Το ραντεβού μας είναι στις 12, αλλά εγώ ξέρω ότι θα έχω φθάσει στις 11.47. Επίσης, γνωρίζω ότι δεν υπάρχει καθόλου κίνηση στη διαδρομή μου προς το σημείο όπου θα συναντήσω τον Λαρς Ράσμουσεν. Ο Δανός προγραμματιστής λογισμικού και η διάσημη εφαρμογή πλοήγησης Google Μaps που δημιούργησε πριν από περίπου 20 χρόνια μαζί με τον αδελφό του Γενς είναι ο λόγος που μπορώ και έχω αυτές τις πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο, στην οθόνη του κινητού μου.

Ολα ξεκίνησαν πριν από περίπου δύο δεκαετίες, όταν οι δύο computer scientists βρέθηκαν ξαφνικά χωρίς δουλειά εξαιτίας της μεγάλης κατάρρευσης του δείκτη Nasdaq του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης – όταν έσπασε η λεγόμενη «dot-com bubble». Τότε ήταν που, μην έχοντας άλλη επιλογή, έπρεπε να είναι πιο ευρηματικοί και δημιουργικοί. Ο Γενς Ράσμουσεν σκέφτηκε ότι η ψηφιακή χαρτογράφηση ήταν ένας χώρος που θα μπορούσε να έχει μεγάλη εξέλιξη, αφού μέχρι τότε δεν υπήρχε μια πραγματικά αξιόπιστη πλατφόρμα πλοήγησης. Δημιούργησαν λοιπόν ένα πρωτότυπο και αφού μίλησαν με διάφορους επενδυτές – συμπεριλαμβανομένης της Sequoia Capital, της επενδυτικής που βρίσκεται πίσω από κολοσσούς όπως οι Apple, Cisco, Google, Instagram, LinkedIn, PayPal, WhatsApp, Zoom κ.ά., με την οποία η συμφωνία ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή -, τελικά, το προϊόν τους το αγόρασε η Google το 2004.

Εκτοτε ο Λαρς Ράσμουσεν έχει ασχοληθεί με διάφορα projects, έχει εργαστεί στο Facebook, έχει δημιουργήσει την εφαρμογή Google Wave και τη μουσική startup Weav Music Inc., ενώ τώρα η κύρια δραστηριότητά του είναι αυτή του angel investing σε διάφορες startups τεχνολογίες, ειδικά όσες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, αφού από το 2020 μένει μόνιμα στη χώρα μας μαζί με την ελληνίδα σύζυγό του και την κόρη τους.

Φωτ.: Νίκος Κόκκας

Η Google Μaps χρησιμοποιείται καθημερινά από δισεκατομμύρια ανθρώπους ανά τον πλανήτη. Οταν τη στήνατε μαζί με τον αδελφό σας, υποψιαζόσασταν ότι θα είχε τόσο μεγάλη απήχηση;

«Ναι. Αν πάμε πίσω στην εποχή που ξεκινούσαμε, προτού εμφανιστούν τα smartphones, θα δούμε ότι υπήρχαν μεν ψηφιακοί χάρτες στις ΗΠΑ, όπως αυτοί της ΜapQuest, αλλά δεν ήταν αξιόπιστοι και εξελιγμένοι. Παρ’ όλα αυτά, όταν προσπαθούσαμε να βρούμε επενδυτές για τις ιδέες μας, δεν τα καταφέρναμε εξαιτίας της κατάρρευσης του Χρηματιστηρίου. O δείκτης Nasdaq, που περιλάμβανε όλες τις εταιρείες τεχνολογίας, παρουσίαζε πτώση της τάξης του 80%. Κανείς δεν αρνείτο ότι το πρωτότυπο που τους δείχναμε ήταν κατά πολύ καλύτερο από ό,τι υπήρχε στην αγορά, αλλά δεν επένδυαν. Οι περισσότεροι μας έλεγαν: «Δεν χρειαζόμαστε και τόσο τους χάρτες. Καθημερινά πάμε σε συγκεκριμένα σημεία που τα γνωρίζουμε και για τις εξαιρετικές περιπτώσεις αρκούν αυτοί που έχουμε τώρα». Τους απαντούσαμε ότι το προϊόν θα έπρεπε να βελτιωθεί και ότι κάποια στιγμή οι χάρτες θα βρίσκονται στο κινητό του καθενός μας και θα είναι τόσο εύκολοι στη χρήση που θα ανατρέχουμε σε αυτούς συνέχεια. Και αυτό έγινε πραγματικότητα. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν την Google Μaps στο κινητό τους αρκετές φορές την ημέρα. Πέσαμε μέσα στην πρόβλεψή μας».

