Ο Μπαράκ Ομπάμα ξανά στην Αθήνα

Εχει μείνει σε πολλούς αξέχαστη η πρώτη φορά που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ήρθε στην Ελλάδα, τον Νοέμβριο του 2016. Η επίσκεψη είχε αποτελέσει το πρώτο ταξίδι του στην Ελλάδα καθώς και την τελευταία επίσημη εξόρμησή του στο εξωτερικό στο πλαίσιο της διακυβέρνησής του. Ο 61χρονος σήμερα πρώην πλανητάρχης κατά την παρουσία του στην Αθήνα είχε ξεναγηθεί στην Ακρόπολη και είχε πραγματοποιήσει ομιλία στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ). Στον λόγο του αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη σπουδαιότητα της λέξης (και της έννοιας) «φιλότιμο», στην αξία των ενεργών πολιτών και στη σημασία της ενθάρρυνσης της νέας γενιάς ως κινητήριας δύναμης για την ανάπτυξη. Ο Ομπάμα εξήρε την Ελλάδα για τη στάση της στο προσφυγικό ζήτημα τονίζοντας «στην Ελλάδα είδαμε αυτή τη συμπαράσταση πιο έκδηλη από οπουδήποτε αλλού. H γενναιοδωρία που έδειξε ο ελληνικός λαός στους πρόσφυγες που έφταναν στις ακτές της πατρίδας του έχει εμπνεύσει όλον τον κόσμο».

Αξίζει φυσικά να θυμηθούμε και όσα είπε σχετικά με το ιδεώδες της δημοκρατίας, τονίζοντας πως «εδώ ακριβώς, πριν από 25 αιώνες, στους βραχώδεις λόφους αυτής της πόλης, γεννήθηκε μια νέα ιδέα: η δημοκρατία, σύμφωνα με την οποία σε ένα κράτος η εξουσία αυτού που κυβερνάει προέρχεται από τον δήμο, δηλαδή από τον λαό». Ενας από τους πλέον αγαπητούς και δημοφιλείς πολιτικούς του πλανήτη υπογράμμισε ότι ως πολίτες είμαστε πυλώνες της δικής μας κοινωνίας και δεν έχουμε μόνο δικαιώματα αλλά και ευθύνες. Σχεδόν επτά χρόνια αργότερα, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος φέρνει ξανά τον Μπαράκ Ομπάμα στην ελληνική πρωτεύουσα. Το απόγευμα της Πέμπτης 22 Ιουνίου, στο πλαίσιο του εφετινού SNF Nostos Conference, μια από τις πιο διάσημες προσωπικότητες της υφηλίου θα συζητήσει μαζί με τον πρόεδρο του ΙΣΝ Ανδρέα Δρακόπουλο για τους νέους τρόπους ενίσχυσης της δημοκρατίας και για τη σημασία στήριξης της επόμενης γενιάς ηγετών, εμβαθύνοντας επί της ουσίας σε όσα είχε αναφέρει και στο πλαίσιο της παρθενικής του επίσκεψης στην Αθήνα.

Πίσω από τον Παρθενώνα, με την αρχαιολόγο Ελένη Μπάνου, κατά την ξενάγησή του στην Ακρόπολη.
©REUTERS/Kevin Lamarque

Αναμνήσεις μιας προεδρίας

Ο Ομπάμα φυσικά δεν έχει πάψει να απασχολεί τα Μέσα με τις διάφορες δραστηριότητές του. Πριν από μερικές ημέρες δόθηκε στη δημοσιότητα ένα πολύ ενδιαφέρον νέο πρότζεκτ, μια προφορική ιστορία της προεδρίας του. Το όλο εγχείρημα διοργανώθηκε από το Incite, το Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Columbia, το οποίο επιδόθηκε στην πιο εκτενή καταγραφή συνομιλιών με θέμα τις δύο θητείες του 44ου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών. Ερευνητές διεξήγαγαν συνεντεύξεις με 470 άτομα που βρίσκονταν τότε στην καρδιά των γεγονότων (συμπεριλαμβανομένων φυσικά του ίδιου του Μπαράκ και της συζύγου του Μισέλ), συγκεντρώνοντας συνολικά περισσότερες από 1.100 ώρες ηχογράφησης.
Οι επιμελημένες απομαγνητοφωνήσεις αλλά και τα ηχητικά αρχεία θα αποκαλυφθούν σε δόσεις τα επόμενα τρία χρόνια στον ιστότοπο obamaoralhistory.columbia.edu. Οι πρώτες δεκαεπτά έχουν ήδη αποκαλυφθεί στο κοινό και το κεντρικό τους θέμα είναι η κλιματική κρίση, ένα ζήτημα που εξακολουθεί να θεωρείται καυτό και κρίσιμο.

