«Και μέσ’ από το πέλαγο τα Εφτάνησα χαράζουν / πλασμέν’ απ’ τον αφρό, / και υψώνονται και πλέκονται σεμνά κι αναγαλλιάζουν…». Στο «Τραγούδι των Εφτά Νησιών» ο Κωστής Παλαμάς δίνει μια μεταφυσική εικόνα που ακόμα και σήμερα ταιριάζει απόλυτα στους Παξούς. «Φιλοτεχνεί» τον πολύχρωμο πίνακα μιας στεριάς «κατασκευασμένης» από τα πιο ντελικάτα υλικά (από αφρό και από λουλούδια και από ήλιο) η οποία μοιάζει να ίπταται σαν σύννεφο πάνω από το Ιόνιο Πέλαγος. Ενός παραδεισένιου συμπλέγματος με δύο μικρά νησιά που όπως και σε όλα τα Εφτάνησα «η εφτάδιπλη ομορφάδα τους εφτάφωτη είναι πούλια· γύρω υποταχτικούς έχουν τους χρυσοδέλφινες και τα θαλασσοπούλια». Eτσι ποιητικό (με αυτή τη νοσταλγική, «παλιομοδίτικη» αίσθηση που προκαλούν τα ποιήματα με ομοιοκαταληξία) και τρυφερό και ανέμελο μπορεί είναι το καλοκαίρι στους Παξούς και στους Αντίπαξους, που βρίσκονται νοτίως της Κέρκυρας, σε απόσταση οκτώ μόλις μιλίων από τις ακτές της Ηπείρου. Και που σήμερα γίνονται ο απόλυτος αυγουστιάτικος προορισμός μας.
Στον γραφικό Γάιο
Η περιήγηση ξεκινάει από το φιόρδ στο βάθος του οποίου, κρυμμένος πίσω από τα καταπράσινα νησάκια της Παναγίας (με τη Μονή της Παναγίας Βελλιανιτών που γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο) και του Αγίου Νικολάου (με τα απομεινάρια του ενετικού κάστρου) βρίσκεται ο Γάιος, η πρωτεύουσα των Παξών. Επισκεπτόμαστε το Μουσείο Παξών που στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό σπίτι, κληροδότημα από τον Ανδρέα Συγγρό. Περπατάμε στα γραφικά στενά, περνάμε και από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Εκεί βρίσκεται ο τάφος του εκ Κορίνθου Γάιου, μαθητή του Αποστόλου Παύλου, που διέδωσε τον Xριστιανισμό στο νησί και έδωσε το όνομά του στην πόλη. Eτερα αξιοθέατα η εκκλησία της Ανάληψης, στην κεντρική πλατεία και το παλαιό βρετανικό κυβερνείο. Τα πολυτελή γιοτ που βλέπουμε στη μαρίνα και σε άλλα απάνεμα σημεία του νησιού επιβεβαιώνουν πως βρισκόμαστε στον Παράδεισο των ιδιοκτητών σκαφών.
Τα ιαματικά λουτρά
Τα Μαγαζιά, η Λάκκα και ο Λόγγος είναι οι τρεις βασικότεροι, πλην του Γάιου, οικισμοί του νησιού. Τα Μαγαζιά ήταν η παλιά πρωτεύουσα τις μακρινές εποχές που τα παράλια των νησιών αποφεύγονταν λόγω των επιθέσεων των πειρατών. Στον Λόγγο βρίσκεται το ιστορικό Ελαιοτριβείο της οικογένειας Ανεμογιάννη. Η Λάκκα (όπου γυρίστηκαν σκηνές του «Να με προσέχεις» και του «Maestro» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη) έχει όμορφα σπίτια από πέτρα και έναν φάρο του 19ου αιώνα. Οι ιαματικές πηγές του Οζιά, του Γιαννά και της Γλυφάδας ενδείκνυνται ιδιαίτερα για εκείνους που υποφέρουν από δερματικές παθήσεις. Και οι βόλτες συνεχίζονται. Οπου και να πάμε, όλες οι διαδρομές περνούν μέσα από εκτάσεις κατάφυτες με ελιές, πεύκα, βελανιδιές και κυπαρίσσια. Η ομορφιά της φύσης μάς χαρίζει ευεξία και ανάταση.
