Κανείς δεν φόρεσε το tuxedo όπως ο Τζέιμς Μποντ

Περισσότερα από δύο χρόνια έχουν περάσει από τότε που είδαμε για τελευταία φορά τον Τζέιμς Μποντ στη μεγάλη οθόνη και, παρά το πεσιμιστικό τέλος τού «No Time to Die», η αλήθεια είναι ότι η ταινία αφήνει αρκετά παράθυρα ανοιχτά για το κινηματογραφικό μέλλον του πράκτορα της MI6. Ωστόσο, παρά τα όσα έχουν μέχρι σήμερα γραφεί, τον περασμένο Νοέμβριο η Μπάρμπαρα Μπρόκολι – κόρη του κινηματογραφικού «πατέρα» του Τζέιμς Μποντ, του παραγωγού Αλμπερτ «Κάμπι» Μπρόκολι –, η οποία μαζί με τον Μάικλ Γκρεγκ Γουίλσον είναι εδώ και χρόνια επικεφαλής του Bond franchise, δήλωσε στην εφημερίδα «The Guardian» ότι η διαδικασία επιλογής του διαδόχου του Ντάνιελ Κρεγκ για τον ρόλο του 007 δεν έχει ακόμη ξεκινήσει. «Νομίζω ότι οι ταινίες Tζέιμς Μποντ αντικατοπτρίζουν την εποχή τους και υπάρχει μακρύς δρόμος μπροστά μας για να εφεύρουμε εκ νέου το επόμενο κεφάλαιο του Μποντ» δήλωσε χαρακτηριστικά η Μπρόκολι. «Και δεν έχουμε καν ξεκινήσει».

Ονόματα βεβαίως έχουν ακουστεί πολλά, από τον Ααρον Τέιλορ-Τζόνσον μέχρι τον Ιντρις Ελμπα και από τον Χένρι Κάβιλ μέχρι τον Τζέιμς Νόρτον, τον Ρεγκέ Ζαν-Πέιτζ, τον Πολ Μέσκαλ και τον Ρίτσαρντ Μάντεν. Oλα αυτά όμως μέσα σε ένα πλαίσιο από φήμες, εικασίες και, ενδεχομένως, τους ευσεβείς πόθους των φαν του Μποντ. Τίποτα δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, τίποτα δεν έχει επισήμως ανακοινωθεί, και αν κρίνουμε από τις δηλώσεις των Μπρόκολι και Γουίλσον η ώρα αυτή αργεί ακόμα.

Αν πάντως κάτι φαίνεται ότι έχει αποκλειστεί, αυτό είναι η αλλαγή φύλου του Μποντ, και όχι απαραιτήτως η αλλαγή στο χρώμα του δέρματός του. «Ο Μποντ θα πρέπει να είναι Βρετανός, όμως ένας Βρετανός μπορεί να είναι οποιασδήποτε εθνικότητας ή φυλής» είπε η Μπρόκολι. Ωστόσο ο Μποντ δεν μπορεί να είναι γυναίκα. Η παραγωγός φάνηκε να το αποκλείει λέγοντας ότι «είναι προτιμότερο να δημιουργούνται νέοι ρόλοι για γυναίκες από το να μετατρέπεται ένας άνδρας σε γυναίκα». Και όντως, με την παράδοση των 25 επίσημων ταινιών που έχουν γυριστεί μέχρι σήμερα με ήρωα τον διάσημο πράκτορα ο οποίος γεννήθηκε από την πένα του συγγραφέα Ιαν Φλέμινγκ, όπως και της μιας ανεπίσημης του 1983 («Ποτέ μην ξαναπείς ποτέ»), δύσκολα μπορεί κανείς να «χωνέψει» μια γυναίκα στα «παπούτσια» ενός από τους πιο εμβληματικούς ήρωες στην ιστορία του οπτικοακουστικού θεάματος.

Εξάλλου, ένα από τα στοιχεία που έκαναν τον Τζέιμς Μποντ τόσο αγαπητό και σε τόσο πολύ κόσμο (γυναίκες και άνδρες) είναι το απαράμιλλο στυλ του, που έχει αποδειχθεί και αρκούντως επιδραστικό. Στα βιβλία του ο Φλέμινγκ τόνιζε το γεγονός ότι τα ρούχα του Μποντ είναι υψηλής ποιότητας – κυρίως τα κομψά πουκάμισά του από σπάνιο και πανάκριβο βαμβάκι Sea Island. Με άλλα λόγια, ο Τζέιμς Μποντ δεν φοράει ό,τι κι ό,τι. Και βέβαια, τα tuxedos των νυχτερινών περιπετειών του, στα διάφορα καζίνα και ξενοδοχεία υπερπολυτελείας ανά τον πλανήτη (στα δωμάτια των οποίων απελευθερώνεται από αυτά αν στο πλευρό του βρίσκεται η κατάλληλη γυναίκα), πρόσθεταν πάντα το δικό τους χρώμα στο μοναδικό στυλ του 007.

