Αν ένα πράγμα μπορούμε να πούμε ότι γνωρίζουμε καλά εδώ και δεκαετίες για τον βασιλιά πλέον Κάρολο Γ΄, αυτό αφορά την αγάπη του για τη φύση, καθώς υπήρξε πρώιμος υποστηρικτής της βιολογικής γεωργίας, της αειφορίας και της ευαισθητοποίησης για το κλίμα. Ως πρίγκιπας της Ουαλίας μάλιστα είχε επικριθεί πολλάκις για τις παρεμβάσεις του και τα προσεκτικά διατυπωμένα σημειώματα που έστελνε σε βρετανούς πολιτικούς παρακινώντας τους να λάβουν υπόψη τους οικολογικά ζητήματα. Για περισσότερα από πενήντα χρόνια έχει χρησιμοποιήσει τη θέση του για να υπερασπιστεί ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Το 2004 ίδρυσε το Prince’s Accounting for Sustainability Project (A4S) προσπαθώντας να παρακινήσει τους ηγέτες του χρηματοπιστωτικού συστήματος να στραφούν σε πιο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένα επιχειρηματικά μοντέλα. Τον Σεπτέμβριο του 2019 παρουσίασε την Πρωτοβουλία για τις Βιώσιμες Αγορές, μια συνεργασία με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Το έργο αειφορίας του νέου μονάρχη βασίζεται στην αρχή ότι οι περιβαλλοντικές προκλήσεις στον όλο και πιο διασυνδεδεμένο κόσμο μας αντιμετωπίζονται καλύτερα με την υιοθέτηση ολοκληρωμένων και ολιστικών προσεγγίσεων. Eχει τονίσει αρκετές φορές σε δημόσιους λόγους του ότι παρόλο που η συμβολή των κυβερνήσεων είναι σημαντική οδηγώντας στην επένδυση δισεκατομμυρίων δολαρίων στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης, ο ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε να συνεισφέρει ακόμη περισσότερα κεφάλαια, όμως τα περισσότερα μεγαλοστελέχη των πολυεθνικών εταιρειών δεν δίνουν προτεραιότητα στην προστασία του περιβάλλοντος: «Πρόκειται για μια καταστροφική στάση, καθώς τίποτα στη φύση δεν μπορεί να επιβιώσει στις ακραίες συνθήκες που δημιουργούνται από τα πρωτόγνωρα καιρικά φαινόμενα τα οποία παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια».
Σε συνέντευξη που έδωσε πέρυσι στο BBC στο πλαίσιο της παρουσίας του στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP26) που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Οκτώβριο στη Γλασκώβη δήλωσε ότι συμπαθεί την Γκρέτα Τούνμπεργκ. «Ολοι αυτοί οι νέοι άνθρωποι αισθάνονται ότι τίποτα δεν συμβαίνει ποτέ και είναι λογικό να απογοητεύονται. Το καταλαβαίνω απόλυτα διότι κανείς δεν τους ακούει και βλέπουν το μέλλον τους να καταστρέφεται» είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι μπορεί να κατανοήσει ακόμη και την πιο ριζοσπαστική δράση ομάδων όπως οι Extinction Rebellion παρόλο που δεν θεωρεί ότι το κλείσιμο δρόμων ή οι πιο επιθετικές κινήσεις αποτελούν πανάκεια. «Δεν πιστεύω ότι βοηθά το να διαμαρτύρεσαι με τρόπο που αποξενώνει τους ανθρώπους. Καταλαβαίνω τους προβληματισμούς αλλά καλό είναι να διοχετεύεται η ανησυχία με τρόπο περισσότερο εποικοδομητικό και λιγότερο βλαβερό» σχολίασε σχετικά. Η συνέντευξη μάλιστα είχε λάβει χώρα στο δενδροκομείο Prince George’s Wood, το οποίο δημιουργήθηκε στους κήπους του Birkhall στις εκτάσεις του Μπαλμόραλ. Φύτεψε το πρώτο δέντρο εκεί όταν γεννήθηκε ο πρίγκιπας Τζoρτζ, το μεγαλύτερο από τα εγγόνια του, και τώρα αυτό το εγχείρημα έχει γίνει κάτι σαν εμμονή του.
