Ο πόλεμος του Γουίνστον Τσόρτσιλ

«Η πολιτική ιστορία του 20ού αιώνα μπορεί να γραφτεί ως βιογραφία έξι ανδρών: του Λένιν, του Στάλιν, του Χίτλερ, του Μάο Τσετούνγκ, του Φράνκλιν Ρούζβελτ και του Γουίνστον Τσόρτσιλ» έγραφε στο περιοδικό «Time» ο διακεκριμένος άγγλος ιστορικός Τζον Κίγκαν στις 13 Απριλίου 1998. Εκφραστές του ολοκληρωτισμού οι τέσσερις πρώτοι, της δημοκρατίας οι δύο τελευταίοι, προσωποποίησαν τη μείζονα ιδεολογική αντίθεση της εποχής. Από όλους, όμως, σημειώνει ο Κίγκαν, ο Τσόρτσιλ ήταν εκείνος που ανήλθε στο ύψος των περιστάσεων στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πράγματι, 80 χρόνια από την έναρξη της φονικότερης σύγκρουσης της ανθρώπινης ιστορίας την 1η Σεπτεμβρίου 1939, ο χαρακτηρισμός του Γουίνστον Τσόρτσιλ ως «πατέρα της νίκης» δεν είναι πια τόσο γνωστός. Ισως γιατί, όπως επισημαίνει ο Αντριου Ρόμπερτς στην πιο πρόσφατη, εξαντλητική βιογραφία του με τίτλο «Churchill. Walking with Destiny» (εκδ. Allen Lane), ο βρετανός πολιτικός υπήρξε «εμφατικά μη αντιπροσωπευτικός της επερχόμενης Εποχής του Κοινού Ανθρώπου». Γεννημένος στο ανάκτορο του Μπλενχάιμ το 1874, γόνος δουκικής οικογένειας με ρίζες στον 17ο αιώνα, άνθρωπος της βικτωριανής εποχής, μοιάζει οπωσδήποτε εξαιρετικά απομακρυσμένος από τις ανησυχίες του 21ου αιώνα. Ωστόσο, ο περιπετειώδης βίος του παραμένει ιδανικός για μελέτη της πολιτικής αποτυχίας ως προετοιμασίας της επιτυχίας.

Η αριστοκρατική καταγωγή του Τσόρτσιλ υπήρξε από νωρίς μοναδική εύνοια της τύχης και βαρίδι ταυτόχρονα. Σύμφωνα με τον Ρόμπερτς, λειτούργησε περισσότερο από όλα ως άριστος μηχανισμός άμυνας που τον προφύλασσε από το να παίρνει προσωπικά τις (πολλές) επικρίσεις. Ωστόσο, του επέβαλλε επίσης και την πίστη «στο καθήκον των προνομιούχων έναντι των λιγότερο ευπόρων», πατερναλιστική προδιάθεση που τον διαχώριζε από τη μυωπική στάση πολλών συντηρητικών της εποχής του έναντι του βρετανικού λαού. Και παρά τις περίφημες βικτωριανές διασυνδέσεις που καθιστούσαν τη βρετανική αριστοκρατία έναν περίκλειστο δικό της κόσμο διασφαλίζοντας πλεονεκτήματα και προνόμια στους φορείς της κατάλληλης καταγωγής, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι, αν και σπάταλος, ο Τσόρτσιλ δεν ήταν ιδιαίτερα πλούσιος: «Το ζήτημα είναι ότι μας δέρνει φτώχεια καταραμένη» έγραφε στη μητέρα του το 1898. «Το μόνο που με ανησυχεί στη ζωή είναι το χρήμα» επαναλάμβανε την ίδια στιγμή στον αδελφό του Τζακ.