Ποια είναι η προτεραιότητα των περισσότερων ανθρώπων που επισκέπτονται γνωστές παραλίες ή που βάζουν τον εαυτό τους στη διαδικασία να ανακαλύψουν άγνωστες ακτές; Δεν χωρά αμφιβολία στο ότι βασικό λόγο αποτελούν οι βουτιές σε καθαρά, κρυστάλλινα νερά.
Από εκεί και πέρα τα γούστα ποικίλλουν. Αλλοι αναζητούν τον δυνατό, αστραφτερό ήλιο, άλλοι την προστατευτική σκιά. Κάποιοι προτιμούν να βουλιάζουν μέσα στη θερμότητα της χρυσής άμμου, άλλοι ονειρεύονται πέτρα ή βοτσαλάκια που μοιάζουν με καραμέλες.
Και αν αυτό, βέβαια, είναι εφικτό, όσο το δυνατόν λιγότερους αχινούς, παρότι οφείλουμε να θυμόμαστε ότι αχινός σημαίνει καθαρό νερό.
Τα πράγματα στον κινηματογράφο δεν είναι και τόσο διαφορετικά. Και εκεί το ίδιο περίπου συμβαίνει. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς. Στην πλειονότητά τους οι κινηματογραφικές παραλίες που έχουν «παίξει» σε ταινίες είναι φτιαγμένες μόνο και μόνο για την ίδια την… προβολή τους.
Βέβαια οι κινηματογραφικές παραλίες δεν είναι πάντα ελκυστικές για ανέμελα μπάνια. Βλέποντας, για παράδειγμα, τα «Μαθήματα πιάνου» (1993) της Τζέιν Κάμπιον, η επιθυμία σου να βουτήξεις στα παγωμένα, τρικυμιώδη νερά της Νέας Ζηλανδίας ίσως να μην είναι και τόσο έντονη, κάτι που θα λέγαμε ολόκαρδα και για τις ακτές που έχουν φιλοξενήσει ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Γι’ αυτό και εμείς, στο ανά χείρας κείμενο περιοριστήκαμε στις παραλίες όπου, ναι, θα θέλαμε να απολαύσουμε το μπάνιο μας!
Μυστικός, αλλά και ταξιδιωτικός πράκτορας
Ακόμα και όσοι δεν ανήκουν στους φαν του Τζέιμς Μποντ, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η έννοια του εξωτικού είναι ταυτόσημη με τις κινηματογραφικές περιπέτειες ενός ήρωα ο οποίος πέρα από το ότι θεωρείται ο αποτελεσματικότερος μυστικός πράκτορας του σελιλόιντ, έχει αποδειχθεί και ένας θαυμάσιος… ξεναγός.
Για την ακρίβεια, τα γυρίσματα των φιλμ του 007 σε εξωτικές παραλίες κατά κάποιον τρόπο αποτελούν από μόνα τους ξεχωριστό κεφάλαιο και όχι μια απλή αναφορά όπως κάνουμε εδώ.
Γιατί με τις ταινίες του ο Μποντ, εδώ και παραπάνω από 60 χρόνια, έχει «μεταφέρει» εκατομμύρια θεατές σε δεκάδες διάσημες παραλίες ανά τον πλανήτη, αρκεί να θυμηθούμε ότι η πρώτη σκηνή ταινίας Τζέιμς Μποντ, της περιπέτειας «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007 εναντίον Δρος No» (Dr. No, 1962), ανήκει στις πιο εντυπωσιακές εισαγωγές στην ιστορία του κινηματογράφου:
από τα κρυστάλλινα, καταγάλανα νερά της «μαγικής» παραλίας της Τζαμάικας «Γελαστά Νερά» (Laughing Waters) αναδύεται η Χάνι Ράιντερ της Ούρσουλα Αντρες, που με το κατάλευκο μπικίνι της (στο οποίο είναι δεμένη μια λευκή ζώνη με μαχαίρι) μαγνητίζει το βλέμμα του Μποντ (Σον Κόνερι) αλλά και των εκατομμυρίων θεατών που είδαν την ταινία.
