Η αρχιτεκτονική αναγέννηση του Λονδίνου

Είναι αδύνατον για κάποιον που επισκέπτεται αυτή την περίοδο το Λονδίνο να μην αντιληφθεί μεμιάς το πλήθος εργοταξίων που αριθμεί η μεγαλούπολη σχεδόν σε κάθε γειτονιά της. Από τη μία τα μεγάλα πεντάστερα ξενοδοχεία που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο, κυρίως στην ακριβή περιοχή του Μέιφερ, και από την άλλη οι πολυάριθμοι ουρανοξύστες που έρχονται να προστεθούν στους ήδη υπάρχοντες στην καρδιά της μεγαλούπολης (στο Square Mile ή City of London, όπως αποκαλείται το Financial District), αλλά και πλήθος άλλων κατασκευαστικών έργων παντού, μαρτυρούν αυτό που πρόκειται, μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια, να συμβεί στον λονδρέζικο ορίζοντα, όπου όμως αυτή τη στιγμή δεσπόζουν οι αμέτρητοι, τεράστιοι γερανοί.

«Στο Square Mile, όπου είναι συγκεντρωμένοι οι ψηλότεροι ουρανοξύστες της πόλης, 26 κτίρια άνω των 75 μέτρων είτε βρίσκονται υπό κατασκευή είτε πρόκειται να εγκριθούν άμεσα, ενώ μέχρι το 2030 11 πύργοι θα έχουν ήδη ολοκληρωθεί στην περιοχή.»

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η free press «Evening Standard», μέσα σε μόλις δύο χρόνια έχουν εγκριθεί 76 projects για ψηλά κτίρια, που διαθέτουν δηλαδή από 20 ορόφους και πάνω, ενώ ο αριθμός ανέρχεται σε 230 την τελευταία επταετία. Ειδικά στο Square Mile, όπου είναι συγκεντρωμένοι οι ψηλότεροι ουρανοξύστες της πόλης – αξίζει να αναφερθεί ότι 26 κτίρια άνω των 75 μέτρων είτε βρίσκονται υπό κατασκευή είτε πρόκειται να εγκριθούν άμεσα, ενώ μέχρι το 2030 11 πύργοι θα έχουν ήδη ολοκληρωθεί στην περιοχή.

Οι αυξημένες ανάγκες για στέγαση, αλλά κυρίως για περισσότερους χώρους γραφείων – παρά τη μεγάλη αύξηση της εξ αποστάσεως εργασίας από την εποχή της COVID-19 –, έχουν πυροδοτήσει αυτή την κατασκευαστική έκρηξη, κάτι που φαίνεται και από τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην εφημερίδα «The Guardian» αλλά και από το BBC.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ο αριθμός των εργαζομένων στο Square Mile αυξήθηκε κατά 29.000 την περίοδο από το 2021 έως το 2022, για να φτάσει συνολικά τους 615.000, και γι’ αυτό γίνονται συνεχώς προτάσεις για την κατασκευή επιπλέον εγκαταστάσεων έκτασης περισσότερων από 500.000 τ.μ. – για να προστεθούν στα 500.000 τ.μ. που ήδη χτίζονται. Τα περισσότερα μετρούν αρκετούς ορόφους, και μάλιστα σύντομα πρόκειται να εκθρονιστεί το 22 Bishopsgate από τη θέση του ψηλότερου κτιρίου στο Square Mile (278 μέτρα, έτος κατασκευής 2020), καθώς το 1 Undershaft έχει σχεδιαστεί ώστε να έχει το ίδιο ύψος με το εμβληματικό The Shard (σχεδόν 310 μέτρα, εγκαινιάστηκε το 2013), που είναι αυτή τη στιγμή το πιο ψηλό σε ολόκληρο το Λονδίνο.

Εταιρείες-κολοσσοί, στην πλειονότητά τους προερχόμενες από τον χρηματοοικονομικό και κυρίως τον τεχνολογικό τομέα, στεγάζονται σε αυτούς τους εντυπωσιακούς ουρανοξύστες, οι οποίοι, παρεμπιπτόντως, φέρουν τη σχεδιαστική σφραγίδα κορυφαίων αρχιτεκτόνων-superstars του πλανήτη – πολλοί εξ αυτών προερχόμενοι από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ενδεικτικά να αναφέρουμε την HSBC, τις νέες αφίξεις από Apple, TikTok κ.ά. Πάντως, οι θέσεις εργασίας στην πόλη αναμένεται να αυξηθούν κι άλλο, και μάλιστα κατά περίπου 85.000 έως το 2040.