Ο πρώτος διδάξας

Αν εξαιρέσουμε την πρώτη εμφάνιση του Τζέιμς Μποντ στο οπτικοακουστικό σύμπαν, η οποία ήταν τηλεοπτική (το διάρκειας 52 λεπτών «Casino Royale» με τον αμερικανό ηθοποιό Μπάρι Νέλσον στον ρόλο), ο Σκωτσέζος Σον Κόνερι είναι ο ηθοποιός που ταυτίστηκε πέρα για πέρα με τον 007, διότι εκείνος τον υποδύθηκε πρώτος στον κινηματογράφο. Επομένως ήταν ο πρώτος που το 1962 εμφανίστηκε με σμόκιν στην οθόνη στο «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007 εναντίον Δόκτορος Νο». Είναι η θρυλική σκηνή στο καζίνο όπου, με ένα τσιγάρο στο στόμα, για πρώτη φορά συστήνει τον εαυτό του: «Μποντ. Τζέιμς Μποντ». Το σκούρο σμόκιν που φοράει, σε απόχρωση midnight blue, σχεδιάστηκε από τον Αντονι Σινκλέρ και ακριβώς επειδή είναι πολύ λιτό, είναι και πολύ εντυπωσιακό: shawl collar, μανικετόκουμπα επενδεδυμένα με μπλε μεταξωτό σατέν και ένα εξαιρετικά λεπτό, διακριτικό παπιγιόν που κάνει την εικόνα του Μποντ ακόμα πιο ελκυστική. Χαρακτηριστικό του σακακιού είναι το κλείσιμό του με ένα μόνο κουμπί μπροστά, όπως και η υφασμάτινη τσέπη στο στήθος διακοσμημένη με λευκό ποσέτ, το οποίο μόλις που διακρίνεται. Μετά την επιτυχία της πρώτης ταινίας, η συνταγή της δεν θα μπορούσε φυσικά να αλλάξει αμέσως, οπότε ο Σον Κόνερι φόρεσε ξανά ένα παρόμοιο σμόκιν στο «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Από τη Ρωσία με αγάπη» (1963). Το σακάκι του εκεί ήταν ελαφρώς διαφοροποιημένo, με πιο στενό πέτο.

Η μεγάλη αλλαγή στην εμφάνιση του Μποντ, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το tuxedo του, θα γίνει την αμέσως επόμενη χρονιά στο «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007 εναντίον Χρυσοδάκτυλου» (1964), όπου ο πράκτορας, και πάλι με τη μορφή του Σον Κόνερι, εμφανίζεται με κοστούμι του οποίου το σακάκι είναι λευκό βαμβακερό, με παντελόνι χρώματος σκούρου μπλε. Βέβαια, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, το σακάκι θα δούμε ότι δεν είναι απολύτως λευκό· μάλλον φλερτάρει με το ιβουάρ, αν και αδιόρατα. Το κατακόκκινο γαρίφαλο στο αριστερό του πέτο αφήνει τη δική του έντονη «πινελιά», αν και από μακριά κάποιος θα μπορούσε να το περάσει και για κηλίδα αίματος λίγο πιο πάνω από την καρδιά… Στην ίδια ταινία, ο Μποντ εμφανίζεται επίσης με ένα κατάμαυρο σμόκιν στη σκηνή όπου τον βλέπουμε να δειπνεί με τον προϊστάμενό του, Μ (Μπέρναρντ Λι), και τον συνταγματάρχη Σμίδερς (Ρίτσαρντ Βέρνον).

