Θα σας πω κάτι που θα σας φανεί περίεργο: τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει να πιστεύω πως κάθε νέο έτος είναι ένας τραγουδιστής του δρόμου, από αυτούς που δίνουν τα δικά τους προσωπικά ρεσιτάλ σε σταθμούς μετρό, πάρκα, πλατείες και οπουδήποτε περνάει πολύς κόσμος. Αφού τη μοιράστηκα μαζί σας αυτή την παράξενη σκέψη, επιτρέψτε μου και να σας εξηγήσω το γιατί το πιστεύω πριν με πάρετε για τρελό – και με το δίκιο σας.
Ο τραγουδιστής του δρόμου είναι για τον καθένα από εμάς ένας εντελώς άγνωστος τύπος – θα έλεγα και μυστηριώδης, αλλά το μυστήριο προϋποθέτει συνήθως μια ενασχόληση μαζί του, ώστε να βρεθεί η λύση του. Στην περίπτωση του τραγουδιστή του δρόμου δεν συμβαίνει από τη μεριά μας τίποτα τέτοιο: τον ακούμε ή τον προσπερνάμε, αλλά δεν θα ψάξουμε ποτέ την ιστορία του, όχι γιατί μας λείπει η περιέργεια αλλά γιατί δεν θέλουμε να τον πρήξουμε με δαύτη. Αγνωστο είναι πάντα και το νέο έτος – προσοχή, άγνωστο και όχι μυστηριώδες. Στη δική του περίπτωση, ενώ παραδεχόμαστε ότι δεν ξέρουμε τι ακριβώς μας ξημερώνει, εν τούτοις πάντα κατά βάθος πιστεύουμε πως αυτό που έρχεται δεν θα έχει για εμάς μυστικά.
Οπως ακριβώς και ο τραγουδιστής του δρόμου, που εμφανίζεται χωρίς να τον έχουμε φωνάξει, έτσι έρχεται πάντα και το νέο έτος: το ότι ξέρουμε πότε θα αρχίσει δεν σημαίνει ότι συναινούμε απαραίτητα και στον ερχομό του. Και γιατί να συναινέσουμε; Σε τελική ανάλυση, αποτελεί την απόδειξη ότι ο χρόνος που μας μένει είναι λιγότερος και ότι αυτός που προηγήθηκε μάλλον δεν αξιοποιήθηκε ακριβώς όπως θα θέλαμε. Από την άλλη, και ο τραγουδιστής του δρόμου και το νέο έτος δεν ζητούν ποτέ τη δική μας έγκριση – και μάλλον καλά κάνουν. Σιγά μην την εξασφάλιζαν από όλους εμάς τους κακομαθημένους μουρτζούφληδες, που θεωρούμε αναστάτωση οτιδήποτε δεν έχουμε ζητήσει, λες και είμαστε οι άρχοντες του κόσμου…
Ο τραγουδιστής του δρόμου ερμηνεύει συνήθως κομμάτια που του αρέσουν χωρίς να ρωτήσει προηγουμένως τους περαστικούς του μετρό ή τους θαμώνες της πλατείας αν αυτά τους αρέσουν. Το ρεπερτόριό του είναι δικό του αποκλειστικά και ο ίδιος δεν δέχεται παραγγελίες. Ετσι ακριβώς συμβαίνει και με το νέο έτος. Μπορεί να έχουμε προσδοκίες, όνειρα κι ελπίδες – όλα αυτά όμως είναι αποκλειστικά δικά μας θέματα -, το νέο έτος απλώς κάποια στιγμή θα έρθει και κάποια στιγμή θα μας αφήσει: το αν στο μυαλό μας θα καταγραφεί ως καλό ή λιγότερο καλό δεν έχει καμία σημασία, όπως ακριβώς και για τον τραγουδιστή του δρόμου καθόλου δεν μετράει αν εγκρίνουμε ή όχι το ρεπερτόριό του.
