Κιρ Στάρμερ: Είναι ο νέος Τόνι Μπλερ;

«Βρήκε επιτέλους η Βρετανία τον πραγματικό διάδοχο του Τόνι Μπλερ;» αναρωτήθηκε πριν από λίγες ημέρες το Bloomberg σε ένα κείμενο για τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Κιρ Στάρμερ. Η απάντηση μοιάζει να είναι «ναι», καθώς ο 61χρονος πολιτικός ανέλαβε τον Απρίλιο του 2020 ένα κόμμα υπό διάλυση που είχε υποστεί τη χειρότερη εκλογική επίδοσή του εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, είχε απορριφθεί από μεγάλη μερίδα των παραδοσιακών ψηφοφόρων του και ταλανιζόταν από εσωτερικές έριδες και συγκρούσεις. Ο Στάρμερ μέσα σε λίγους μήνες είχε αναστείλει τη δράση του προκατόχου του, Τζέρεμι Κόρμπιν, και αργότερα τον εκδίωξε σε μια κίνηση που θεωρήθηκε δυναμική ρήξη με το πρόσφατο χαοτικό παρελθόν.

Σοσιαλισμός και ρεαλισμός

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι πλέον φαβορί για να κερδίσει τις επόμενες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίες αναμένεται να πραγματοποιηθούν κάποια στιγμή εντός του 2024 – το αργότερο στα τέλη Ιανουαρίου του 2025. Ο τελευταίος ηγέτης των Εργατικών που πέτυχε αυτό το κατόρθωμα ήταν ο Τόνι Μπλερ και το διάστημα που βρέθηκε στην εξουσία είχε κατακλυσμιαίο αντίκτυπο και στο κόμμα του και σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι στενοί δεσμοί του με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον βοήθησαν στην εξασφάλιση μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για τον τερματισμό της βίας δεκαετιών στη Βόρεια Ιρλανδία. Η δεκαετία του Μπλερ στην εξουσία από το 1997 μέχρι το 2007 σημαδεύτηκε παράλληλα από μεγάλες δημόσιες δαπάνες, υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και πρόκειται αναμφισβήτητα για την τελευταία χρυσή εποχή της Μεγάλης Βρετανίας προτού έρθουν απανωτά τα χτυπήματα, με την οικονομική κρίση, το Brexit και την πανδημία.

Αυτή η κληρονομιά είναι το σημείο αναφοράς σε οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με τις πιθανότητες επιτυχίας του Στάρμερ. Υπάρχει σαφής παραλληλισμός με τη δεκαετία του 1990, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν τους ψηφοφόρους απελπισμένους για αλλαγή έπειτα από περισσότερα από δεκατρία χρόνια διακυβέρνησης του Συντηρητικού Κόμματος. Η πίεση στον Στάρμερ να εκμεταλλευτεί αυτό το κλίμα και να κερδίσει και μετά να κερδίσει ξανά είναι τεράστια. Οι ομοιότητες με τον Μπλερ σταματούν ωστόσο κάπου εδώ, διότι οι δύο άνδρες αντιμετωπίζουν πολύ διαφορετικές καταστάσεις.

Οι «Νέοι Εργατικοί» του Μπλερ διαμόρφωσαν μια φιλοσοφία «Cool Britannia», με αυτοπεποίθηση που θα μπορούσε κανείς να την αποκαλέσει και αυθάδεια ή αλαζονεία. Δεν πρόκειται για μια προσέγγιση ή ένα πολιτικό πλαίσιο που θα ταίριαζε σήμερα στον Στάρμερ, ο οποίος θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια οικονομία σε αστάθεια, καταρρέουσες δημόσιες υπηρεσίες και μια χώρα που έχει γίνει περίγελως στο εξωτερικό και βαθιά διχασμένη στο εσωτερικό λόγω του Brexit.