Εναν χρόνο μετά τον «Χρυσοδάκτυλο», στην ταινία «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Επίχειρηση Κεραυνός» (1965), ο Σον Κόνερι θα φορούσε και πάλι σμόκιν σκούρου μπλε χρώματος, και μάλιστα αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα βλέπαμε τον ήρωα με σκούρο μπλε σακάκι με στρογγυλό πέτο μέχρι την εποχή που ο Τίμοθι Ντάλτον θα αναλάμβανε τον ίδιο ρόλο τη δεκαετία του 1980. Φυσικά, όπως και σε άλλες ταινίες, ο Μποντ φοράει και πάλι σμόκιν με λευκό σακάκι, όπως εκείνο στη σκηνή του δείπνου στις Μπαχάμες όπου βρίσκεται σε αποστολή. Το μαύρο παντελόνι του φέρει σατέν ρίγες σε κάθε πόδι, ενώ στην κομψότητά του συμβάλλουν το μαύρο σατέν μεταξωτό παπιγιόν, το λευκό πουκάμισο με πατιλέτα και κουμπιά από φίλντισι.

Μετά την ταινία «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Ζεις μονάχα δυο φορές» (1967) –όπου ο Μποντ δεν εμφανίζεται με σμόκιν – ο Σον Κόνερι αποφάσισε να εγκαταλείψει τον Τζέιμς Μποντ για να αφοσιωθεί σε άλλα πράγματα. Ο ρόλος του πράκτορα για την επόμενη ταινία Μποντ δόθηκε στον λιγότερο χαρισματικό όλων των 007 του σινεμά, τον αυστραλό ηθοποιό Τζορτζ Λέιζενμπι. Ο Λέιζενμπι υποδύθηκε τον 007 μόνο σε μία ταινία, το «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Στην υπηρεσία της Αυτής Μεγαλειότητος» (1969). Το ράψιμο των σμόκιν που ο ηθοποιός φοράει στην ταινία ανέλαβε ο Ντίμι Μέιτζορ, καθώς αυτός ήταν ο προσωπικός ράφτης του σκηνοθέτη της ταινίας, Πίτερ Χαντ. Μάλιστα σε αυτή την ταινία ο Μποντ φοράει για πρώτη φορά σμόκιν με μυτερό πέτο. Και το φοράει αρκετά, σε τρεις σημαντικές σκηνές του «Στην Υπηρεσία της Αυτής Μεγαλειότητος», αλλάζοντας βεβαίως τα πουκάμισά του. Το ίδιο στυλ σακακιού σε χρώμα μαύρο και λευκό θα φορούσε ο Κόνερι και στην ταινία «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Τα διαμάντια είναι παντοτινά» μέσω της οποίας το 1971 επέστρεψε για τελευταία φορά στον ήρωα – τουλάχιστον στις επίσημες ταινίες Τζέιμς Μποντ, διότι το «Ποτέ μην ξαναπείς ποτέ» που γύρισε το 1983 θεωρείται εκτός επίσημης σειράς.

Ο «άλλος» αέρας

Ενα χαρακτηριστικό του τρίτου κινηματογραφικού Τζέιμς Μποντ, που με τη μορφή του Ρότζερ Μουρ διέπρεψε σε όλη τη δεκαετία του 1970 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, είναι η γενικότερη αλλαγή στο ντύσιμό του, το οποίο πλέον δείχνει να είναι πιο casual. Ο Μποντ του Μουρ φοράει πολύχρωμα πουκάμισα, μιλιτέρ σακάκια ή κοστούμια εμπνευσμένα από την ενδυμασία σαφάρι. Μάλιστα, μερικά από τα μπουφάν του μοιάζουν περισσότερο με στολές εργασίας.

Ωστόσο ο 007 εξακολουθεί να είναι ένας τζέντλεμαν και φυσικά δεν αρνείται τα αυστηρά, επίσημα κοστούμια, γιατί θα ήταν αδύνατον να φανταστεί κανείς τον Τζέιμς Μποντ χωρίς σμόκιν. Λέγεται μάλιστα ότι ο Ρότζερ Μουρ μετά τα γυρίσματα των ταινιών του ως Μποντ έπαιρνε μαζί του μερικά από τα κοστούμια του γιατί του άρεσαν πολύ, αφού ήταν φτιαγμένα όλα ειδικά για αυτόν, ακριβώς στα μέτρα του.