Ναι, και όχι μόνο για πλοήγηση, αλλά και για να δουν πόση ώρα θα χρειαστούν για να φθάσουν στον προορισμό τους, αν έχει κίνηση, ακόμη και για να εξερευνήσουν την περιοχή γύρω τους.  

«Αυτό ήταν που θέλαμε να επιτύχουμε. Να κάνουμε χάρτες τόσο καλούς που να τους χρησιμοποιούμε ακόμη και όταν ξέρουμε πώς να πάμε στον προορισμό μας. Η εφαρμογή είναι πολύ καλή στο να προτείνει την πιο γρήγορη διαδρομή. Παλιά, το καλύτερο που μπορούσε να κάνει ένα σύστημα πλοήγησης ήταν να προβλέπει, βάσει παλαιότερης εμπειρίας, πόσο χρόνο θα χρειαστείς για να φθάσεις εκεί που θες. Δεν μπορούσε όμως να «δει» αν τη συγκεκριμένη στιγμή που το θες εσύ έχει γίνει κάποιο ατύχημα, υπάρχει διαδήλωση ή ό,τι άλλο που εμποδίζει την κυκλοφορία. Η Google Μaps μπορεί και θα επιλέξει την κατάλληλη διαδρομή βάσει της κίνησης εκείνη τη στιγμή. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο, ειδικά στις πόλεις. Σου κάνει και προτάσεις για εναλλακτικές διαδρομές. Εγώ, όταν πηγαίνω καθημερινά την κόρη μου στο σχολείο, τη χρησιμοποιώ – είναι εγκατεστημένη η εφαρμογή στο αυτοκίνητό μου – και δεν αγχώνομαι για το ποια διαδρομή να διαλέξω».

Υπάρχουν κομμάτια της υφηλίου που ακόμη δεν είναι χαρτογραφημένα από την Google Μaps;

«Οχι πολλά και αυτό χάρη σε μια πρωτότυπη ιδέα. Οταν είχαμε ξεκινήσει, ο τρόπος που συγκεντρώναμε το υλικό είχε ως εξής: πηγαίναμε σε εταιρείες που είχαν βάση δεδομένων με ψηφιακούς χάρτες, ως επί το πλείστον όσες πουλούσαν συστήματα πλοήγησης για αυτοκίνητα, και τις αγοράζαμε για μερικές χιλιάδες δολάρια. Σε χώρες όμως όπως η Ινδία, δεν υπήρχαν πολλά τέτοια συστήματα. Μια ομάδα, λοιπόν, μηχανικών της Google στην Μπανγκαλόρ σκέφτηκαν να δημιουργήσουν ένα προϊόν στο πρότυπο της Wikipedia. Ενθάρρυναν τον κόσμο να αγοράσει τυπωμένους χάρτες διαφόρων πόλεων και να τους ανεβάσει στο Διαδίκτυο. Τους έδιναν τα κατάλληλα εργαλεία, π.χ. ειδικούς αλγορίθμους που δημιουργούσαν για να τους διευκολύνουν και έτσι χαρτογραφήθηκε ένα μεγάλο κομμάτι της χώρας χάρη σε εθελοντές. Αυτό μετά επεκτάθηκε και στον υπόλοιπο κόσμο. Τώρα υπάρχουν σχεδόν όλα τα μέρη στην Google Μaps. Ισως κάποια μέρη στην Κίνα να μένουν ακόμη εκτός».