Τον Στάρμερ φυσικά πολλοί από τους επικριτές του τον χαρακτηρίζουν βαρετό και καθόλου χαρισματικό – κάτι σαν μια λιγότερο χοντροκομμένη εκδοχή του Γκόρντον Μπράουν, που διετέλεσε πρωθυπουργός το διάστημα 2007-2010. Σύμφωνα όμως με πολλά από τα προφίλ του που έχουν δημοσιευθεί σε μεγάλα Μέσα του εξωτερικού, οι φίλοι και οι συνεργάτες του υπογραμμίζουν την ακεραιότητά του και την αίσθηση σκοπού που τον διακρίνει, σε συνδυασμό πάντα με έναν σκληρό πραγματισμό.

Πολλοί λένε ότι αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά τον καθιστούν ιδανικό για αυτό που είναι ουσιαστικά μια δουλειά ανοικοδόμησης. Πάγια θέση του Στάρμερ είναι ότι οι ηγέτες των Τόρις, συμπεριλαμβανομένου του Μπόρις Τζόνσον, κατέστρεψαν το κύρος της Βρετανίας στον κόσμο. Προσπαθώντας να αποκαταστήσει λίγο τη ζημιά, ο επίδοξος ένοικος του αριθμού 10 της Ντάουνινγκ Στριτ επισκέφθηκε τον περασμένο μήνα τη Europol, ενώ συνάντησε και τον καναδό πρωθυπουργό Τζάστιν Τριντό σε μια συγκέντρωση ηγετών της Κεντροαριστεράς στο Μόντρεαλ.

Υποστηρικτής του ΝΑΤΟ, ο Στάρμερ μοιράζεται κοινές απόψεις με ορισμένους από τους παραδοσιακούς συμμάχους του Ηνωμένου Βασιλείου. Επικοινώνησε με τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος του πρόσφερε την υποστήριξή του. Ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν, εν τω μεταξύ, θεωρεί ότι οι Εργατικοί δεν απέχουν πολύ από τους Δημοκρατικούς σε βασικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και της σκληρότερης πολιτικής για την Κίνα.

Πριν από λίγες εβδομάδες ο Στάρμερ συναντήθηκε και με τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν – στη 45λεπτη συνάντησή τους στο Μέγαρο των Ηλυσίων οι δυο τους δεν συζήτησαν τις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ενωσης – Ηνωμένου Βασιλείου, αντίθετα επικεντρώθηκαν στους κινδύνους επιστροφής σε μια αμερικανική προεδρία, όπως αυτή του Τραμπ, στην κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας και στον παράγοντα Κίνα. Ο λονδρέζος πρώην δικηγόρος έδωσε στον Μακρόν, ο οποίος όπως και ο Στάρμερ είναι ένθερμος φαν του ποδοσφαίρου, μια φανέλα της Αρσεναλ, της ομάδας της Πρέμιερ Λιγκ που υποστηρίζει.

Οι δημοσκοπήσεις και το αγκάθι του Brexit

Ο σερ Κιρ Ρόντνεϊ Στάρμερ εξελέγη στη Βουλή των Κοινοτήτων στις γενικές εκλογές του 2015 και ο Τζέρεμι Κόρμπιν τον όρισε σκιώδη πουργό Μετανάστευσης, θέση από την οποία ο Στάρμερ παραιτήθηκε το 2016 μαζί με πολλούς άλλους βουλευτές του Εργατικού Κόμματος σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ηγεσία του Κόρμπιν. Αργότερα διορίστηκε σκιώδης υπουργός αρμόδιος για την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μετά την ήττα του Εργατικού Κόμματος στις γενικές εκλογές του 2019 ο Στάρμερ εξελέγη νέος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος στις 4 Απριλίου 2020.

