Είκοσι χρόνια μετά την έκθεσή της «The mind and the body» το 2003 στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Μουσείο Ιδρυμα Β. Παπαντωνίου στο Ναύπλιο, η Μίνα Παπαθεοδώρου-Βαλυράκη επανέρχεται στον ίδιο χώρο, αυτή τη φορά με μία έκθεση με θέμα την «Περιβαλλοντική Καταιγίδα». Η ζωγράφος που ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα και «πάτησε γκάζι» στη διεθνή εικαστική σκηνή αιχμαλωτίζοντας το ξέσπασμα της κίνησης μέσα από τα χρώματά της, στρέφει τη ματιά της στη φύση και την παρέμβαση σε αυτή μέσα από έργα μεγάλων διαστάσεων που εντυπωσιάζουν.
Κυρία Bαλυράκη, µιλήστε µας για την έκθεσή σας στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Μουσείο Ιδρυµα Β. Παπαντωνίου που φέρει τον τίτλο «Ναύπλιο 2003 – Ναύπλιο 2023 / Environmental Storm / 20 χρόνια µετά».
«Μετά τις ΗΠΑ το 2022 και την έκθεσή μας «Γυναίκες στην τέχνη – Ενας διάλογος με τη φύση και το περιβάλλον» από κοινού με την πρώτη κυρία του Μέριλαντ, τη σπουδαία καλλιτέχνιδα Γιούμι Χόγκαν, παρουσιάζω από τις 29 Ιουλίου και για δύο μήνες, στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Μουσείο Ιδρυμα Β. Παπαντωνίου στο Ναύπλιο, έργα μου με αναφορές στο περιβάλλον: το φυσικό, το βιομηχανικό, το δυναμικό περιβάλλον, την παρέμβαση σε αυτό. Παρουσιάζονται πίνακες μεγάλων διαστάσεων, έργα με δάση, τα σιδερένια μπράτσα των γερανών που παρεμβαίνουν στα λιμάνια και στη θάλασσα και την παραβιάζουν, ακόμη και εμβληματικά μεγάλα έργα της F1 θα «διαταράξουν» την οπτικοακουστική μας ηρεμία».
Πρωταγωνιστούν λοιπόν τρία αγαπηµένα σας θέµατα: τοπία της φύσης, γερανοί και F1. Πώς γεννήθηκε η αγάπη σας για αυτές τις τρεις θεµατικές;
«Τα έντονα φλούο πράσινα, κίτρινα, μοβ που διαγράφουν και δείχνουν αντιθέσεις, τα κενά που γεμίζουν από φώτα στα δάση και οι διαβαθμίσεις του μπλε που βίαια διαταράσσονται από τα μέταλλα των γερανών είναι πρόκληση στα μάτια του ζωγράφου. Πρόκληση αισθητική αλλά και ουσιαστική για το τι συμβαίνει δίπλα μας. Ολα διαταράσσονται. Και τα ελαστικά της F1 πόσο διαταράσσουν τις οπτικές αισθήσεις μας σε συνδυασμό με την ταχύτητα αλλά και τις υπέροχες χρωματικές κηλίδες στα άρτια σχεδιασμένα μονοθέσια! Ολα συμβάλλουν στο να βρισκόμαστε σε μια δίνη δυναμικής, αισθητικής και καταστροφικής ίσως κατάληξης από παρέμβαση φυσικά… ίσως και όχι. Ετσι όπως ακριβώς παρεμβαίνει και ο καλλιτέχνης στην επιφάνεια του τελάρου του για ένα θετικό ή αρνητικό εικαστικό αποτέλεσμα».
Η φύση γιατί σας αγγίζει τόσο πολύ ως θεµατική; H έκθεση έχει ως θέµα την «Περιβαλλοντική Kαταιγίδα / Environmental Storm». Ανησυχείτε για το µέλλον;
«Αν είσαι άνθρωπος της οπτικής παρατήρησης που όλα αντανακλούν εντός σου, καταλήγουν τελικά σε ψυχογράφημα. Και εγώ που «ζωγραφίζω όπως αναπνέω» καταγράφω αυτό που με περιβάλλει, ό,τι με κινητοποιεί αισθητικά, με εικόνες, με ήχους, με συναισθήματα. Το χρώμα είναι το μέσον μου, καταθέτω αυτό που προσλαμβάνω από τις γύρω διεργασίες που συμβαίνουν στο περιβάλλον όπου ζω».