Ο 73χρονος γαλαζοαίματος έχει κάνει προσπάθειες να μειώσει το δικό του αποτύπωμα άνθρακα εξασφαλίζοντας θέρμανση στο Birkhall με λέβητες βιομάζας οι οποίοι χρησιμοποιούν ροκανίδια από δέντρα που κόπηκαν στο δάσος του κτήματος. Εχει επίσης εγκαταστήσει πάνελ με φωτοβολταϊκά στο Clarence House, την οικία του στο Λονδίνο, καθώς και στα κτίρια της φάρμας του στο Gloucestershire. Οι περισσότερες από τις ιδιοκτησίες του διαθέτουν πια αντλίες θερμότητας ενώ πάλι στο Birkhall υπάρχει μια υδροηλεκτρική τουρμπίνα στο ποτάμι που διατρέχει την έκταση. Το αγαπημένο του αυτοκίνητο, μια Aston Martin την οποία οδηγεί εδώ και 52 χρόνια, έχει υποστεί μετατροπές ώστε να μη χρησιμοποιεί μόνο βενζίνη αλλά έναν συνδυασμό λευκού κρασιού αγγλικής προέλευσης και παραγώγων της τυροκομίας. Το συγκεκριμένο καύσιμο ονομάζεται E85 και αποτελείται κατά 85% από βιοαιθανόλη και ορό γάλακτος και κατά 15% από αμόλυβδη. Ο νέος βασιλέας έχει εντρυφήσει στην οργανική γεωργία από το 1985 και αγόρασε ένα σπίτι στη Σκωτία το οποίο έχει μετατραπεί σε εκπαιδευτικό κέντρο, όπου παιδιά σχολικής ηλικίας μαθαίνουν τη σημασία της υγιούς, καλλιεργήσιμης γης.
«Boomer» οικολόγος
Ο Κάρολος παραμένει φυσικά ένα εξόχως προνομιούχο μέλος της βρετανικής κοινωνίας που δεν έχει και την πιο στενή επαφή με την καθημερινότητα του μέσου συμπολίτη του. Οταν θέλησε να ξεκαθαρίσει τις αλλαγές που έχει κάνει στη διατροφή του, είπε για παράδειγμα ότι αποφεύγει το κρέας και το ψάρι δύο ημέρες την εβδομάδα και τα γαλακτοκομικά μία ημέρα την εβδομάδα θεωρώντας ότι μια τέτοια δίαιτα απαιτεί πραγματικά προσπάθεια. Η εφημερίδα «The Washington Post» αναρωτιόταν πριν από λίγες ημέρες κατά πόσο βρίσκεται σε σύγχυση, διότι ενώ είναι ολοφάνερο ότι αγαπά τη φύση, τα δέντρα και την άγρια ζωή εκφράζει παράλληλα ενίοτε συντηρητικές απόψεις: έχει εναντιωθεί στην τοποθέτηση ανεμογεννητριών στις ιδιοκτησίες του (τις έχει αποκαλέσει μάλιστα – κάπως ποιητικά ομολογουμένως – «αποκρουστικούς λεκέδες του τοπίου»), χρησιμοποιεί ιδιωτικό τζετ για τις μετακινήσεις του και έχει αναφερθεί πολλές φορές απαξιωτικά στην πληθυσμιακή έκρηξη του αναπτυσσόμενου κόσμου, μια ιδέα που βασίζεται σε μια κάπως αποικιοκρατική θεώρηση των πραγμάτων όπου αυτοί που περισσεύουν είναι πάντα πιο σκούροι και φτωχοί από τους κατοίκους του προηγμένου κομματιού του πλανήτη (αν και, φυσικά, ευθύνονται λιγότερο για την κλιματική αλλαγή). Οι ιδέες του μοιάζουν να έχουν διαμορφωθεί από την κλασική αλλά ξεπερασμένη πια οικολογία των 60s και των 70s. Το βιβλίο του «Harmony: A New Way of Looking at Our World» που κυκλοφόρησε το 2010 είναι ενδεικτικό της φιλοσοφίας του που προσεγγίζει με λυρικό τρόπο σκέψεις κατά της βιομηχανοποίησης και υπέρ της επιστροφής σε έναν αγνό, παλιό κόσμο.
