Ρος Ούλμπριχτ: Ο άρχοντας του «σκοτεινού ιστού» και η χάρη από τον Τραμπ

Τις πρώτες ημέρες το όνομά του πέρασε στα ψιλά των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης. Δεν ήταν παράξενο. Τη δημοσιότητα μονοπώλησαν οι χάρες που απένειμε ο Ντόναλντ Τραμπ την 20ή Ιανουαρίου 2025, ημέρα της ορκωμοσίας του, στους περίπου 1.500 ταραχοποιούς που είχαν καταδικαστεί από ομοσπονδιακά δικαστήρια για τον ρόλο τους στην εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021, όταν επιχείρησαν να αποτρέψουν την ανακήρυξη του Τζο Μπάιντεν σε νικητή των προεδρικών εκλογών.

Καθώς Proud Boys, μέλη ακροδεξιών πολιτοφυλακών και λοιποί εξτρεμιστές άρχισαν να απελευθερώνονται από τις φυλακές, ο σάλος γύρω από την απόφαση αυτή υπερκάλυψε μια άλλη: στις 21 Ιανουαρίου ο 47ος πρόεδρος χάρισε το υπόλοιπο της ποινής του στον 40χρονο Ρος Ούλμπριχτ, ιδρυτή και ιδιοκτήτη του διαβόητου site Silk Road, του λεγόμενου «Amazon του σκοτεινού ιστού», ο οποίος εξέτιε ισόβια για απάτες, διακίνηση ναρκωτικών, ξέπλυμα χρήματος και λαθρεμπόριο ψευδών εγγράφων ταυτότητας.

Δέκα χρόνια μετά την καταδίκη του, βλέπετε, ο Ούλμπριχτ είχε αναδειχθεί σε σύμβολο των Ελευθεριακών (Libertarians), μιας ιδιαίτερης ποικιλίας της αμερικανικής Δεξιάς, εχθρών του κράτους και οπαδών της απόλυτης αποχής του από τις παρεμβάσεις στις ανθρώπινες συναλλαγές.

Σε άγρα ψήφων για τις προεδρικές εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου, τον Μάιο του 2024 ο Τραμπ είχε εμφανιστεί ως ομιλητής στο συνέδριο του Ελευθεριακού Κόμματος υποσχόμενος, εν μέσω επευφημιών, να δώσει χάρη στον ήρωά τους εφόσον εκλεγόταν. Ποιος όμως είναι ο βίος και η πολιτεία του Ρος Ούλμπριχτ και γιατί ο καταδικασμένος απατεώνας της δικτυακής μαύρης αγοράς εξελίχθηκε σε σύμβολο μιας μερίδας Αμερικανών;

Ο Τραμπ είχε εμφανιστεί ως ομιλητής στο συνέδριο του Ελευθεριακού Κόμματος . Φωτ. AP

Γεννημένος στο Οστιν του Τέξας το 1984, γόνος της αστικής τάξης, μελετηρός μαθητής, πρόσκοπος, πτυχιούχος Φυσικής από το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ντάλας, κάτοχος υποτροφίας τόσο στις προπτυχιακές όσο και στις μεταπτυχιακές σπουδές του στην επιστήμη των υλικών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, ο Ούλμπριχτ έμοιαζε να πορεύεται στον δρόμο της επιτυχίας.

Ως φοιτητής βρήκε έμπνευση στο έργο της διάσημης συγγραφέως Αϊν Ραντ και του διακεκριμένου οικονομολόγου Λούντβιχ φον Μίζες – υπέρμαχων αμφότερων μιας ακραίας ατομικιστικής ιδεολογίας που βλέπει στη μονάδα τον απόλυτο πρωταγωνιστή της Ιστορίας, στην ιδιωτική πρωτοβουλία τον κολοφώνα της δημιουργικότητας και στο κράτος τα σκοτεινά δεσμά που εμποδίζουν τον άνθρωπο από την ολοκλήρωση των οραμάτων του. Προσγεγραμμένη σε μια ιδιότυπη αμερικανική Δεξιά, η «ελευθεριακή» αυτή παράδοση προσέλκυε ήδη, χάρη στη θεοποίηση του ατόμου που επικαλούνταν, ένα τμήμα των πρωτοπόρων της Σίλικον Βάλεϊ, με εμβληματική μορφή τον συνιδρυτή της PayPal, Πίτερ Τιλ. Δεν ήταν όμως αυτός το πρότυπο του Ούλμπριχτ.