Πιστεύετε ότι ο ζωγράφος µέσα από τα έργα του µπορεί να επηρεάσει, να ευαισθητοποιήσει τελικά το κοινό;
«Δεν πιστεύω καθόλου ότι η τέχνη, εν προκειμένω η ζωγραφική, μπορεί να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει τον κόσμο. Αυτό που κάνει η τέχνη είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο στις ποιότητες της ζωής του και να τον εξευμενίσει, να του ξυπνήσει την αισθητική του, η οποία ίσως μέσα στην καθημερινότητά του βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση».
Ποια είναι η σχέση σας µε την πόλη του Ναυπλίου;
«Το Ναύπλιο έγινε τόπος προορισμού, εξαιτίας αγαπημένων μου ανθρώπων, που δημιούργησαν και εντάσσονται στην Ιστορία του. Αφορμή ήταν η αδελφική μου φίλη Γεωργία Σαμαρά-Κρητικού, τότε το 2003 με την έκθεσή μου «The mind and the body» αλλά και με την αγάπη της στην τέχνη μου, στο βιομηχανικό κομμάτι της θεματολογίας μου – στη συλλογή της ανήκει το μπουκάλι της Coca-Cola, έργο μου του 1998. Από τότε σκεπτόταν την κονσέρβα του Κύκνου, το εμβληματικό πρώτο ελληνικό, βιομηχανικό προϊόν, στη ζωγραφική μου και εκείνη μου εμφύσησε την ιδέα να δημιουργήσω μια καινούργια σειρά έργων εμπνευσμένων από τα συγκεκριμένα βιομηχανικά αντικείμενα που εμπεριείχαν το πιο ελληνικό φυσικό προϊόν, το κόκκινο με το πράσινο φυλλαράκι της ντομάτας. Είκοσι χρόνια μετά την έκθεσή μου στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Μουσείο Ιδρυμα Β. Παπαντωνίου, το οποίο ίδρυσε η μοναδική γυναίκα ενδυματολόγος και σκηνογράφος του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης, η οποία βραβεύθηκε και διέπρεψε στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, η επίτιμη πρόεδρός του σήμερα Ιωάννα Παπαντωνίου, ήρθε η πρόσκληση να βρεθώ πάλι εδώ το 2023 από την πρόεδρο του Μουσείου πλέον, την κυρία Γεωργία Σαμαρά-Κρητικού. Η σκέψη, η αγάπη της για τον Κύκνο και το βιομηχανικό εικαστικό μου έργο και η προτροπή της να εμπνευστώ μού εμφύσησαν μεγάλη διάθεση δημιουργικότητας στη δύσκολη περίοδο της απώλειας και της ολοσχερούς ψυχικής δοκιμασίας που περνάω. Ετσι γεννήθηκαν τα έργα της κονσέρβας, της τομάτας, της ketchup Κύκνος. Από εκεί και μετά άρχισε η δημιουργία των εφαρμοσμένων έργων και τα crafts για το πωλητήριο του μουσείου. Εγιναν ακόμη στην Ιταλία, στο Κόμο, τα φουλάρια και οι εσάρπες όπου αυτή τη φορά με «φυσικά κόκκινα τομάτας» κυριαρχούν ως θέματα οι κλασικές κονσέρβες του Κύκνου, τα τοματάκια και τα ketchup, όλη η φύση σε ένα κουτί. Αυτά τα μετάξια δημιουργήθηκαν μετά τη μεγάλη εμπειρία με τα έργα μου της F1 που αποτυπώθηκαν σε φουλάρια, ποσέτ και εσάρπες για την Αμερική και το brand TDS+MINA P.V., πάντα τυπωμένα στο Κόμο μαζί με τα φουλάρια των Hermès, Pucci και όλων των οίκων. Την ίδια στιγμή, τα εφαρμοσμένα arts and crafts με τα έργα του Κύκνου που βρίσκονται στο πωλητήριο του μουσείου είναι άκρως original, ευρηματικά και μοναδικά: τετράδια, μολύβια, γόμες, υπέροχα plexiglass, δίσκοι, σουπλά και ένα σωρό εφαρμογές».
Ποια είναι τα επόµενα σχέδιά σας;
«Ταξιδεύω πολύ για τη δουλειά μου και αυτό μου δίνει ώθηση για το παρακάτω. Με την τελευταία εκλογή μου, ως σύμβουλος Τεχνών στο FICTS του Μιλάνου, στην Κορτίνα τον περασμένο Ιούνιο στη γενική συνέλευση για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Μιλάνο/Κορτίνα 2026, ανοίγονται νέες προκλήσεις δουλειάς για τα επόμενα τέσσερα χρόνια (2023-2027) μπροστά μου. Τα πρότζεκτ για τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2024 είναι ήδη δρομολογημένα».
