Στους δρόμους του Παρισιού, και ενώ σπούδαζε Ιστορία της Τέχνης στη Σορβόννη, μπήκε στο μυαλό της Κατερίνας Κρητικού για πρώτη φορά η ιδέα της αναβίωσης του νεοελληνικού κοσμήματος. Εκεί ήταν που όταν φορούσε τα ασυνήθιστα και σπάνια δώρα της γιαγιάς της, η οποία ήταν μέλος του Λυκείου Ελληνίδων, οι κομψές Παριζιάνες, αλλά και τουρίστες από όλον τον κόσμο τη ρωτούσαν γι’ αυτά. Αλλωστε, σε αντίθεση με το αρχαιοελληνικό στυλ, το νεοελληνικό δεν είναι και τόσο διαδεδομένο και λίγοι μπορούν να το αναγνωρίσουν. Την Κατερίνα Κρητικού, όμως, τη γοήτευε η νεοελληνική παράδοση με την οποία είχε μεγαλώσει. Αγαπούσε τις παραδοσιακές στολές και ιδιαιτέρως τα κοσμήματα που τις συνόδευαν. Ετσι, μετά από αρκετά χρόνια έρευνας, το 2019 ίδρυσε την Aenália, με στόχο τη σύγχρονη αναβίωση του νεοελληνικού κοσμήματος. Μακριά από οποιαδήποτε φολκλόρ διάθεση, οι χειροποίητες δημιουργίες της νεαρής σχεδιάστριας, απολύτως σύγχρονες, κομψές, και παράλληλα εμπνευσμένες από την αργυροχοϊκή παράδοση της μεταβυζαντινής περιόδου, έφτασαν μέχρι και το πωλητήριο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Δαχτυλίδι «Φέρες» εμπνευσμένο από τα βραχιόλια «αρραβώνες» που φορούσαν οι γυναίκες, κυρίως στη Θράκη.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουµε µια αναβίωση της ελληνικής ενδυµασίας. Πιστεύετε πως θα έχει συνέχεια;

«Η ελληνική παράδοση ήταν εδώ και χρόνια η «ωραία κοιμωμένη», άλλος ένας άσος στο μανίκι της Ελλάδας. Το show του Dior, οι φουστανέλες του Jean Paul Gaultier και πιο πρόσφατα κάποια κομμάτια της «Greekaba» capsule collection του Christian Louboutin αποδεικνύουν πως η θέση της παραδοσιακής φορεσιάς δεν είναι μόνο στις προθήκες των μουσείων και στις παραστάσεις παραδοσιακών χορών του Λυκείου των Ελληνίδων, αλλά και στις διεθνείς πασαρέλες. Ο εορτασμός των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση ήταν η ιδανική ευκαιρία για να στραφούν οι προβολείς στην ελληνική παράδοση, αναδεικνύοντάς την ως πηγή έμπνευσης εφάμιλλη του γνωστού σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης αρχαιοελληνικού στυλ. Στα δικά μου μάτια η ελληνική παράδοση αποτελεί μοναδική πηγή έμπνευσης, τόσο λόγω της ποικιλίας των υφών και της ανεπιτήδευτης ομορφιάς της όσο και γιατί ξεφεύγει από το κοινότυπο και υπερβολικά προβεβλημένο αρχαιοελληνικό ύφος. Το γεγονός ότι το λεγόμενο «grecian chic» είναι διαχρονικά το πιο δυνατό χαρτί που διαθέτει η χώρα μας στον παγκόσμιο χάρτη της μόδας ήταν αυτό ακριβώς που με ώθησε να ασχοληθώ με την αναβίωση των νεοελληνικών κοσμημάτων. Στόχος μου είναι να βάλω και τη νεοελληνική αισθητική σε αυτόν τον χάρτη. Με μεγάλη χαρά βλέπω πως δεν είμαι η μόνη. Η αληθινή πρόκληση βρίσκεται σε όλα τα κομμάτια της κληρονομιάς μας που είναι μη χαρτογραφημένα και είναι πολλά. Είναι εκεί και περιμένουν να τα φέρουμε στο φως, να τα αναβιώσουμε και να τα αποκαλύψουμε σε όλον τον κόσμο. Η Aenália κάνει ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση».

Τι είναι εκείνο που κυρίως σας αρέσει στο νεοελληνικό κόσµηµα;

«Ελκύομαι από οτιδήποτε ανήκει στο παρελθόν, συνδέεται με την Ιστορία της Ελλάδας και είναι λιγότερο γνωστό στο ευρύ κοινό. Ετσι, διατηρεί ακόμα τον χαρακτήρα, τη μοναδικότητα, την ουσία του. Τα νεοελληνικά κοσμήματα συγκεντρώνουν όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά που τα καθιστούν εξαιρετικά γοητευτικά. Αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι των ελληνικών παραδοσιακών φορεσιών κυρίως από τον 17ο έως τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα στην ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα. Η σχέση μου μαζί τους ξεκίνησε από τα παιδικά μου χρόνια. Μεγάλωσα περιτριγυρισμένη από τη νεοελληνική παράδοση, καθώς η γιαγιά μου ήταν μέλος του τοπικού Λυκείου των Ελληνίδων. Αρχικά έμαθα να τη σέβομαι, μετά την αγάπησα. Τα κοσμήματα που συνόδευαν τις φορεσιές ήταν αυτά που τράβηξαν εξαρχής την προσοχή μου. Στα μάτια μου η ομορφιά τους είναι καθηλωτική, ενώ συγχρόνως διηγούνται ιστορίες που τα καθιστούν πηγή γνώσης και σύνδεσης με το παρελθόν και τις ρίζες μας. Συνδυάζοντας στοιχεία από την ευρωπαϊκή Δύση και τη μουσουλμανική Ανατολή, μοιάζουν να μην έχουν πατρίδα, ενώ συγχρόνως διατηρούν τη συνέχεια της ελληνικής παράδοσης. Αυτό που αγαπώ επίσης στα συγκεκριμένα κοσμήματα είναι η ποικιλία των τεχνοτροπιών».