Παραλίες για όλα τα γούστα
Απαράμιλλη και η ομορφιά των παραλιών με τα λευκά βότσαλα, τη χρυσή άμμο και τα γαλάζια και πράσινα νερά. Κάποιες είναι προσβάσιμες από την ξηρά, σε κάποιες φτάνουμε με καΐκι. Ο Ερημίτης δημιουργήθηκε πριν από μερικά χρόνια από κατολίσθηση και φημίζεται όχι μόνο για τα νερά αλλά και για τα ηλιοβασιλέματά του. Ο Oρκος, το Κηπιάδι, η Κακή Λαγκάδα, το Χαράμι, το Λεβρεχιό, το Μαρμάρι, το Μονοδένδρι, το Μογγονήσι, το Γαλάζιο και οι Πλάκες είναι ιδανικές στάσεις για μερικές βουτιές στην πεντακάθαρη θάλασσα. Μια εκδρομή στους επίσης καταπράσινους Αντίπαξους με τα αμπέλια τους και με το εξαιρετικό κρασί τους, μας χαρίζει ακόμα περισσότερες εικόνες συγκινητικής ομορφιάς. Το Βουτούμι και η Βρίκα είναι δύο θαυμάσιες παραλίες του μικρού νησιού.
Η σπηλιά του Παπανικολή
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των Παξών είναι και τα ενάλια σπήλαιά τους, οι γράβες στην τοπική διάλεκτο, που βρίσκονται στην άγρια και απόκρημνη δυτική πλευρά του νησιού. Τις προσεγγίζουμε ακολουθώντας μια ολιγόωρη κρουαζιέρα. Στην εντυπωσιακή σπηλιά της Υπαπαντής λέγεται πως κρυβόταν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το υποβρύχιο «Παπανικολής». Πρόκειται για το ιστορικό σκάφος που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του ψαριανού πυρπολητή του 1821 Δημήτριου Παπανικολή (1790-1855) και που εκτέλεσε πολεμικές περιπολίες στην Αδριατική και στο Αιγαίο πυρπολώντας σκάφη των εχθρικών δυνάμεων. Σήμερα ο πυργίσκος του έχει τοποθετηθεί ως μνημείο στην είσοδο του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος, στον Πειραιά. Πίσω όμως στη θαλάσσια βόλτα μας στους Παξούς, το Γαλάζιο Σπήλαιο είναι στην πραγματικότητα τρία σπήλαια που επικοινωνούν μεταξύ τους και που έχουν γίνει δημοφιλή (όπως λέει και το όνομά τους) λόγω του καταγάλανου χρώματος των νερών τους. Ο Ορθόλιθος (κοντά στη σπηλιά Αχάι) και ο Τρυπητός είναι εντυπωσιακοί σχηματισμοί βράχων.
Με έμβλημα την τρίαινα
Σύμφωνα με τη μυθολογία, που έχει για το καθετί μια όμορφη ιστορία, οι Παξοί είναι έργο του Ποσειδώνα. Δημιουργήθηκαν όταν ο παντοδύναμος θεός της θάλασσας τους απέκοψε με την τρίαινά του από την Κέρκυρα για να αποκτήσει το ερωτικό καταφύγιο όπου θα μπορούσε να συνευρίσκεται με τη Νηρηίδα Αμφιτρίτη. Η τρίαινα του θεού (την οποία σύμφωνα πάντα με τον μύθο έχασε, για να τη βρουν οι Παξινοί) είναι μέχρι σήμερα έμβλημα του νησιού. Από τα μακρινά χρόνια της αρχαιότητας μέχρι σήμερα από την περιοχή πέρασαν οι Φοίνικες, οι Ρωμαίοι, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γάλλοι, οι Αγγλοι… Μικρός ο τόπος, μεγάλη, πλούσια και πολυτάραχη η ιστορία του. Γι’ αυτό η περιδιάβαση στους Παξούς είναι και ταξίδι στον παρελθόν, ένα ταξίδι «στολισμένο» από τα ενθυμήματα όλων εκείνων των πολιτισμών που πάτησαν μέσα στους αιώνες τα χώματα του Ιονίου. Είναι, την ίδια στιγμή, ένα ταξίδι στην απόλυτη ομορφιά της Ελλάδας, ειδικότερα των Επτανήσων, που και τώρα, το φετινό κάπως περίεργο και στενάχωρο (λόγω της κλιματικής και άλλων κρίσεων) καλοκαίρι, μας δίνει το φως, τον αέρα, το άνοιγμα, την αισιοδοξία που χρειαζόμαστε για να προχωρήσουμε.