Peggy Guggenheim: Αιώνια ερωτευμένη με τη Βενετία

Το 1948 στην Ελλάδα μαινόταν ο Εμφύλιος. Σε ένα παράλληλο σύμπαν και σε εντελώς διαφορετικές γεωγραφικές συντεταγμένες, η Πέγκι Γκουγκενχάιμ (1898-1979) αναζητούσε τον τόπο όπου θα δημιουργούσε το μουσείο που θα στέγαζε τη συλλογή της. Το Λονδίνο είχε αποκλειστεί από πιο παλιά, καθώς τα σχέδιά της να συστήσει ένα μουσείο με τη συνδρομή του διάσημου ιστορικού τέχνης Χέρμπερτ Ριντ είχαν ναυαγήσει. Το Παρίσι δεν έμπαινε καν στη συζήτηση, απ’ όταν το είχε εγκαταλείψει κακήν κακώς με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – ούσα Εβραία – μαζί με τα σχέδιά της για τη δημιουργία ενός μουσείου στην Place Vendôme. Ούτε η γενέτειρά της Νέα Υόρκη συνιστούσε μια επιλογή, καθώς όταν είχε επιστρέψει το 1941 και είχε δημιουργήσει μια γκαλερί-μουσείο με την επωνυμία «Η Τέχνη του Αιώνα», είχε απογοητευτεί βαθιά με τον κυνισμό που χαρακτήριζε το εμπόριο έργων τέχνης. Καμία πόλη δεν χωρούσε τη συλλογή της πλούσιας, εκκεντρικής, απίθανης και θαρραλέας γυναίκας η οποία είχε αρχίσει να συγκεντρώνει έργα σουρεαλιστών, κυβιστών, ντανταϊστών από το 1938 με μια αποφασιστικότητα που δεν τη μετρίαζε ούτε η απειλητική έλευση των Ναζί στο Παρίσι.

Καμία πόλη εκτός από τη Βενετία. Το άδειο (ελέω Εμφυλίου) ελληνικό περίπτερο της Μπιενάλε στα Giardini στέγασε για λίγο ορισμένα έργα από την ανεκτίμητη συλλογή της – για πρώτη φορά επί ιταλικού εδάφους – στο πλαίσιο της 24ης διοργάνωσης. Η «αμερικανική εμπειρία» γύρω από τη σύγχρονη τέχνη και τα κυρίαρχα ρεύματα του μοντερνισμού έτυχαν θερμότατης υποδοχής. Εκεί έμελλε να παραμείνει η συλλογή της, μία από τις πιο σημαντικές στον δυτικό κόσμο. Συγκεκριμένα, σε ένα παλάτσο του 18ου αιώνα ονόματι Βενιέρ ντέι Λεόνι πάνω στο Μεγάλο Κανάλι της Βενετίας. Στο κτίριο δηλαδή όπου εγκαταστάθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’40 φροντίζοντας να το μετατρέψει σε συγγραφικό και καλλιτεχνικό πόλο έλξης για Ευρωπαίους αλλά και για εκπατρισμένους Αμερικανούς, καθώς και σε σπίτι-μουσείο της περίφημης συλλογής της, την οποία άνοιγε στο κοινό τους καλοκαιρινούς μήνες. Από τότε η Πέγκι δεν εγκατέλειψε ποτέ την αγαπημένη της πόλη και κυκλοφορούσε στα μικρά και στα μεγαλύτερα κανάλια αγέρωχη και επιβλητική με την ιδιωτική της γόνδολα και τον προσωπικό της γονδολιέρη.