«Θα υπάρξουν εκατοντάδες νέες ιδέες που θα προκύψουν από αυτή τη μελέτη, πολλές από τις οποίες θα αλλάξουν την κατανόησή μας για την προεδρία Ομπάμα και την περίοδο από το 2008 έως το 2016 γενικότερα» δήλωσε σχετικά στους «Νew York Times» ο Πίτερ Μπέαρμαν, ιδρυτικός διευθυντής της Incite και κύριος ερευνητής για το πρόγραμμα προφορικής ιστορίας. Ωστόσο, μια γεύση από τον τρόπο με τον οποίο ο πανίσχυρος τότε ηγέτης προσέγγιζε την εξουσία την παίρνει κανείς ακόμα και από αυτά τα λίγα αρχικά ντοκουμέντα. Πίνοντας το αγαπημένο του εμφιαλωμένο νερό Fiji, ο Ομπάμα πείραζε επιστήμονες και μηχανικούς. «Eμεινα μακριά από όλους σας στο σχολείο» έλεγε. «Είμαι δικηγόρος, δεν μου αρέσουν τα μαθηματικά. Δεν κάνω για τα μαθηματικά». Και όταν ο Στίβεν Τσου, ο νομπελίστας φυσικός που έγινε υπουργός Ενέργειας, εμφανιζόταν με 30 διαφάνειες για μια παρουσίαση ενώ 5 θα ήταν αρκετές, ο πρόεδρος του έλεγε: «Στιβ, το καταλάβαμε, το ‘χουμε. Δεν χρειάζεται να δούμε κι άλλα από αυτά». Η εστίαση στην κλιματική αλλαγή σε αυτές τις πρώτες συνεντεύξεις αποτελεί και μια παραδοχή άστοχης προτεραιοποίησης από πλευράς του Ομπάμα κατά την πρώτη του θητεία, καθώς έκανε τη μεταρρύθμιση για την υγειονομική περίθαλψη τον κορυφαίο νομοθετικό του στόχο όταν ανέλαβε την εξουσία, μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες να καταφέρει να περάσει στις συνέχεια τολμηρά μέτρα αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Oπως όμως έχει πει και ο ίδιος πολλές φορές: «Δεν μπορείς να αφήνεις τις αποτυχίες σου να καθορίζουν τη ζωή σου, πρέπει απλώς να διδάσκεσαι από αυτές. Πρέπει να αφήνεις να σου δείξουν τι χρειάζεται να κάνεις αλλιώς την επόμενη φορά. Κανείς δεν γεννιέται καλός σε όλα. Γινόμαστε καλοί σε κάποια πράγματα μέσα από σκληρή δουλειά».

Επιδιδόμενος στο αγαπημένο του άθλημα, το μπάσκετ δηλαδή, παρέα με παιδιά, το 2013.
©EPA/MARK WILSON

Από το Οβάλ Γραφείο στις ψηφιακές πλατφόρμες

Ο Μπαράκ και η Μισέλ Ομπάμα φροντίζουν για την υστεροφημία τους και μέσω των δράσεων του Ιδρύματός τους, αλλά και με πιο επιδραστικά μέσα όπως η τηλεόραση. Το 2018 ίδρυσαν την εταιρεία παραγωγής Higher Ground Productions μέσω της οποίας έκλεισαν μια συμφωνία ύψους 65 εκατομμυρίων δολαρίων με το Netflix για τη δημιουργία ντοκιμαντέρ και άλλου ψυχαγωγικού περιεχομένου. Ο τέως πρόεδρος χρησιμοποιεί αυτές τις παραγωγές για να δείχνει στον κόσμο σε ποια πεδία κινείται πλέον το ενδιαφέρον του. Στη σειρά με τίτλο «Our Great National Parks», για παράδειγμα, έχει αναλάβει τον ρόλο αφηγητή σε ειδυλλιακές σκηνές από τα πιο διάσημα πάρκα του πλανήτη, τονίζοντας παράλληλα το χρέος των πολιτών ανά τον κόσμο για τη φροντίδα και την προστασία τους.

Πριν από λίγο καιρό ο πρώην POTUS αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμα ενός προτύπου του, του συγγραφέα και ιστορικού Σταντς Τέρκελ. Το 1974 ο Τέρκελ είχε εκδώσει το κλασικό στην Αμερική πόνημα με τίτλο «Working», στο οποίο ο οραματιστής επιστήμονας κατέγραφε συνεντεύξεις με ανθρώπους της εργατικής τάξης που του μιλούσαν για τη δουλειά και την καθημερινότητά τους, για το πώς ένιωθαν, αν ήταν ικανοποιημένοι, ποια ήταν τα όνειρα και οι προσδοκίες τους. Στο docu-series με τίτλο «Working: What We Do All Day», ο Ομπάμα προσφέρει σε τέσσερα επεισόδια μια εκσυγχρονισμένη εκδοχή της εργασίας του Τέρκελ κατάλληλης για θέαση τον 21ο αιώνα. Η παραγωγή εστιάζει σε τρεις βιομηχανίες που αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται ραγδαία στις ΗΠΑ: την κατ’ οίκον φροντίδα υγείας, το tech industry και τη φιλοξενία.