Το ρεπερτόριο είναι αυτό που συνήθως καθορίζει την προσοχή που θα του δείξουμε. Αυτή η προσοχή εξαρτάται από εμάς και όχι από αυτόν. Μπορεί να μας αγγίξει ένα τραγούδι του, γιατί εκείνη τη στιγμή μιλάει στον ψυχισμό μας, γιατί μπορεί, όπως καμιά φορά συμβαίνει με τα τραγούδια, να το ακούσουμε σαν μια μεγάλη παρηγοριά ή σαν μια μεγάλη αλήθεια, όμως αυτό είναι δικό μας θέμα και όχι του τραγουδιστή του δρόμου. Το ίδιο συμβαίνει πάντα και με το νέο έτος. Μπορεί εντός του να ζήσουμε στιγμές καταπληκτικές ή στιγμές δυσάρεστες: σε κάθε περίπτωση, όμως, όλα αυτά δεν έχουν να κάνουν καθόλου με τον ερχομό του νέου χρόνου. Θα μπορούσαν να έχουν συμβεί και τον προηγούμενο ή να έρθουν και τον επόμενο, καθώς συνήθως πρόκειται για καταστάσεις που προκύπτουν στη ζωή μας γιατί αυτή τρέχει και εμείς προσπαθούμε να τη φτάσουμε, αλλά τι να κάνουμε; Ούτε ο χρόνος θα σταματήσει ποτέ ούτε ο τραγουδιστής του δρόμου θα αλλάξει ρεπερτόριο.
Οι πιο πολλοί τραγουδιστές του δρόμου τραγουδάνε άσματα γνωστά, ελληνικά ή ξένα. Ποντάρουν στη δύναμή τους για να τραβήξουν την προσοχή μας. Είναι μηνύματα που μας στέλνουν ελπίζοντας πως θα τα εκτιμήσουμε. Παλαιότερα όλο αυτό το πράγμα μού φαινόταν εύκολη και προβλέψιμη επιλογή, ένα είδος καλλιτεχνικής ανταμοιβής, αν όχι και ελεημοσύνης, βασισμένο πάνω σε σουξέ. Τους άκουγα τους τραγουδιστές του δρόμου και σκεφτόμουν: «Πείτε, ρε παιδιά, κάτι πιο ψαγμένο, κάτι που να δείχνει ότι είστε και αληθινοί καλλιτέχνες, και θα το εκτιμήσουμε». Μέχρι που μερικές φορές έπεσα σε κάποιους που πραγματικά έλεγαν τραγούδια τα οποία κανείς δεν ήξερε – κάποια μπορεί να ήταν και δικά τους. Οταν αυτό μου έτυχε, το πράγμα μού φάνηκε όχι απλώς αλλοπρόσαλλο, αλλά σχεδόν τρομακτικό! Ο τραγουδιστής του δρόμου σε αυτή την περίπτωση περισσότερο μου έμοιαζε με παραγωγό ηχορρύπανσης, παρά με καλλιτέχνη. Αυτή είναι ίσως η σημαντικότερη ομοιότητά του με το νέο έτος. Μεγαλώνοντας έχω καταλάβει πως για να είναι καλό αυτό το νέο έτος, δηλαδή για να το αντέξουμε και να περάσει γρήγορα, πρέπει να μην κουβαλάει εκπλήξεις. Οι εκπλήξεις στη ζωή είναι από ένα σημείο και έπειτα κατά κανόνα δυσάρεστες και δεν τις έχουμε ανάγκη. Καλύτερα η χρονιά να είναι γεμάτη από σουξέ, γνωστά σουξέ, σουξέ του συρμού, σουξέ από αυτά που γίνονται για να αρέσουν σε όλους. Χίλιες φορές καλύτερα αυτά τα χιλιοειπωμένα από τα «ψαγμένα» – αν τα πρώτα είναι ρουτινιάρικα, τα δεύτερα είναι αφόρητα.
Αν αμφιβάλλετε, σκεφτείτε κομμάτι τα χρόνια που πέρασαν. Μερικά ήταν γεμάτα από τεράστιες περιπέτειες, όπως ήταν η χρεοκοπία, η πανδημία, τα μνημόνια, τα lockdowns. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί κατάσταση του συρμού, τίποτα δεν υπήρξε βαρετό ή συνηθισμένο. Δεν πιστεύω όμως ότι υπάρχει λογικός άνθρωπος που κάτι απ’ όλα αυτά τα σπάνια νιώθει ότι του λείπουν και λαχταρά στο νέο έτος να ξαναπροκύψουν: το αποκλείω.
Η ευχή μου είναι αυτό το νέο έτος να είναι γεμάτο από μια γλυκιά ρουτίνα. Να περάσει χωρίς την παραμικρή ένταση. Να το ζήσουμε τραγουδώντας ανόητα σουξεδάκια χωρίς φόβο, χωρίς πόνους, χωρίς δάκρυα. Με μια όρεξη να πάρουμε και εμείς μια κιθάρα και να κατεβούμε στον δρόμο…