«Οπου κι αν κοιτούσα γύρω μου», θα έλεγε αργότερα, «έβλεπα το κράτος και την ατροφία που προξενούσε στο ανθρώπινο πνεύμα». Αγνωστο πού ακριβώς κοιτούσε πριν, μια και μετά την επιστροφή από τις σπουδές του το αφήγημα στο οποίο πίστεψε ήταν αυτό της μεγάλης αμερικανικής καινοτομίας. Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ του Facebook, οι Λάρι Πέιτζ και Σεργκέι Μπριν της Google, o Τζεφ Μπέζος της Amazon, πάνω από όλους ο Στιβ Τζομπς της Apple επαινούνταν ως σκαπανείς του κοντινού μέλλοντος, ολοκληρωμένοι επιχειρηματίες, οραματιστές που αποκάλυπταν στον σύγχρονο άνθρωπο ανάγκες τις οποίες ο ίδιος δεν είχε φανταστεί.

Γράφοντας το 2020 στο «Vanity Fair», o Νικ Μπίλτον επεσήμαινε πως ο Ούλμπριχτ είχε μπροστά του τα φωτεινά παραδείγματα των εκπροσώπων της δεύτερης γενιάς της ψηφιακής επανάστασης, περιπτώσεων όπως ο Τράβις Καλάνικ της Uber και ο Μπράιαν Τσέσκι του Airbnb. Αυτοί είχαν διαταράξει ολόκληρες κατεστημένες βιομηχανίες αποκομίζοντας αναρίθμητα κέρδη. Γιατί όχι και εκείνος; Το μόνο που χρειαζόταν στις αρχές του 2010 για να ονειρεύεται κανείς ανέξοδα παρόμοια πλούτη έμοιαζε να είναι η επιλογή του ορθού κλάδου επιχειρηματικότητας.

Ενας πειρατής στους ωκεανούς του dark web

Οι αρχικές επιλογές του Ούλμπριχτ δεν διέφεραν από τα καθιερωμένα. «Η επενδυτική εταιρεία μου δεν κατέληξε πουθενά, η εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών δεν κατέληξε πουθενά, η Good Wagon Books το ίδιο» έγραφε στο ημερολόγιό του, σύμφωνα με τον Τζον Μάλαν του «Ars Technica». Επενδύσεις, gaming, μεταχειρισμένα βιβλία, πού βρισκόταν η δυνατότητα οικονομικής απογείωσης σε αυτά;

Τέτοιες δραστηριότητες θυμίζουν περισσότερο το κλίμα της πρώτης διαδικτυακής φούσκας στη δεκαετία του 2000, όταν αρκούσε κανείς να προσθέσει την κατάληξη .com σε οποιαδήποτε ιδέα για να εισπράξει ουκ ευκαταφρόνητα κεφάλαια (και μετά να τα χάσει στο μεγάλο ξεφούσκωμα που ακολούθησε). Τότε ο Ούλμπριχτ στράφηκε σε μια σκέψη που επεξεργαζόταν επί περίπου έναν χρόνο: «Να δημιουργήσω έναν ιστότοπο όπου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αγοράζουν τα πάντα ανώνυμα, χωρίς να αφήνουν κανένα ίχνος πίσω τους».

Ιδιωτική πρωτοβουλία, ανωνυμία, ανεξαρτησία από το κράτος, χρήμα: πολιτικά, ιδεολογικά, τεχνολογικά, είχε ανακαλύψει το ιδανικό του. Υπήρχε όμως μια λεπτομέρεια – ένα site που εμπορεύεται τα πάντα, χωρίς κανέναν περιορισμό, προφανώς θα εξυπηρετεί και παράνομες συναλλαγές.

Δεν θα ήταν βέβαια το πρώτο. Ηδη, ο διαδικτυακός τόπος Craigslist, έλεγε ο Νικ Μπίλτον στον Αλεξ Χάναφορντ του «Sunday Times Magazine» στις 2 Φεβρουαρίου, ο δυναμικότερα αναπτυσσόμενος φορέας online αγγελιών τότε, ανεχόταν παραπλανητικές περιγραφές: «Κάποιος μπορεί να δηλώνει ένα πάπλωμα προς πώληση. Στη φωτογραφία πάνω στο πάπλωμα υπάρχει ένα όπλο. Το πραγματικό προς πώληση προϊόν είναι το όπλο». Λόγω του προφανούς κινδύνου εντοπισμού από τις Αρχές, περιπτώσεις σαν αυτή ήταν η εξαίρεση, όχι ο κανόνας.

