Η «Γαλάζια Σημαία», το οικολογικό σύμβολο ποιότητας που εφέτος κέρδισαν 617 ελληνικές ακτές, 18 μαρίνες και 6 τουριστικά σκάφη, το «Green Key», το διεθνές Eco-label που υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη στον τομέα της τουριστικής βιομηχανίας με πάνω από 540 βραβευμένες τουριστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, τα «Οικολογικά σχολεία», μεγαλύτερο παγκοσμίως πρόγραμμα για την αειφορική διαχείριση του σχολείου με τη συμμετοχή κάθε χρόνο στην Ελλάδα περίπου 300 σχολείων, 58.490 μαθητών/τριών και 2.650 εκπαιδευτικών, ημερίδες, συζητήσεις, αναδασώσεις, καθαρισμός θαλασσών και ακτών είναι μερικές μόνο από τις αμέτρητες δράσεις της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ), της πρώτης περιβαλλοντικής ΜKO εθνικής εμβέλειας, η οποία ιδρύθηκε το 1951, τότε που οι έννοιες «κλιματική αλλαγή», «υπερθέρμανση του πλανήτη» και «μη αναστρέψιμη οικολογική καταστροφή» δεν υπήρχαν ούτε αμυδρά στο λεξιλόγιο της παγκόσμιας κοινότητας. Κληροδότησε όμως στη σύγχρονη Ελλάδα, μέσα από τη συμβολή της στην προστασία του φυσικού πλούτου της χώρας μας, της χλωρίδας και πανίδας της, ένα σημαντικό και πρωτοποριακό για την εποχή της έργο, το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα με ακόμη πιο εντατικούς ρυθμούς, εξαιτίας και των αυξημένων σύγχρονων αναγκών. Στόχος της είναι κυρίως η εκπαίδευση του κοινού σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος για τα οποία μας μίλησε εκτενώς ο πρόεδρος της ΕΕΠΦ Νίκος Πέτρου, ο οποίος εκλέγεται συνεχώς στο αξίωμα από το 2009.
Στόχος της ΕΕΠΦ είναι η εκπαίδευση, κυηρίως των παιδιών, σε θέματα που αφορούν στην οικολογία και την προστασία του περιβάλλοντος.
Μιλήστε µας για την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης. Κατ’ αρχάς, πώς µπορεί κάποιος που ενδιαφέρεται να συµµετάσχει στις δράσεις της;
«Μπορεί να γίνει μέλος ώστε να ενημερώνεται για όλες τις δράσεις και για σημαντικά γεγονότα, εγχώρια και διεθνή, μέσα από newsletters, δελτία Τύπου κ.ά. Μπορεί να συμμετάσχει σε εκδρομές και φυσικά υπάρχει και το εθελοντικό κομμάτι, µε συµµετοχή σε συγκεκριμένες ενέργειες που εντάσσονται συνήθως σε κάποιο έργο ή πρόγραμμα».
Τι σηµαίνει αυτό;
«Εμείς δεν λέμε «πάμε να φυτέψουμε πέντε δέντρα ή να καθαρίσουμε μια παραλία» μόνο για να πούμε ότι κάναμε κάτι. Οι δράσεις αυτές πάντα γίνονται σε συνδυασμό με ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών και µε τη συμμετοχή σχολείων και φορέων, κυρίως της εκπαίδευσης. Είναι στοχευμένα τα προγράμματα και υπάρχει πάντα κάποιο εκπαιδευτικό στοιχείο. Το βασικό μας μέλημα είναι αυτός που, για παράδειγμα, θα έρθει να καθαρίσει μια παραλία, να ευαισθητοποιηθεί παράλληλα και να καταλάβει γιατί θα καθαρίσει, ποιο είναι ακριβώς το πρόβλημα και τι άλλο μπορεί να κάνει για να το αντιμετωπίσει. Δεν μπαίνουμε στη λογική «κάηκε ένα δάσος, κάνουμε δενδροφύτευση». Υπάρχει περίπτωση η φύτευση μετά από μια πυρκαγιά να δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που πάει να λύσει, αν, ας πούμε, γίνει σε λάθος περίοδο ή φυτεύοντας ακατάλληλα φυτά και δέντρα. Υπάρχει μια ευκολία προβολής και εντυπωσιασμού σε τέτοιες δράσεις, αλλά εμείς δεν λειτουργούμε έτσι. Θέλουμε να υπάρχει πάντα ουσία. Αν είναι μια περιοχή που καίγεται για πρώτη φορά, για παράδειγμα, καλό είναι να µην παρέµβουµε δραστικά γιατί εκεί το πιθανότερο είναι να εμποδίσουμε τη φυσική αναγέννηση. Αν, από την άλλη, μια περιοχή έχει καεί πολλές φορές διαδοχικά και δεν πρόκειται να υπάρξει φυσική αναγέννηση, ναι, εκεί πρέπει να γίνει δενδροφύτευση, αλλά με σχέδιο και στόχους. Δουλεύουμε με τις αρμόδιες υπηρεσίες, με τη διεύθυνση αναδασώσεων της Περιφέρειας, με το υπουργείο, τα δασαρχεία. Υπάρχει μια καθοδήγηση από τους ειδικούς και πάντοτε αυτού του τύπου οι δράσεις είναι συνδυασμένες με το εκπαιδευτικό κοµάτι. Δεν έχει κανένα νόημα αλλιώς».