Σκουλαρίκια «Ορμύλια», εμπνευσμένα από μια σειρά μακεδονίτικων κοσμημάτων.

Πώς κάνετε την έρευνά σας όταν ετοιµάζετε µια σειρά;

«Η ιστορική μελέτη είναι εξαιρετικής σημασίας για τη δημιουργία των συλλογών της Aenália, αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του brand, αλλά και κάθε σοβαρής προσπάθειας αναβίωσης. Τα βιβλία που βρίσκονται στη βιβλιοθήκη μου και αφορούν το νεοελληνικό κόσμημα και τις ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές γενικότερα αποτελούν πηγή έμπνευσης και άντλησης πληροφοριών για το κόσμημα που σχεδιάζω κάθε φορά. Η ευρύτερη έρευνα περιλαμβάνει επισκέψεις σε μουσεία, βιβλιοθήκες, συλλογές και προφορικές μαρτυρίες. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες πολύ σημαντικές συλλογές: τα τοπικά Λύκεια των Ελληνίδων, το Μουσείο Μπενάκη, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Αθήνα, τη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια» στην Καλαμάτα, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ιδρυμα στο Ναύπλιο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας του ΠΙΟΠ στα Ιωάννινα. Δεδομένης της αξιοσημείωτης ποικιλίας των νεοελληνικών δημιουργιών θεωρώ πως πρόκειται για μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης».

Εχετε αδυναµία σε κάποια συγκεκριµένη γεωγραφική περιοχή, µια τεχνοτροπία, ένα συγκεκριµένο υλικό;

«Εκείνο που ξεχωρίζει τα νεοελληνικά κοσμήματα είναι η ποικιλία των υφών και των τεχνοτροπιών. Κάθε περιοχή της Ελλάδας είχε τη δική της φορεσιά που συνοδευόταν από τα αντίστοιχα κοσμήματα. Ας πούμε πως με γοητεύουν διαφορετικά στοιχεία για διαφορετικούς λόγους. Θαυμάζω τα κοσμήματα κάποιων γεωγραφικών περιοχών, όπως της Ηπείρου, για την αριστοτεχνική τους κατασκευή. Αλλωστε, παραδοσιακά η Ηπειρος είχε τους καλύτερους τεχνίτες στην Ελλάδα. Θεωρώ εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός πως ο λόγος που θαυμάζουμε σήμερα τα δημιουργήματά τους δεν έχει να κάνει με την υλική τους αξία. Οι ηπειρώτες τεχνίτες δούλευαν ταπεινά υλικά για να δημιουργήσουν ογκώδη και περίπλοκα κοσμήματα. Επίσης, βρίσκω θεαματικό τον στολισμό της νύφης της Αττικής. Πρόκειται για μία από τις ελάχιστες νυφικές παραδοσιακές στολές που έχουν επιβιώσει ακέραιες ως τις μέρες μας. Τα συρματερά κοσμήματα που τη συνόδευαν θεωρούνται από τα εντυπωσιακότερα της Ελλάδας. Τέλος, λόγω της αδυναμίας που έχω στα σκουλαρίκια, λατρεύω τα πιο εκθαμβωτικά νεοελληνικά σκουλαρίκια που συναντάμε στον ελλαδικό χώρο και προέρχονται από τα Δωδεκάνησα, ιδιαιτέρως τις λεγόμενες «καμπάνες» από την Κω και τις «καραβέλες» από την Πάτμο»».

Μιλήστε µας για τη συνεργασία σας µε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Υπάρχουν συζητήσεις και µε άλλα µουσεία;

«Αισθάνομαι εξαιρετικά υπερήφανη για τη συνεργασία με το πωλητήριο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, μια και ήταν η πρώτη της Aenália και συνεχίζει να είναι από τις πιο επιτυχημένες. Το Μουσείο δεν επαναπαύεται στη θαυμάσια συλλογή του, είναι εξαιρετικά ενεργό σε επίπεδο εκθέσεων, όχι μόνο αρχαιολογικών αλλά και σύγχρονης τέχνης, δράσεων και παραμένει πάντα ανοιχτό στο κοινό. Πρόκειται για το ιδανικό περιβάλλον για ένα brand που αναβιώνει ένα κομμάτι της Ιστορίας, τόσο λόγω του πολιτιστικού πλαισίου όσο και λόγω του είδους των επισκεπτών που είναι σε θέση να εκτιμήσουν τα κοσμήματά μας. Συνεργαζόμαστε επίσης με το «Κατάστημα» του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας που αποτελεί ένα εξίσου αξιόλογο μουσείο με εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εκθέσεις. Ο χώρος των μουσείων ταιριάζει απόλυτα στην ταυτότητα και τις αξίες της Aenália, γι’ αυτό το ενδιαφέρον μου είναι αρκετά στραμμένο προς αυτά. Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι σε συζητήσεις με ακόμη ένα μουσείο και ελπίζω να προκύψουν αντίστοιχες συνεργασίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όχι μόνο για να διατίθενται τα κοσμήματά μας στα πωλητήρια και άλλων μουσείων, αλλά και για πιο εκπαιδευτικές δράσεις».