Ο Κάρολος αποτελεί κατά κάποιον τρόπο χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς οι boomers οικολόγοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις πραγματικές ανάγκες αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Το να αγαπάς τη φύση δεν σημαίνει ότι καταλαβαίνεις τι πρέπει να γίνει προκειμένου να προστατευθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, για παράδειγμα, η οργανική γεωργία μπορεί να απελευθερώνει περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε σχέση με τις συμβατικές καλλιέργειες, και η μείωση εκπομπών διοξειδίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα θα απαιτήσει τη δέσμευση μεγάλων εκτάσεων για την παραγωγή της απαιτούμενης ηλιακής, αιολικής και γεωθερμικής ενέργειας. Θα απαιτήσει επίσης την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που όσοι μέμφονται τη βιομηχανική επανάσταση δεν αγαπούν και πολύ.
Το ερώτημα που τίθεται τώρα έγκειται στο αν, ως βασιλιάς, ο Κάρολος θα συνεχίσει να αποτελεί μια βροντερή φωνή υπεράσπισης του φυσικού περιβάλλοντος. Εχει ήδη δηλώσει ότι ο νέος του ρόλος δεν θα του αφήνει τα περιθώρια να εκφράζει με παρρησία δημόσια απόψεις τόσο συχνά όσο στο παρελθόν. «Δεν θα είναι πλέον δυνατό για εμένα να δίνω τόσο πολύ από τον χρόνο και την ενέργειά μου σε φιλανθρωπικές οργανώσεις και θέματα για τα οποία νοιάζομαι τόσο βαθιά» ανέφερε σε τηλεοπτικό διάγγελμα την περασμένη εβδομάδα. Και παρότι ως βασιλιάς θα έχει πολύ μικρή συμβολή στη λειτουργία της βρετανικής κυβέρνησης, οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες του θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους υπηκόους του. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Energy» πέρυσι υποστήριξε ότι τα άτομα με υψηλή κοινωνικοοικονομική θέση – στα οποία σίγουρα ανήκει – αφενός έχουν περισσότερη ευθύνη για την υπερθέρμανση του πλανήτη λόγω του τρόπου ζωής τους, αφετέρου διαθέτουν δυσανάλογα μεγάλη δύναμη να καταπολεμήσουν το πρόβλημα. Μπορούν να το κάνουν μέσω των επενδύσεών τους, επηρεάζοντας πολιτικούς και άλλους ισχυρούς ανθρώπους ή γενικά επαναπροσδιορίζοντας τον όρο «ευζωία». Είναι πιθανό το παράδειγμα του Καρόλου να παρακινήσει αρκετούς Βρετανούς να σκεφτούν πιο προσεκτικά το περιβάλλον, το κλίμα και τη φύση επειδή ο νέος βασιλιάς τα αγαπά τόσο πολύ.
Αυτές οι θέσεις του πάντως θα μπορούσαν ενδεχομένως να του δημιουργήσουν προβλήματα στις σχέσεις του με την τωρινή κυβέρνηση. Δύο ημέρες προτού αναλάβει καθήκοντα, το Ηνωμένο Βασίλειο απέκτησε νέα πρωθυπουργό, τη Λιζ Τρας. Προερχόμενη από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος των Συντηρητικών, έχει συχνά εκφράσει αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επέλεξε μάλιστα για τη θέση του υπουργού Ενέργειας έναν τύπο που έχει αναρωτηθεί αν όντως η κλιματική αλλαγή οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και αν θα έπρεπε πράγματι η ανθρωπότητα να δοκιμάσει να αποτρέψει περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Δεν γνωρίζουμε τι θα καταφέρει ο βασιλιάς Κάρολος, όμως η ιδεολογική σκυτάλη έχει σίγουρα παραδοθεί στον γιο του, τον πρίγκιπα Ουίλιαμ, ο οποίος πέρυσι δημιούργησε το βραβείο Earthshot με αποστολή να τιμά και να ενισχύει projects που προτείνουν αποτελεσματικές λύσεις στο ζήτημα της κλιματικής κρίσης.