Το ανανεωμένο skyline

Ας δούμε όμως μερικά από τα κτίρια που αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται, κυρίως στην περιοχή του Square Mile, αλλά και αλλού στη βρετανική μητρόπολη. Αν εγκριθεί – μόλις πριν από λίγο καιρό κατατέθηκε το βελτιωμένο σχέδιο στην ειδική υπηρεσία αδειοδότησης –, αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2029 και, όπως προαναφέρθηκε, θα στέκει στο ίδιο ύψος με το επιβλητικό The Shard. Θα κερδίζει όμως στα σημεία, καθώς σύµφωνα µε τα σχέδια θα διαθέτει το υψηλότερο παρατηρητήριο στο Λονδίνο. Ο λόγος για το 1 Undershaft, το οποίο έχει σχεδιαστεί από το γραφείο Eric Parry Architects και στην κορυφή του θα υπάρχει παρατηρητήριο, καθώς και ένας κήπος στο 11ο επίπεδο. Αμφότερα θα είναι προσβάσιμα από το ευρύτερο κοινό – μάλιστα, το κτίσμα θα διαθέτει πολύ περισσότερο πράσινο και κοινόχρηστους χώρους σε σχέση με όσα είχαν συμπεριληφθεί στο αρχικό σχέδιο σχεδόν μία δεκαετία νωρίτερα. Δύο όροφοι θα είναι αφιερωμένοι σε εκπαιδευτικούς σκοπούς από το Museum of London, ενώ το όλο κτίριο θα είναι κατασκευασμένο και θα λειτουργεί σύμφωνα με τους πιο σύγχρονους κανόνες της βιωσιμότητας.

Από την άλλη, 40.000 τ.μ. θα καταλαμβάνουν οι χώροι γραφείων στο υπό κατασκευή One Leadenhall στο Square Mile. Μια δημόσιας χρήσης βεράντα, εμπορικά καταστήματα και εστιατόρια στο ισόγειο θα είναι μερικά μόνο από τα επιπλέον χαρακτηριστικά της κατασκευής, η οποία θα περιλαμβάνει 35 ορόφους. Το κτίριο βρίσκεται δίπλα στην παλιά αγορά του Λίντενχολ, στο σημείο όπου έχουν βρεθεί ερείπια της Αρχαίας Ρωμαϊκής Αγοράς και της Ρωμαϊκής Βασιλικής. Μάλιστα θα επαναφέρει μια «ιστορική» πεζοδρομημένη διαδρομή μεταξύ των οδών Γκρέιστσερτς και Λάιμ. Το εγχείρημα ανήκει στο αρχιτεκτονικό γραφείο Woods Bagot και προβλέπει τη διατήρηση και αποκατάσταση της πρόσοψης του αρχικού κτιρίου, που ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1930.

Σε μια άλλη, ανερχόμενη περιοχή, τη Νάιν Ελμς – πολύ κοντά στο Μπάτερσι του Νοτιοανατολικού Λονδίνου, που έχει αναβιώσει με νέα κατασκευαστικά έργα για να γίνει ένα από τα hot spots της βρετανικής πρωτεύουσας –, κατασκευάζεται το επόμενο project με το όνομα «One Nine Elms». Πρόκειται για ένα κτίσμα μεικτής χρήσης που σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό στούντιο Kohn Pedersen Fox (KPF). Ανεγείρεται στη θέση δύο παλαιότερων πύργων, των Market Towers, και θα αποτελείται επίσης από δύο κτίρια. Το ένα θα διαθέτει 57 ορόφους και 334 διαμερίσματα, ενώ το άλλο 42 ορόφους και θα στεγάζει το Park Hyatt luxury hotel με 203 δωμάτια και 103 ιδιωτικά διαμερίσματα. Περιμένουμε την ολοκλήρωσή του σε μερικούς μήνες, περί τα μέσα του 2024, η οποία, όπως εκτιμούν πολλοί, θα συμβάλει στην ευρύτερη αναβάθμιση της περιοχής.

Οσον αφορά τα ξενοδοχεία, έπειτα από μια χρονιά που είδε το άνοιγμα πολλών σπουδαίων διεθνών brands πολυτελείας στη βρετανική πρωτεύουσα, όπως είναι το Peninsula στην Μπελγκρέιβια – έπειτα από 30 χρόνια αναζήτησης της ιδανικής τοποθεσίας –, το 1 Hotel Mayfair στην ομώνυμη περιοχή, αλλά και το Raffles London στο ιστορικό κτίριο του Παλιού Γραφείου Πολέμου (Old War Office – OWO) στο Γουέστμινστερ, το 2024 έρχεται επίσης δυναμικά, με κορυφαία ονόματα στον χώρο της φιλοξενίας.