Το νήμα που τον ενώνει με το κόμμα του πάει πολύ πίσω. Γεννημένος στο Νότιο Λονδίνο το 1962 από έναν εξειδικευμένο κατασκευαστή εργοστασιακών εργαλείων και μια νοσοκόμα, ο Στάρμερ πήρε το όνομά του από τον πρώτο κοινοβουλευτικό ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, Κιρ Χάρντι. Μεταξύ των δεσμεύσεών του, εάν εκλεγεί, είναι να επιδιώξει να γκρεμίσει τα ταξικά τείχη που πνίγουν τις ευκαιρίες για τα παιδιά της εργατικής τάξης. Η μητέρα του, Τζόζεφιν, διαγνώστηκε με τη νόσο του Still, μια σπάνια μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας, όταν ήταν παιδί.

Η ασθένεια ήταν τόσο εκφυλιστική που ο Στάρμερ, σε νεαρή ηλικία, έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη για τα αδέλφια του. Την έχασε λίγο προτού γίνει βουλευτής το 2015. Ο πρώτος στην οικογένειά του που σπούδασε στο πανεπιστήμιο, ο Στάρμερ αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Λιντς, που σημαίνει ότι αν εκλεγεί θα σπάσει μια αλυσίδα πρωθυπουργών οι οποίοι έκαναν τις προπτυχιακές τους σπουδές στην Οξφόρδη.

Αξίζει να πούμε ότι το Εργατικό Κόμμα κατείχε προβάδισμα περίπου 20 μονάδων στις εθνικές δημοσκοπήσεις για το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς, βοηθούμενο από την επεισοδιακή έξοδο του Μπόρις Τζόνσον και την κωμικοτραγική θητεία της Λιζ Τρας. Ο τωρινός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, ο εκλεκτός των Συντηρητικών μελών του Βρετανικού Kοινοβουλίου αλλά όχι και των μελών του κόμματος, αγωνίστηκε να αντιστρέψει την κατάσταση. Και τα έχει, έστω και λίγο, καταφέρει: δημοσκοπήσεις των αρχών Σεπτεμβρίου είχαν δείξει ότι οι Τόρις είχαν μειώσει τη διαφορά στις 16 μονάδες.

Η δύσκολη εξίσωση που θα πρέπει τώρα να λυθεί έχει να κάνει με το Brexit, καθώς δεν είναι λίγοι οι Βρετανοί που διατηρούν αμφίθυμη στάση σχετικά με την αποχώρηση της πατρίδας του από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σημειώνοντας ότι θεωρεί το 2025, όταν και θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η συμφωνία αυτή, μία «σημαντική στιγμή», ο ηγέτης των Εργατικών ανέφερε: «Σχεδόν όλοι αναγνωρίζουν πως η συμφωνία που έκλεισε ο Τζόνσον δεν είναι μία καλή συμφωνία, είναι υπερβολικά αδύναμη. Καθώς θα φτάνουμε στο 2025 θα επιχειρήσουμε να εξασφαλίσουμε μια πολύ καλύτερη συμφωνία για το Ηνωμένο Βασίλειο».

Αν και ξεκαθάρισε για ακόμα μία φορά ότι δεν επιδιώκει επανένταξη της χώρας του στην ενιαία αγορά ή στην τελωνειακή ένωση, ο Στάρμερ σημείωσε: «Νομίζω πράγματι ότι μπορούμε να έχουμε μια στενότερη εμπορική σχέση. Αυτό υπόκειται σε περαιτέρω συνομιλίες. Πρέπει να το πετύχουμε. Δεν πρόκειται για ζήτημα επανένταξης. Αλλά αρνούμαι να δεχτώ ότι δεν μπορούμε να το καταφέρουμε. Σκέφτομαι εκείνες τις μελλοντικές γενιές όταν το λέω αυτό». Σήμερα Κυριακή, 8 Οκτωβρίου, ξεκινά το ετήσιο συνέδριο των Εργατικών στο Λίβερπουλ και από την κεντρική ομιλία του Στάρμερ θα διαφανεί τι γραμμή σκοπεύει να ακολουθήσει.