Υπήρξατε κομμάτι της παλιάς Silicon Valley, τότε που δεν υπήρχαν ακόμη οι μεγάλοι τεχνολογικοί κολοσσοί με τους νεαρούς δισεκατομμυριούχους. Πώς βλέπετε τη σημερινή της εικόνα;

«Ειλικρινά, ακόμη με συναρπάζουν τα επιτεύγματα της Silicon Valley. Για πολύ καιρό υπήρχε η Google και η βαθιά έρευνα που έκανε σε όλο το φάσμα του Διαδικτύου, που ήταν κάτι το κολοσσιαίο και αξιοθαύμαστο. Αλλά αυτό που έχει συμβεί τώρα, με την τεχνητή νοημοσύνη, δεν μπορεί να το συλλάβει ο εγκέφαλός μου. Το πεδίο των large language models (μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, δηλαδή ψηφιακά μοντέλα που κατανοούν και δημιουργούν κείμενο με τρόπο που μοιάζει ανθρώπινος), το οποίο ερευνάται εδώ και 50 χρόνια και ξαφνικά άρχισε να λειτουργεί, είναι εντυπωσιακό. Ειλικρινά, είχα αρχίσει να πιστεύω ότι δεν θα γινόταν ποτέ. Ξαφνικά, όμως, οι υπολογιστές μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν σε φυσικές γλώσσες, και μάλιστα καλύτερα από την πλειονότητα των ανθρώπων. Είμαι ενθουσιασμένος με τις δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας. Πολλοί το αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό και με φοβία. Εγώ πιστεύω ότι είναι ένα εκπληκτικό εργαλείο για να εξελιχθεί η ανθρωπότητα ακόμη πιο γρήγορα».

Δεν πιστεύετε, όπως οι περισσότεροι, ότι θα χαθούν θέσεις εργασίας;

«Αυτό που ξέρω είναι ότι εδώ και αιώνες η τεχνολογία καταργεί θέσεις εργασίας. Κάθε φορά που εφευρίσκουμε κάτι, κινδυνεύει κάποιων ανθρώπων η δουλειά. Το μόνο πράγμα που είναι λίγο διαφορετικό στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι εκείνοι οι δουλειές των οποίων κινδυνεύουν τώρα είναι αυτοί που συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο. Παλαιότερα, η τεχνολογική εξέλιξη απειλούσε χειρωνακτικές εργασίες. Κάποια στιγμή θα υπάρξει και ένας νέος τρόπος οργάνωσης στην οικονομία μας. Αυτό όμως είναι θέμα συζήτησης από την πρώτη στιγμή της ύπαρξης της τεχνολογίας».

Οταν δημιουργήσατε την Google Μaps υπήρχαν φωνές που προειδοποιούσαν για τυχόν κινδύνους;