Η παραβατική ιντερνετική κοινότητα, όμως, μεριμνούσε για την ασφάλειά της. «Το Διαδίκτυο έχει τρία επίπεδα», εξηγούσε στο «Sunday Times Magazine» ένας αμερικανός πρώην ομοσπονδιακός πράκτορας. «Το ανοικτό Διαδίκτυο στο οποίο ο καθένας μας έχει πρόσβαση από τον υπολογιστή του μέσω ενός browser. Το επόμενο επίπεδο είναι ο «βαθύς ιστός», περιοχές κλειστές για τους περισσότερους εξαιτίας κρυπτογράφησης ή ανάγκης password προκειμένου να δοθεί πρόσβαση. […] Και, τέλος, υπάρχει και ο «σκοτεινός ιστός», ο οποίος είναι προσβάσιμος μόνο με τα κατάλληλα εργαλεία». Μη φανταστείτε εξοπλισμό διαρρήκτη. Ενας ιδιαίτερος browser αρκούσε: ο Tor.

Oπαδοί του Ούλμπριχτ διαδηλώνουν υπέρ του τον Ιανουάριο του 2015 πριν από την έναρξη της δίκης. AP Photo

Εντός του 2011 ο Ρος Ούλμπριχτ βρέθηκε να διαφεντεύει έναν ιστότοπο στο dark web και μια περσόνα. Με όνομα «Silk Road» και σήμα τον καμηλιέρη έδινε στους δυνητικούς πελάτες του την αίσθηση του εγχειρήματος: εδώ υπήρχε ένας τόπος ανεξάντλητου εμπορίου, όπως ο μεσαιωνικός «Δρόμος του Μεταξιού». Επόπτης του δεν ήταν κάποια απεχθής κρατική υπηρεσία, αλλά ένας γοητευτικός παράνομος, ο «Φοβερός Πειρατής Ρόμπερτς», παρωνύμιο που ο Ούλμπριχτ δανείστηκε από την κομεντί του 1987 «Τρελές ιστορίες έρωτα και φαντασίας» (The Princess Bride).

«Εσείς έχετε ακούσει για το Silk Road;» έσπευσε να το διαφημίσει σε διάφορα fora και chatrooms της εποχής. «Είναι κάτι σαν ανώνυμο Amazon.com». Τι έβρισκε κανείς εκεί; Αρχικά, τουλάχιστον, ναρκωτικά – ένα από τα πολλά χόμπι του Ούλμπριχτ ήταν η παραγωγή μαγικών μανιταριών στον κήπο του. Πολύ σύντομα, η βαρύτητα τράβηξε και άλλα εμπορεύματα: ηρωίνη, φαιντανύλη, όπλα. Περιορισμοί δεν υπήρχαν, ούτε όρια ηλικίας.

Οι αγορές παραδίδονταν μέσω του αμερικανικού ταχυδρομείου (ο Αλεξ Χάναφορντ μνημονεύει την περίπτωση ενός αγοραστή που έλαβε 10 ταμπλέτες LSD σε έναν συνηθισμένο φάκελο) ή ανάλογων υπηρεσιών και οι πελάτες αξιολογούσαν διαδικτυακά την εμπειρία τους. Θεσπίζοντας ως νόμισμα συναλλαγής το Bitcoin που μόλις είχε εμφανιστεί, έλυσε το πρόβλημα της ανωνυμίας. Το καλοκαίρι του 2011, ο εξαιρετικά δημοφιλής τότε ιστότοπος Gawker διαφήμισε το Silk Road ως «το site όπου μπορεί κανείς να βρει ό,τι ναρκωτικό φανταστεί». Ο «Φοβερός Πειρατής Ρόμπερτς» είχε φτάσει κιόλας στο απόγειο της καριέρας του – ήταν ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ της ντρόγκας.

Μαζί με την επιτυχία ήρθαν και οι περιπλοκές που συνοδεύουν τις παράνομες εκδοχές της. Σαν κανονικός CEO, o Ούλμπριχτ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε προσλήψεις (και αργότερα σε προαγωγές, υποβιβασμούς, απολύσεις) για να διασφαλίσει την ποιότητα του μέσου του. Χρειάστηκε να κρυφτεί πίσω από πυκνούς πέπλους τειχών προστασίας και ψευδωνύμων προκειμένου να αποφύγει τη σύλληψη από το FBI, την DEA (Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών), την Εφορία.

Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει μεθόδους που διόλου δεν προσιδίαζαν σε ηγέτη της τεχνολογίας, ώστε να προφυλάξει την επιχείρησή του. Ο Αλεξ Χάναφορντ αφηγείται πώς, όταν το 2013 υποπτεύθηκε έναν υπαρχηγό του για κλοπή Bitcoin αξίας 350.000 δολαρίων, ο Ούλμπριχτ έψαξε στο Silk Road για να αγοράσει τις υπηρεσίες ενός δολοφόνου, τον πλήρωσε 800.000 δολάρια και τον επιφόρτισε με τον φόνο του υφισταμένου του.