Τμήμα της ιδιωτικής περιοχής Οκτώ Ποτάμια (Ocho Rios), τα «Γελαστά Νερά» ήταν ο πρώτος χώρος γυρισμάτων ταινίας 007 και δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς ο «πατέρας» του Μποντ, ο βρετανός συγγραφέας Ιαν Φλέμινγκ, με προτροπή του φίλου του, θεατρικού συγγραφέα Νόελ Κάουαρντ, είχε φτιάξει στην Τζαμάικα ένα εξοχικό ώστε εκεί να περνά σε θερμό περιβάλλον τους μήνες του χειμώνα.
Μάλιστα, σχεδόν πανομοιότυπα, η σκηνή επαναλήφθηκε στην τελευταία ταινία του πέμπτου Τζέιμς Μποντ, του Πιρς Μπρόσναν, το «Πέθανε μια άλλη μέρα» (Die Αnother Day, 2002). Εκεί βλέπουμε τη Χάλι Μπέρι, με πορτοκαλί μαγιό αυτή τη φορά, να αναδύεται και αυτή από το νερό της θάλασσας, και πάλι στην Καραϊβική, έξω από την Αβάνα.
Η μαγεία της Καραϊβικής ανέκαθεν γοήτευε τη μεγάλη οθόνη, όμως τα τελευταία 20 χρόνια μπήκε στην κυριολεξία στο DNA των κινηματογραφόφιλων χάρη στο σούπερ επιτυχημένο franchise «Pirates of the Caribbean».
Kαι να πούμε εδώ ότι για όσους έχουν στόχο την περιπλάνηση σε κάποιο έρημο νησί, η επιλογή εκείνου στους «Πειρατές της Καραϊβικής: Η κατάρα του Μαύρου Μαργαριταριού» (2003), όπου εγκλωβίζεται ο Τζακ Σπάροου (Τζόνι Ντεπ) και η Ελίζαμπεθ Σουάν (Κίρα Νάιτλι), δεν είναι καθόλου άσχημη.
Πρόκειται για έναν εκπληκτικό παράδεισο ονόματι Petit Tabac και είναι ένα μικρό νησί στο ακατοίκητο αρχιπέλαγος Tobago Cays, το στολίδι του Αγίου Βικεντίου και των Γρεναδίνων. Σημειωτέον, το Petit Tabac θεωρείται ένα από τα καλύτερα σημεία για snorkeling (κολύμβηση με αναπνευστήρα) στον κόσμο, χάρη σε έναν προστατευτικό εξωτερικό ύφαλο που ονομάζεται «World’s End».
Μετά την τεράστια επιτυχία της ταινίας «Dr. No», οι παραγωγοί της, Αλμπερτ Μπρόκολι και Χάρι Σάλτσμαν, αποφάσισαν να δίνουν πάντα σημασία στους εξωτικούς χώρους γυρισμάτων των ταινιών 007, οπότε τρία χρόνια αργότερα, στο «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Επιχείρηση Κεραυνός» (Thunderball, 1965), ο Μποντ παίζει πόκερ σε ένα μικρό νησάκι στο Αρχιπέλαγος Λουκάγιαν ονόματι Paradise Island στις Μπαχάμες. Και πάει λέγοντας…
Μία από τις πολύ χαρακτηριστικές σκηνές σε ταινία Μποντ εμφανίζεται στον «Ανθρωπο με το χρυσό πιστόλι» (The Man with the Golden Gun, 1974), τη δεύτερη περιπέτεια 007 του Ρότζερ Μουρ, στην οποία ο πράκτορας καταδιώκει τον Νο 1 επαγγελματία δολοφόνο του κόσμου, τον Σκαραμάνγκα, που υποδύεται ο Κρίστοφερ Λι.
Με αυτή την ταινία οι Σάλτσμαν και Μπρόκολι μας ταξιδεύουν στην Aπω Ανατολή, όπου πράγματι, βρήκαν μερικές απαράμιλλες τοποθεσίες: η καταδίωξη στην ταινία θα έχει στάσεις στο Μακάο, στο Χονγκ Κονγκ, στην Μπανγκόκ και στην Ταϊλάνδη, στο πολυτελές θέρετρο διακοπών του Πουκέτ στα νότια της χώρας.