«Οχι όπως τώρα, με την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά υπήρξε διαμάχη. Οι δορυφορικές εικόνες ήταν πολύ αμφιλεγόμενες από την άποψη της προστασίας της ιδιωτικότητας. Αλλά όλες οι τεχνολογίες, μηδεμιάς εξαιρουμένης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για το καλό και για το κακό. Και όταν κάποιος κάνει κακή χρήση, τότε όλοι λένε ότι ευθύνεται η τεχνολογία. Θα σας πω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Κάποια χρόνια πίσω με είχαν καλέσει σε ένα μεγάλο πανεπιστήμιο στη Μουμπάι της Ινδίας για να μιλήσω σε μαθητές Λυκείου. Ομως, λίγο καιρό πριν είχε γίνει μια συνταρακτική τρομοκρατική επίθεση στην πόλη, όπου μια ομάδα πάνοπλων ανδρών κατέλαβαν ένα ξενοδοχείο και σκότωναν αδιακρίτως τους ανθρώπους μέσα σε αυτό. Στο τέλος, σκοτώθηκαν όλοι οι τρομοκράτες και ανάμεσα στα προσωπικά αντικείμενά τους βρέθηκαν και εκτυπώσεις από την Google Μaps. Προφανώς έτσι βρήκαν τον δρόμο. Και επειδή τότε ήταν σχετικά καινούργια η εφαρμογή, πολλοί πολιτικοί άρχισαν να λένε ότι είναι επικίνδυνη. Το θέμα τέθηκε πολλές φορές στην εκδήλωση του Πανεπιστημίου και μου ήταν πολύ δύσκολο να απαντήσω στις ερωτήσεις ενός κοινού που είχε τραυματιστεί ψυχικά από ένα απαίσιο γεγονός. Ολες οι τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κακό. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ ισχυρή, και γι’ αυτό το καλό και το κακό που μπορεί να κάνει είναι μεγαλύτερης κλίμακας. Θα πρέπει να δώσουμε πολλή προσοχή και να είμαστε σε εγρήγορση, να κάνουμε ρυθμίσεις».

Σε ομιλία σας το 2012 είχατε πει ότι η Ελλάδα διέθετε θαυμάσιες ευκαιρίες για επενδύσεις στην τεχνολογία. Το 2023 πώς τα βλέπετε τα πράγματα;

«Ακόμη καλύτερα! Το 2012 σκεπτόμασταν με τη γυναίκα μου, η οποία είναι Ελληνίδα, να εγκατασταθούμε στην Αθήνα. Περνούσαμε ωραία και βλέπαμε ότι η οικονομική κρίση έκανε τους ανθρώπους πιο πρόθυμους να πάρουν επαγγελματικά ρίσκα, ακριβώς όπως εμείς όταν ξεκινούσαμε την Google Μaps, επειδή βρισκόμασταν εν μέσω της κρίσης των «dot-com» και κανείς δεν έκανε προσλήψεις. Αποφασίσαμε όμως ότι ακόμη δεν ήταν πολύ ώριμο το περιβάλλον για τις startups και έτσι δεν μετακομίσαμε εδώ. Αλλά το 2020, όταν τελικά το προχωρήσαμε, εντυπωσιαστήκαμε με το πόσο πολύ είχε αναπτυχθεί το οικοσύστημα. Από το τίποτα σχεδόν, φτάσαμε στο να υπάρχουν εκατοντάδες startups. Και δεν θα πω ότι αυτό έγινε παρά την οικονομική κρίση, αλλά ίσως σε κάποιον βαθμό, τροφοδοτήθηκε από την κρίση. Αυτές οι καταστάσεις κάνουν τους ανθρώπους πιο επιχειρηματικούς και δυνατούς. Το ίδιο βλέπουμε ότι συμβαίνει και στη Λισαβόνα, η οποία επίσης διαθέτει εντυπωσιακό οικοσύστημα για startups. Και εκεί λένε ότι η κρίση τούς κινητοποίησε και όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και το ίδιο το κράτος. Και εδώ η κυβέρνηση στηρίζει πολύ την επιχειρηματικότητα προσφέροντας κίνητρα και υποστηρικτικό νομικό πλαίσιο. Το έχω πει αρκετές φορές, πιστεύω ότι αν συνεχίσουμε έτσι ή, αν ακόμη επισπεύσουμε τις διαδικασίες, η Αθήνα μπορεί να γίνει ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα καινοτομίας στην Ευρώπη τα επόμενα 5-10 χρόνια. Είμαι ενθουσιασμένος που βρισκόμαστε εδώ και ως angel investors έχουμε επενδύσει σε 7-8 ελληνικές startups. Είμαι πολύ αισιόδοξος για το άμεσο και μακρινό μέλλον».