Ο «δολοφόνος» ήταν στην πραγματικότητα ένας πράκτορας της DEA, ο φόνος έγινε εικονικά, αλλά η ταυτότητα του Ούλμπριχτ δεν στάθηκε δυνατό να αποκαλυφθεί, με αποτέλεσμα να παραμείνει ασύλληπτος. Τελικά, μερικούς μήνες αργότερα, το μυστήριο έλυσε ένας υπάλληλος της αμερικανικής Εφορίας ανακαλύπτοντας ότι το πρώτο του «διαφημιστικό» μήνυμα για το Silk Road, εκείνο που το συνέκρινε με την Amazon, περιείχε την ηλεκτρονική διεύθυνση rossulbricht@gmail.com.

Την 1η Οκτωβρίου 2013 ο «Φοβερός Πειρατής Ρόμπερτς» συνελήφθη στο «γραφείο» του – το τμήμα επιστημονικής φαντασίας μιας τοπικής βιβλιοθήκης του Σαν Φρανσίσκο. Στο laptop του, έγραφε ο Νικ Μπίλτον στο «Vanity Fair», βρέθηκε ιστορικό «δύο ετών chat με τους υπαλλήλους του Silk Road, 2,1 εκατομμύρια λέξεις σε συζητήσεις για πωλήσεις ναρκωτικών και όπλων». Οι συναλλαγές τού είχαν εξασφαλίσει σχεδόν 13 εκατομμύρια δολάρια προσωπικής περιουσίας.

Δύο χρόνια αργότερα, το 2015, ο Ρος Ούλμπριχτ καταδικάστηκε σε δις ισόβια και 40 χρόνια κάθειρξης επιπλέον, χωρίς δυνατότητα αναστολής. Στη σκληρή ποινή θα συνέβαλαν το γεγονός ότι ο ίδιος ισχυρίστηκε πως ήταν μόνο ο ιδρυτής, όχι ο διαχειριστής του site, αποδίδοντας τον έλεγχό του σε κάποιον άλλον, όπως και τα στοιχεία που τεκμηρίωσαν τον θάνατο τουλάχιστον έξι ατόμων εξαιτίας ναρκωτικών που είχαν προμηθευθεί από το Silk Road.

Ηταν υπέρ το δέον αυστηρή η ποινή στον τότε 31χρονο Αμερικανό; Θα έπρεπε το δικαστήριο να του αναγνωρίσει ως ελαφρυντικό την «πρόθεσή του για μείωση του κινδύνου» που συνεπάγονται οι συναλλαγές ναρκωτικών όπως το διατύπωσε η υπεράσπιση; Γεγονός είναι ότι την εποχή της δίκης η υπόθεσή του δεν έγινε αντιληπτή ως κάτι άλλο πέρα από αυτή ενός άφρονος νεαρού που επιζητούσε το κέρδος χωρίς να μετρά τις συνέπειες.

Το κίνημα υπέρ του Ούλμπριχτ συγκροτήθηκε στην πορεία, καθώς η περίπτωσή του πάτησε όλα τα κουμπιά των εμμονών των Ελευθεριακών: η αυταξία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η υποτιθέμενη υπερβολική παρέμβαση του κράτους στις ανθρώπινες συναλλαγές, η απελευθέρωση των ναρκωτικών, το ιδανικό του κρυπτονομίσματος. Μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου 2025, 600.000 άτομα είχαν υπογράψει την αίτηση απονομής χάριτος στον ιστότοπο FreeRoss.org. Πόσους από αυτούς κέρδισε ο Ντόναλντ Τραμπ τον περασμένο Νοέμβριο με την προηγούμενη υπόσχεσή του στο συνέδριο των Ελευθεριακών να «στείλει στο σπίτι του» τον Ρος; Αγνωστο.

Ο ίδιος έσπευσε μετά τις εκλογές να εκφράσει «αμέριστη ευγνωμοσύνη σε όλους όσοι είχαν ψηφίσει τον πρόεδρο Τραμπ εξαιτίας του». Αλλά πέρα από κινήματα και ψηφοθηρίες, θα έλεγε κανείς ότι, όπως ακριβώς με την επινόηση του Silk Road και των τεχνολογιών που το επέτρεψαν, ο Ρος Ούλμπριχτ υπήρξε ξανά εξαιρετικά τυχερός: με τη Δευτέρα Παρουσία του Τραμπισμού συντονίστηκε και πάλι με το κλίμα της εποχής.