Σε πόσο χρονικό διάστηµα δηλαδή µετά από µία πυρκαγιά θα µπορούσε ένα δάσος να επανέλθει σε ικανοποιητικό επίπεδο µέσα από τη φυσική αναγέννηση;
«Στις κοντινές στην Αττική περιοχές πρασίνου, όπου έχουμε κυρίως πευκοδάση, απελευθερώνεται ο υπόροφος που φιλοξενεί είδη που έχουν εκτοπιστεί από τα πεύκα (ρείκια, κουμαριές, τα δέντρα της μακίας βλάστησης), τα οποία σιγά-σιγά φουντώνουν και σε ένα-δύο χρόνια η περιοχή μπορεί να είναι γεμάτη από θάμνους, ακόμη και μικρά δεντράκια. Και πεύκα. Υπάρχουν και τα σπέρματα των πεύκων – αν έχουν διατηρηθεί συστάδες δέντρων – και γίνεται επανάκαμψή τους. Πολλές φορές ίσως είναι προτιμότερο να έχουμε ανάπτυξη μεγάλης μακίας που δίνει πρασινάδα και θα μπορούσε να φιλοξενήσει και άλλα δέντρα όπως είναι οι βελανιδιές, οι οποίες υπήρχαν στην Αττική και που ως πλατύφυλλα καίγονται πολύ πιο δύσκολα. Εχουν άλλα χαρακτηριστικά και αυτό είναι ένα στοιχείο που θα πρέπει να συνυπολογίζεται στις αναδασώσεις, να μη φυτεύουμε μόνο πεύκα. Χρειάζεται µια ευρύτερη προσέγγιση, ιδιαίτερα µε τις επιπτώσεις της κλιµατικής αλλαγής».
Ποια πιστεύετε ότι είναι η µεγαλύτερη αλλαγή που πρέπει να συντελεστεί για να αντιµετωπίσουµε την κλιµατική αλλαγή; Θα πρέπει να εστιάσουµε στις βιοµηχανίες;
«Οι βιομηχανίες δεν είναι η αιτία του προβλήματος αλλά ο μηχανισμός. Το πρόβλημα είναι ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου. Οταν θέλουμε κάθε χρόνο να αλλάζουμε κινητό, αυτοκίνητο, πετάμε εύκολα συσκευές και άλλα αντικείμενα, παραγγέλνουμε από μακρινές χώρες, εμείς δημιουργούμε το πρόβλημα. Οι βιομηχανίες καλύπτουν τη ζήτηση. Το μεγάλο στοίχημα είναι η αλλαγή νοοτροπίας και δεν ξέρω αν μπορεί να κερδηθεί. Εάν δεν είμαστε έτοιμοι να περιορίσουμε τα ταξίδια μας, τις μετακινήσεις με το αυτοκίνητο και τον καταναλωτισμό μας, δεν μπορούν να αλλάξουν πολλά πράγματα. Εδώ, βέβαια, που έχουμε φτάσει, είναι πολύ μεγάλη, ίσως ακραία η αλλαγή που πρέπει να γίνει κάτι το οποίο δεν ξέρω αν είμαστε έτοιμοι να τη δεχθούμε».
Μία από τις επόµενες δράσεις σας είναι η ηµερίδα «Climate Era» που θα πραγµατοποιηθεί στις 14 Σεπτεµβρίου. Τι περιλαµβάνει;
«Διοργανώνεται με το σκεπτικό της ανάγκης καθολικής κλιματικής εκπαίδευσης που είναι μια πάγια στρατηγική της εταιρείας και του διεθνούς εταίρου μας, του οποίου είμαστε µέλος, του παγκόσµιου οργανισµού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Foundation for Environmental Education με δράση σε 80 χώρες, να περάσουμε την ποιοτική εκπαίδευση, κυρίως στο σχολείο, με ουσιαστικό τρόπο. Δηλάδη να ενταχθεί στο επίσημο διδακτικό πρόγραμμα με αρκετό χρόνο, με προσέγγιση μοντέρνα, με την εμπλοκή ολόκληρου του σχολείου και τη λειτουργία του ως κέντρου που θα επηρεάσει όλη την τοπική κοινότητα. Συμμετέχουμε και στη μεγάλη εκστρατεία της UNESCΟ που έχει στόχο το «πρασίνισµα» της εκπαίδευσης µέχρι το 2030. Ξεκινήσαμε εφέτος μια σειρά τεσσάρων ομιλιών, οι οποίες είχαν ως θέμα να αναδείξουμε κάποια ζητήματα της κλιματικής κρίσης, όπως η σχέση της με την υγεία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κ.ά. και θέσαμε κάποιους προβληματισμούς για την ημερίδα. Θέλουμε να αναδείξουμε ότι ο μόνος τρόπος να επιτύχουμε κάποια αλλαγή είναι η ποιοτική περιβαλλοντική εκπαίδευση».
Εστιάζουµε δηλαδή στους νέους;
«Ολοι μας χρειαζόμαστε εκπαίδευση, απλώς είναι πολύ πιο εύκολο να περάσει στους νέους που δεν έχουν παγιωμένες συμπεριφορές δεκαετιών. Αν καταλάβεις από μικρή ηλικία το πρόβλημα και σου εντυπωθεί ότι υπάρχει και ένα άλλο μοντέλο ζωής, ότι δεν είναι μόνο «παράγω και καταναλώνω ασύδοτα» και ότι υπάρχει το βιώσιμο, το συντηρητικό, που δεν εξαντλεί τους φυσικούς πόρους, μόνο έτσι μπορεί να γίνει κάτι. Γι’ αυτό και από το 1994 η ΕΕΠΦ έχει εισαγάγει προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και βλέπουμε αλλαγή στη νοοτροπία. Υπάρχει όμως αλλαγή και στον τρόπο ζωής όπου κυριαρχεί το στιγμιαίο και το εφήμερο. Αυτό είναι σημαντικό να αλλάξει. Δεν πρέπει όµως να µείνει κανένας έξω. Η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση, η κινητοποίηση είναι για όλους».