Σήμερα, στο Εθνικό Πάρκο στο Phang Nga Bay της επαρχίας Κράμπι στα βορειοανατολικά του Πουκέτ, υπάρχει το περίφημο James Bond Island, ένας εκπληκτικός κάθετος βράχος κρυμμένος ανάμεσα σε μικρά και μεγάλα νησιά με πλούσια βλάστηση και ασβεστολιθικές μάζες όλων των σχημάτων και μεγεθών. Στα μεγαλύτερα νησιά υπάρχουν σπηλιές και σπήλαια γεμάτα σταλακτίτες και σταλαγμίτες.
Διαφημιστικές πινακίδες με την επιγραφή «James Bond Island Tours» βρίσκονται σε όλη την περιοχή, όπου τοπικοί χειριστές σκαφών διοργανώνουν περιηγήσεις στους χώρους γυρισμάτων της ταινίας.
Πολλά χρόνια αργότερα, η περιοχή Πουκέτ της Ταϊλάνδης θα φιλοξενούσε τα γυρίσματα της «Παραλίας» (The Βeach, 2000) με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Αλεξ Γκάρλαντ, η ταινία του Ντάνι Μπόιλ γυρίστηκε στην παραλία Maya του νησιού Phi Phi Leh, κοντά στο Πουκέτ.
Δεν ήταν εύκολα τα γυρίσματα γιατί πραγματοποιήθηκαν εν μέσω ισχυρισμών για οικολογικούς βανδαλισμούς, για να γίνει η «τέλεια» παραλία ακόμα πιο τέλεια. Ακολούθησε το καταστροφικό τσουνάμι του 2004 και ο υπερτουρισμός και το κλείσιμο της ακτής για κάποια χρόνια.
H μαγεία της Μεσογείου
Eνας άλλος διάσημος κινηματογραφικός ήρωας που έχει οργώσει τον πλανήτη με τις περιπέτειές του είναι βεβαίως ο Ιντιάνα Τζόουνς (Χάρισον Φορντ), ο οποίος στην τρίτη περιπέτειά του, «Ο Ιντιάνα Τζόουνς και η Τελευταία Σταυροφορία» (Indiana Jones and the Last Crusade, 1989), συναντιέται με τον επίσης αρχαιολόγο πατέρα του (Σον Κόνερι).
Αν κάτι, ακόμα και σήμερα, κάνει τη σκηνή της παραλίας στην «Τελευταία Σταυροφορία» τόσο ποπ, είναι η μαγεία της Playa de Mónsul στο Εθνικό Πάρκο Cabo de Gata στην Αλμερία της Ισπανίας. Μάλιστα ο σκηνοθέτης της ταινίας, Στίβεν Σπίλμπεργκ, την έχει αποκαλέσει την «ομορφότερη παραλία της Ισπανίας».
Oι δαντελωτές ακτές πέριξ της πόλης Ραβέλο θεωρούνται από τα ελκυστικότερα σημεία σε ολόκληρο το Αμάλφι της Ιταλίας. Σε αυτόν τον «κρυμμένο θησαυρό» που παρεμπιπτόντως προστατεύεται από την UNESCO, γυρίστηκαν σκηνές της ταινίας «Wonder Woman» (2020), όπου βλέπουμε τη νεαρή superhero Νταϊάνα (Γκαλ Γκαντότ) να ζει σε τέλεια αρμονία με τη φύση.
Επίκεντρο των γυρισμάτων υπήρξε η ειδυλλιακή Villa Cimbrone, η οποία σε αυτόν τον απόκοσμο παράδεισο έχει κατά καιρούς φιλοξενήσει διάσημους «υπερήρωες» της πραγματικής ζωής, όπως τους συγγραφείς Βιρτζίνια Γουλφ και Ντ. Χ. Λόρενς, τη βαμπ ηθοποιό Γκρέτα Γκάρμπο και τον πάλαι ποτέ πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ.
Πάντα στους καιρούς μας, ένας ευρωπαίος σκηνοθέτης που δίνει πάντα μεγάλη σημασία στον χώρο όπου τοποθετούνται οι ταινίες του είναι ο Ιταλός Λούκα Γκουαντανίνο, δημιουργός του «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου» (Call me by your name, 2017).