Σας έχω ακούσει στο παρελθόν να λέτε ότι ένας λόγος που φτιάξατε την Google Μaps ήταν γιατί δεν έχετε αίσθηση προσανατολισμού και ότι ένας καλός τρόπος να ξεκινήσει κανείς μια startup είναι να εντοπίσει ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ίδιος και να βρει γι’ αυτό μια πρωτότυπη λύση. Ισχύει;

«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτός είναι ένας τρόπος. Γνωρίζω όμως πολλές επιτυχημένες εταιρείες που δεν δημιουργήθηκαν έτσι. Η πιο επιτυχημένη startup στην οποία έχουμε επενδύσει, από τότε που ζούσα στην Αυστραλία, είναι η Canva και η ιδρύτρια είναι επαγγελματίας graphics designer. Δημιούργησε όμως ένα προϊόν που απευθύνεται αποκλειστικά σε μη επαγγελματίες. Από την άλλη, όντως όταν κάναμε την Google Μaps, ο αδελφός μου κι εγώ είχαμε στο μυαλό μας εμάς ως πρώτους χρήστες και αυτό είχε καταπληκτικά αποτελέσματα γιατί δεν είχαμε αίσθηση προσανατολισμού. Αργότερα, έκανα το ίδιο και για ένα άλλο project που φτιάξαμε, το Google Wave. Είδα τον εαυτό μου ως πρώτο χρήστη για να φτιάξω μια εφαρμογή επικοινωνίας, οργάνωσης και συντονισμού μεγάλων ομάδων ανθρώπων. Εγώ όμως είμαι καλός σε αυτό και οι ανάγκες μου ήταν πιο εξειδικευμένες από εκείνες των περισσότερων ανθρώπων, οπότε η αγορά ήταν πολύ μικρή και αφορούσε μια συγκεκριμένη ομάδα επαγγελματιών στον χώρο της τεχνολογίας. Η Google δεν ενδιαφέρεται για κάτι τέτοιο, καθώς είναι γνωστή η φιλοσοφία τους «αν το προϊόν σου δεν χρησιμοποιείται καθημερινά περισσότερες φορές από ό,τι η οδοντόβουρτσά σου, δεν κάνει για την Google». Αν οι ανάγκες σου δεν είναι ίδιες με εκείνες μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων, τότε δεν θα πετύχει. Μου φαίνεται τόσο αυτονόητο τώρα».

Θα μετακομίζατε ξανά στη Silicon Valley;

«Θα μπορούσα. Το έχω κάνει στο παρελθόν δύο φορές για συγκεκριμένους λόγους, την πρώτη φορά για τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο Πανεπιστήμιο Berkeley και τη δεύτερη ως στέλεχος του Facebook. Αν πάλι υπάρξει ανάλογη αιτία, μπορεί. Αυτό όμως που απολαμβάνω στις άλλες χώρες είναι ότι δεν ασχολούνται όλοι με τον κόσμο της τεχνολογίας. Εκεί όλοι προσπαθούν να προωθήσουν τις ιδέες τους. Αυτή τη στιγμή το σπίτι μου είναι η Αθήνα, επ’ αόριστον. Είναι από τις καλύτερες αποφάσεις που έχουμε πάρει με τη γυναίκα μου. Μου αρέσει πολύ εδώ. Και με ενθουσιάζει η ιδέα ότι είμαι σε μια χώρα που βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης όσον αφορά τις startups και μπορώ να συμβάλω κι εγώ στην εξέλιξή της. Οταν ζούσα στο Σίδνεϊ ήταν περίπου όπως η Ελλάδα τώρα. Τότε με ρωτούσαν αν πίστευα ότι θα μπορούσε μια εταιρεία που δημιουργήθηκε εκεί να γίνει διεθνώς σημαντική και απαντούσα καταφατικά. Τώρα αυτό έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να γίνει. Στην Ελλάδα όχι ακόμη, αλλά είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα συμβεί».