Το ζεύγος Ομπάμα είναι πολύ ενεργό και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Προ ημερών έκαναν μια συγκινητική κοινή ανάρτηση με αφορμή τον θάνατο της Τίνα Τέρνερ, ενώ ο Μπαράκ δημοσίευσε πρόσφατα κάποιες εξομολογήσεις στους 36,1 εκατομμύρια followers του στο Instagram με τη μορφή βίντεο. «Ως παιδί, έλεγα στους μεγάλους ότι η δουλειά των ονείρων μου ήταν να γίνω αρχιτέκτονας. Oμως, κρυφά μέσα μου ήμουν πεπεισμένος ότι θα γινόμουν παίκτης του NBA» λέει χαμογελώντας. Ο Ομπάμα έχει άλλωστε εκδηλώσει πολλάκις την αγάπη του για το συγκεκριμένο άθλημα, το οποίο εξασκούσε και ο ίδιος στο σχολείο Punahou στη Χονολουλού της Χαβάης. Οσο ήταν πρόεδρος, μετέτρεψε ένα γήπεδο τένις και σε γήπεδο μπάσκετ στον Λευκό Οίκο όπου έπαιζε συχνά σύντομα ματς με τους συνεργάτες του αλλά και με επαγγελματίες καλαθοσφαιριστές, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που χρησιμοποίησε παραδείγματα από τον αθλητισμό στις δημόσιες ομιλίες του. Ευτυχώς βέβαια έχει διευκρινίσει ότι το να είναι πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν η αγαπημένη του δουλειά. «Το αγαπημένο μου επαγγελματικό αβαντάζ; Το Air Force One. Το Marine One έρχεται δεύτερο» παραδέχθηκε. Ο Μπαράκ μοιράστηκε επίσης τον αγαπημένο του τρόπο χαλάρωσης. «Ενα κρύο μαρτίνι, το να κάθομαι έξω αν είναι ωραία, το να κουβεντιάζω με τη γυναίκα μου» είπε γλυκά. «Αυτή είναι η αλήθεια».

Modern Family

Η Μισέλ Ομπάμα με τη σειρά της στο βιβλίο της «The Light We Carry», το οποίο έχει μετατραπεί και σε μια τηλεοπτική συζήτηση με την Οπρα Γουίνφρεϊ, έχει μιλήσει ανοιχτά για τις δυσκολίες του γάμου τους με τον Μπαράκ, λέγοντας ότι για σχεδόν μία δεκαετία, το διάστημα που μεγάλωναν οι δύο κόρες τους, δεν άντεχε τον σύζυγό της. «Ο γάμος είναι κάτι δύσκολο. Και πολλοί νέοι εγκαταλείπουν τον γάμο για πράγματα που είναι απλώς κομμάτι της δέσμευσης» διευκρίνισε σε σχετικές συνεντεύξεις της. «Είμαστε παντρεμένοι 30 χρόνια με τον Μπαράκ. Αν είχαμε δυσκολίες στα 10 από αυτά και περάσαμε υπέροχα στα υπόλοιπα 20 χρόνια, θα διάλεγα να τα ξαναζήσω όλα ανά πάσα στιγμή». Δήλωσε επίσης ότι σε μια εποχή που ο γάμος χάνει την ισχύ του ως θεσμός εναπόκειται στους ανθρώπους που είχαν επιτυχημένους γάμους να είναι ειλικρινείς σχετικά με το γεγονός ότι η δέσμευση συνεπάγεται και συμβιβασμούς, οι οποίοι «δεν είναι πάντα κάτι διασκεδαστικό», τονίζοντας ότι η απόκτηση παιδιών τα κάνει φυσικά όλα ακόμη πιο περίπλοκα. Τα φώτα της δημοσιότητας έχουν πλέον στραφεί και στις δύο κόρες τους, τη Μαλία και τη Σάσα. Τον περασμένο μήνα η 22χρονη Σάσα αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας με πτυχίο στην Κοινωνιολογία, ενώ η 25χρονη απόφοιτος του Χάρβαρντ Μαλία θέλησε να ακολουθήσει μια καριέρα στη βιομηχανία του θεάματος και είναι μέλος της ομάδας δημιουργών που υπογράφουν την παράξενη σειρά «Swarm» του Ντόναλντ Γκλόβερ.