Η παραλία όπου ο Ελιο (Τιμοτέ Σαλαμέ) και ο Ολιβερ (Αρμι Χάμερ) κάνουν ένα φευγαλέο κολύμπι στο λυκόφως ονομάζεται Spiaggia Giamaica και βρίσκεται κοντά στο ιστορικό σημείο Sirmione της λίμνης Γκάρντα στην Ιταλία.
Δύο χρόνια πριν από το «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου», ο ίδιος σκηνοθέτης γύρισε την ταινία «Κάτω από τον ήλιο» (A Bigger Splash), ένα από αυτά τα σαγηνευτικά καλοκαιρινά φιλμ που σε κάνουν να θέλεις να… μετακομίσεις σε κάποια ειδυλλιακή παραλία της Μεσογείου.
Η ταινία του Γκουαντανίνο είναι εμπνευσμένη από μια άλλη, πολύ πιο γνωστή παραγωγή, την «Πισίνα» (La Piscine, 1969), ένα ψυχολογικό θρίλερ κάτω από τον καυτό ήλιο της Γαλλικής Ριβιέρας σε σκηνοθεσία Ζακ Ντερέ, με τον Αλέν Ντελόν, τη Ρόμι Σνάιντερ και τον Μορίς Ρονέ.
Τα γυρίσματα της «Πισίνας» πραγματοποιήθηκαν στο Domaine de l’Oumède, του Ramatuelle της Νοτίου Γαλλίας, όπου βρισκόταν η πισίνα της ταινίας, καθώς επίσης στο Σαν Τροπέ, που από μόνο του αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο.
Στην ταινία «Κάτω από τον ήλιο», η μαγευτική παραλία όπου η Τίλντα Σουίντον κολυμπά, είναι στην πραγματικότητα μια λίμνη σε αρχαίο ηφαιστειακό κρατήρα στο νησί Παντελερία, κοντά στη Σικελία.
Ο «Καθρέφτης της Αφροδίτης», όπως αποκαλείται, πήρε το όνομά του από έναν τοπικό μύθο που ισχυρίζεται ότι η θεά του Eρωτα θαύμαζε την ομορφιά της στα κρυστάλλινα νερά της (να σημειωθεί εδώ ότι η σούπερ «σέξι» πισίνα στην οποία είναι γυρισμένο το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας βρίσκεται σε κατοικία του συμπλέγματος Tenuta Borgia).
Η μαγεία της Ελλάδας
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, με την επιλογή της παραλίας του Σταυρού στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου της Κρήτης ως χώρου γυρισμάτων της τελικής σκηνής του «Αλέξη Ζορμπά» (1964), ο πανέξυπνος Μιχάλης Κακογιάννης βρήκε τον τρόπο να μετατρέψει το γνήσιο ελληνικό πνεύμα (ή καλύτερα το πνεύμα του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη) σε διαχρονικό τουριστικό μαγνήτη.
Αυτή η θρυλική πλέον σεκάνς, όπου υπό από τους ήχους του Μίκη Θεοδωράκη ο Ζορμπάς του Αντονι Κουίν μαθαίνει τον Μπάζιλ του Αλαν Μπέιτς να χορεύει συρτάκι, γέννησε ένα εκατομμύριο ερμηνείες του «Zorba’s Dance» σε ταβέρνες σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο.
Είκοσι χρόνια αργότερα, μια μάλλον κοινότοπη ταινία «νεανικού έρωτα», οι «Εραστές του καλοκαιριού» (Summer Lovers, 1982) του Ράνταλ Κλάιζερ, θα προκαλούσε πανικό στο νεανικό κοινό.
Και από τότε, κάθε χρόνο χιλιάδες θαυμαστές της ταξιδεύουν στα ελληνικά νησιά για να επισκεφθούν τις μαγικές τοποθεσίες γυρισμάτων της, που πραγματοποιήθηκαν σε Σαντορίνη (Θήρα), Μύκονο και Δήλο, καθώς επίσης στην παραλία Μάταλα στη νότια ακτή της Κρήτης.
Το «Μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι» (Captain Corelli’s Mandolin, 2001) του Τζον Μάντεν που γυρίστηκε στη Σάμη και την Αντίσαμο στην Κεφαλλονιά το καλοκαίρι του 2000 έκανε παγκοσμίως διάσημη την παραλία Χοργοτά (η Γοργοτά), η οποία βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Κεφαλλονιάς, κοντά στα Κομιτάτα Ερίσου.
