού Δούναβη, το οποίο αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Καλύπτοντας μία περιοχή 28 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το δάσος συμπεριελήφθη το 1992 από την UNESCO και στα Παγκόσμια Αποθέματα Βιόσφαιρας.
Το τοπίο συνδυάζει στοιχεία της ευρωπαϊκής και της υποτροπικής βλάστησης. Το δάσος απαρτίζεται κυρίως από δέντρα όπως η ασημόλευκα, η μαύρη λεύκα, η φτελιά, η φλαμουριά, o φράξος ο στενόφυλλος και o άλνος.
Μία ιδιαίτερη πτυχή του είναι η παρουσία του αναρριχητικού φυτού Περιπλοκάδα η γραική ή Περιπλόκα η ελληνική (Periploca graeca). Πρόκειται για ένα μεσογειακό φυτό που βρίσκει το πιο βόρειο καταφύγιό του στο Δέλτα του Δούναβη. Eίναι επίσης η πατρίδα μιας πλούσιας πανίδας, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το μαυροκιρκίνεζο (ένα είδος γερακιού), τον θαλασσαετό, τις κορακίδες, τους τσαλαπετεινούς, τις νανόχεντρες και περίφημα άγρια άλογα του Δέλτα του Δούναβη, ενώ έχουν ταυτοποιηθεί περίπου 1.600 είδη εντόμων.
Δάση σε κίνδυνο
Η Ρουμανία φιλοξενεί κατ’ εκτίμηση 5 εκατομμύρια στρέμματα παρθένων δασών που βρίσκονται στις ορεινές περιοχές της, αποτελώντας το μεγαλύτερο τέτοιου είδος οικοσύστημα στην Ευρωπαϊκή Ενωση πέραν της Σκανδιναβίας.
Τα δάση της είναι πολύ σημαντικά και για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ας αναλογιστούμε μόνο ότι στο δάσος κοντά στο Βουκουρέστι η θερμοκρασία είναι 10 βαθμούς κάτω σε σχέση με την πρωτεύουσα της Ρουμανίας.
Η δασοκομία λοιπόν στη Ρουμανία αποτελεί έναν σημαντικό τομέα της τοπικής οικονομίας, δυστυχώς όμως η μισή δασική παραγωγή είναι αποτέλεσμα παράνομης υλοτομίας. Πανίσχυρα, εκτεταμένα κυκλώματα φαίνεται να αποψιλώνουν τα πλούσια ρουμανικά δάση με ρυθμούς που προκαλούν τρόμο στις διεθνείς οικολογικές οργανώσεις, για να εξαγάγουν την ξυλεία τους σε ολόκληρη την Eυρώπη. Υπολογίζεται λοιπόν ότι 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ξύλου κόβονται παράνομα κάθε χρόνο.
Η αποψίλωση των δασών και η παράνομη υλοτομία είναι η Νο1 απειλή για τα Καρπάθια.
Η παράνομη υλοτομία αποτελεί ένα έγκλημα με τεράστιο τζίρο. Πέρυσι, οι ιδιώτες που ασχολούνται με την κοπή και την επεξεργασία ξυλείας κατέγραψαν συνολικά έσοδα ύψους 6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Περισσότερο από το ήμισυ όμως του ποσού αποτελεί προϊόν παράνομης υλοτομίας, που δεν έχει εντοπιστεί και δεν έχει φορολογηθεί, σύμφωνα με τους αριθμούς που προέρχονται από το ρουμανικό υπουργείο Περιβάλλοντος.
Μάλιστα η παράνομη αυτή δραστηριότητα πιστεύεται ότι έχει κοστίσει στη Ρουμανία πολλά δισεκατομμύρια δολάρια όλο αυτό το διάστημα από τη μετάβαση της χώρας από τον κομμουνισμό. Πέρα όμως από την απώλεια εσόδων για το κράτος, έχει κοστίσει και τις ζωές όσων ερευνούν και προσπαθούν να σταματήσουν την έκνομη αυτή δραστηριότητα. Εξι δασοφύλακες έχουν σκοτωθεί και 650 έχουν δεχθεί επιθέσεις και απειλές τα τελευταία χρόνια από παράνομους υλοτόμους που πιάστηκαν επ’ αυτοφώρω, γεγονός που ώθησε χιλιάδες ανθρώπους να διαδηλώσουν ζητώντας την ανάληψη δράσης από την επίσημη Πολιτεία.
Δυστυχώς τα χρόνια που ακολούθησαν της πτώσης του κομμουνισμού, η ρουμανική κυβέρνηση ενθάρρυνε την υλοτομία μεγάλης κλίμακας στις αχανείς δασικές εκτάσεις της χώρας. Ετσι τελικά δημιουργήθηκε ένα περίπλοκο δίκτυο όπου τα οικονομικά συμφέροντα διαπλέκονται με διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς.
Δυστυχώς η διαφθορά επέτρεψε την πραγματοποίηση παράνομων δραστηριοτήτων σε ολόκληρη τη χώρα και οδήγησε στην εμπλοκή πολλών, συμπεριλαμβανομένων και επίορκων δασοφυλάκων που κανονικά θα έπρεπε να αποτρέψουν κάτι τέτοιο.
Εκτός από τους δασοφύλακες, δημόσιοι υπάλληλοι έχουν πολλές φορές συλληφθεί για πώληση και επεξεργασία παράνομης ξυλείας. Το ζήτημα της παράνομης υλοτομίας των δασών της Ρουμανίας θεωρείται από πολιτικούς, δημοσιογράφους, δημόσια πρόσωπα και περιβαλλοντικούς ακτιβιστές ως σοβαρό πρόβλημα για πάνω από δύο δεκαετίες, απασχολώντας κατ’ επανάληψη και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης που καλούν για την άμεση ανάληψη δράσης.
Εκεί όπου τελειώνει η βλάστηση αρχίζουν οι αμμοθίνες.
Την ίδια στιγμή, ο ποταμός Δούναβης, συνολικού μήκους 2.872 χιλιομέτρων, ο οποίος διασχίζει μεγάλο μέρος της Ευρώπης, από τον Μέλανα Δρυμό μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, «υποχωρεί» σε ορισμένες από τις όχθες του.
Μάλιστα στη Ρουμανία, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης μετά τον Βόλγα είναι το τελευταίο θύμα του πρωτοφανούς καλοκαιρινού καύσωνα, με τη στάθμη του νερού να έχει πέσει σε σημείο που να θέτει σε κίνδυνο την απρόσκοπτη κυκλοφορία των πλεούμενων.
Σε ορισμένα σημεία, η τρέχουσα στάθμη του νερού είναι 6 εκατοστά κάτω από το κανονικό, με περίπου 2.900 κυβικά μέτρα νερού να ρέουν ανά δευτερόλεπτο – πολύ κάτω από τον μέσο όρο του Αυγούστου των 4.600 κυβικών μέτρων ανά δευτερόλεπτο.
Ο επικεφαλής του τομέα ναυσιπλοΐας του Δούναβη της Ρουμανίας, Ιοάν Νέακσου, δήλωσε πλέον ότι αυτό το φαινόμενο τείνει να γίνει η νέα κανονικότητα για την πληγείσα από την ξηρασία περιοχή, με τους ναυτικούς πλέον να προσαρμόζουν τις διαδρομές των ταξιδιών τους ώστε να πλοηγηθούν με ασφάλεια στα ρηχά νερά. Τα δυσοίωνα μηνύματα έρχονται πλέον από παντού, καθώς ο πλανήτης βιώνει τις βαριές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, βαδίζοντας σε εποχές πραγματικά δυστοπικές.