«Ο εμβληματικός BT Tower, ο οποίος κάποτε λειτουργούσε ως πύργος τηλεπικοινωνιών, αναμένεται να μετατραπεί σε ξενοδοχείο που θα φτάνει τα 177 μέτρα σε ύψος.»

Από το Emory στην Μπελγκρέιβια, ένα exclusive ξενοδοχείο που προσφέρει μόνο σουίτες (από τους ιδρυτές των Claridge’s και The Connaught) και το Mandarin Oriental Mayfair στην πλατεία Χανόβερ (50 δωμάτια και σουίτες και 77 ιδιωτικά διαμερίσματα), μέχρι το Dao By Dorsett και το The Other House στο Κόβεντ Γκάρντεν – που είναι περισσότερο exclusive club από ό,τι ξενοδοχείο –, οι νέες αφίξεις της εφετινής χρονιάς είναι άκρως ενδιαφέρουσες. Μάλιστα, ένα ακόμα ιστορικό κτίσμα (όπως είναι το OWO) θα μετατραπεί σε ξενοδοχείο, αφού προσφάτως το αγόρασε, έναντι 275 εκατ. στερλινών, ένας αμερικανικός όμιλος. Ο λόγος για τον εμβληματικό BT Tower, που κάποτε λειτουργούσε ως πύργος τηλεπικοινωνιών, ο οποίος αναμένεται να μετατραπεί σε ξενοδοχείο που θα φτάνει τα 177 μέτρα σε ύψος.

Οι νέες υποδομές

Είναι γνωστό ότι μία από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει διαχρονικά η πόλη του Λονδίνου αφορά το αποχετευτικό. Καθημερινά περνούν στα νερά του Τάμεση αμέτρητες ποσότητες αποβλήτων, τα οποία στη συνέχεια καταλήγουν στην ανοιχτή θάλασσα. Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο ο δήμαρχος του Λονδίνου, Σαντίκ Καν, έκανε γνωστό ότι στο διάστημα από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 2023 τα απόβλητα που κατέληξαν στον ποταμό ήταν πέντε φορές περισσότερα από εκείνα της προηγούμενης χρονιάς κατά το ίδιο διάστημα.

Οι ιθύνοντες πάντως υπόσχονται ότι σύντομα θα αμβλυνθεί κατά πολύ το συγκεκριμένο πρόβλημα, καθώς μόλις ολοκληρώθηκε, έπειτα από οκτώ χρόνια εργασιών, ένα από τα πιο πολυαναμενόμενα από τους κατοίκους του Λονδίνου έργα υποδομής, το Thames Tideway Tunnel, ο μεγαλύτερος και πιο εξελιγμένος αγωγός υγρών αποβλήτων της βρετανικής πρωτεύουσας, ο οποίος κόστισε 5 δισ. στερλίνες για να αποπερατωθεί. Η μήκους 25 χιλιομέτρων κατασκευή που βρίσκεται κάτω από τον Τάμεση θα ξεκινήσει την πλήρη λειτουργία της το 2025. Ο νέος «σούπερ υπόνομος» θα συνδέει 34 αποχετεύσεις υπερχείλισης καταιγίδων και θα μεταφέρει τα λύματα για επεξεργασία σε μια ειδική μονάδα στο Μπέκτον, στο Ανατολικό Λονδίνο.

Ενα άλλο, τόσο χρηστικό όσο και έργο αναψυχής, είναι το project του Camden Highline. Σχεδιασμένο κατά τα πρότυπα του άκρως επιτυχημένου High Line, του υπερυψωμένου πάρκου της Νέας Υόρκης που εκτείνεται από τους 14 δρόμους στην ευρύτερη περιοχή του Union Square και καταλήγει στις παλιές ράγες των σιδηροδρόμων στην 31η οδό και τη Λεωφόρο Ντάιερ, το νέο αυτό έργο θα μεταμορφώσει μια παλιά σιδηροδρομική γραμμή, που βρίσκεται σε ύψος 7,62 μέτρα πάνω από το επίπεδο του δρόμου, σε έναν όμορφο χώρο πρασίνου, κατάλληλο για περπάτημα, τρέξιμο, βόλτες, κοινωνικές εκδηλώσεις κ.ά. Επικεφαλής της ομάδας σχεδιασμού του έργου, που θα ξεκινά από το Κάμντεν Τάουν και θα καταλήγει στο Κινγκς Κρος, ήταν η James Corner Field Operations, η κορυφαία αρχιτεκτονική φίρμα που βρίσκεται πίσω και από το New York High Line.