Το παρατσούκλι της πλέον είναι «Η παραλία της Πελαγίας», από την πρώτη σκηνή της ταινίας, όπου βλέπουμε την ισπανίδα ηθοποιό Πενέλοπε Κρουζ με φόντο την ειδυλλιακή ακτή.
Αργότερα, το σκηνικό επαναλήφθηκε στο Αιγαίο με τη «Mamma Mia!» (2008) της Φιλίντα Λόιντ που έλαμψε στη Σκόπελο, τη Σκιάθο και την Νταμούχαρη του Πηλίου, προβάλλοντας τις ομορφιές και τα νερά όλων αυτών των σημείων σε συνδυασμό με τη λαμπρή υποκριτική της Μέριλ Στριπ.
Στην Νταμούχαρη, που αποτελεί το κύριο σκηνικό της ταινίας, έγινε επίσης η χορογραφία του τραγουδιού «Dancing Queen». Ακόμα και η δεύτερη ταινία, «Mamma Mia: Here We Go Again», που γυρίστηκε 10 χρόνια αργότερα, πόνταρε στο ίδιο concept, έστω και αν γυρίστηκε ως επί το πλείστον σε βρετανικά στούντιο και σημεία της Κροατίας.
Tα τελευταία χρόνια, όμως, χάρη στο συμφέρον cash rebate που προσφέρεται για γυρίσματα στην Ελλάδα, η εγχώρια αγορά έχει πραγματικά ανοίξει προς το εξωτερικό, οπότε βλέπουμε παραλίες όπως η Χιλιαδού στην Εύβοια ή η Ζωγεριά στις Σπέτσες να αναδεικνύονται ακόμα περισσότερο, σε ταινίες όπως (αντιστοίχως) «Το τρίγωνο της θλίψης» (2022) του Ρούμπεν Eστλουντ και «Η χαμένη κόρη» (2021) της Μάγκι Τζίλενχαλ, με την οσκαρική Ολίβια Κόλμαν.
California surfin’
Και για να μην ξεχαστούν κάποιες χαρακτηριστικές ταινίες που αξιοποίησαν θαυμάσια τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ, να θυμίσουμε ότι το 1959, η παραλία του Coronado στο Σαν Ντιέγκο απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη αίγλη από όση ήδη είχε, χάρη στη Σούγκαρ, την τραγουδίστρια της τζαζ που η Μέριλιν Μονρόε υποδύεται στην ταινία «Μερικοί το προτιμούν καυτό» (Some Like It Hot, 1959) του Μπίλι Γουάιλντερ.
Σήμερα, η εν λόγω παραλία της Καλιφόρνιας παραμένει εξίσου όμορφη με τότε, όταν η Μέριλιν κοσμούσε τη χρυσή άμμο της. To Hotel del Coronado αποτελεί σταθερή αξία, ενώ το Tower23 Hotel που βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή αποτελεί ένα κομψό κρησφύγετο που προσελκύει πλήθος νεαρών θαμώνων.
Το σέρφινγκ και η κουλτούρα του είναι κυρίαρχα στις παραλίες της Καλιφόρνιας και μια ταινία που πρόβαλε τόσο τη μαγεία της σανίδας όσο και τις παραλίες της Δυτικής Ακτής είναι το «Big Wednesday» (1978) του Τζον Mίλιους, με τους Τζαν-Μάικλ Βίνσεντ, Γουίλιαμ Κατ και Γκάρι Μπιούζεϊ να δαμάζουν τα άγρια κύματα όχι μόνο στη Surfrider Beach του Μαλιμπού αλλά και στη Waimea Βay της μακρινής Χαβάης.
Αργότερα, τη δεκαετία του 1990, το σέρφινγκ συνδυάστηκε και με το έγκλημα, και πάλι στο Μαλιμπού, όπου ο Πάτρικ Σουέιζι και ο Κιάνου Ριβς πάλευαν κάνοντας extreme sports «Στην κόψη του κύματος» (Point Βreak, 1991) της Κάθριν Μπίγκελοου.