Παρότι δεν θα τον δούμε με σμόκιν στην πρώτη του εμφάνιση ως Μποντ, το «Τζέιμς Μποντ: Ζήσε και άσε τους άλλους να πεθάνουν» (1973), η εμφάνισή του με σμόκιν στην «Κατάσκοπο που με αγάπησε» (1977) γίνεται σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές της ταινίας: άψογα ντυμένος με ένα σμόκιν τέλεια ραμμένο επάνω του, ο Μποντ συναντά μια όμορφη γυναίκα με την οποία πίνει μαρτίνι σε ένα εξωτικό κοκτέιλ lounge. Λίγες ώρες αργότερα, με το Walther PPK στο χέρι, τον βλέπουμε να καταδιώκει έναν φαινομενικά ασταμάτητο δολοφόνο με… μεταλλικό στόμα (ο Σαγόνιας του Ρίτσαρντ Κίελ) σε έναν αιγυπτιακό ναό. Στην ταινία ο Μποντ φοράει σκούρο μπλε σμόκιν με έξι κουμπιά, και με πέτο χωρίς αεραγωγούς. Αυτή είναι η πιο παραδοσιακή και διαχρονική εκδοχή στο σταυρωτό σακάκι, αν και κάποιοι μπορεί να προτιμούν τέσσερα κουμπιά με ένα για το κλείσιμο.

Ο σχεδιαστής ρούχων Αντζελο Ρόμα προσάρμοσε αυτό το κοστούμι στο κλασικό ρωμαϊκό στυλ, εμπνευσμένο από τη βρετανική «σχολή» ραφής στρατιωτικής και ιππικής ενδυμασίας. Εξίσου εντυπωσιακός με μαύρο και άσπρο σμόκιν είναι ο Μουρ στην έκτη και προτελευταία ταινία του ως Τζέιμς Μποντ, την «Επιχείρηση Οκτόπουσι» (1983), όπως και στο φινάλε του ως Μποντ, την «Επιχείρηση Κινούμενος Στόχος» (1985), όπου τον βλέπουμε ντυμένο με ένα βραδινό σκούρο μπλε σμόκιν σχεδιασμένο από τον Ντάγκλας Χέιγουορντ στη σκηνή του δείπνου στον Πύργο του Αϊφελ. Μάλιστα, το 1998, αυτό το βραδινό κοστούμι πουλήθηκε στον οίκο Christie’s στο Σάουθ Κένσινγκτον για 4.600 στερλίνες.

Ο «Σοβαρός»

Ο αντικαταστάτης του Ρότζερ Μουρ, Τίμοθι Ντάλτον, υποδύθηκε τον Τζέιμς Μποντ σε δύο μόνο ταινίες και σε ό,τι αφορά τα tuxedos του πράκτορα επέστρεψε στο στυλ του πρώτου διδάξαντα Σον Κόνερι. Με κάποιες αλλαγές φυσικά. Κατ’ αρχάς, η πρώτη ταινία όπου τον υποδύθηκε, με τίτλο «Τζέιμς Μποντ: Με το δάχτυλο στη σκανδάλη» (1987) ξεχωρίζει ως η μοναδική ταινία Μποντ στην οποία εμφανίζεται ο πράκτορας να φοράει τρία διαφορετικά σμόκιν, όλα μαύρα μάλλινα, αλλά με διαφορετικό στυλ το καθένα. Το πρώτο, στην αρχή της ταινίας, έδειχνε μοναδικό λόγω της τέλειας εφαρμογής του επάνω στον ηθοποιό αλλά και των φαρδιών ώμων και του πέτου του. Ενα κλείσιμο του ματιού εδώ είναι η επιστροφή στο στρογγυλό πέτο στο σακάκι μετά τις μυτερές παραλλαγές της περιόδου Ρότζερ Μουρ στα σμόκιν (η τελευταία φορά που ο Μποντ φόρεσε τέτοιο σακάκι ήταν στο φιλμ «Τα διαμάντια είναι παντοτινά»).

Το σακάκι έχει ένα κουμπί για να κλείνει, δύο τσέπες στο ύψος της μέσης και μανσέτα χωρίς ανοίγματα. Ο Μποντ φοράει λευκό πουκάμισο, μεταξωτό παπιγιόν, τιράντες και παντελόνι με ανάποδες πιέτες που ταιριάζει τέλεια με το σακάκι. Λιγότερο επιτυχημένο ωστόσο θεωρείται το μαύρο σμόκιν που φοράει λίγο αργότερα στην ίδια ταινία: πέτο με εγκοπή, μία τσέπη στο στήθος και δύο τσέπες στο ύψος της μέσης, επίσης με τέσσερα λειτουργικά κουμπιά στις μανσέτες (τόσο το πέτο όσο και οι τσέπες ήταν διακοσμημένα με μεταξωτό σατέν). Ωστόσο, το σμόκιν δεν έδειχνε να «κάθεται» καλά επάνω του, καθώς ήταν περισσότερο φαρδύ για τα μέτρα του και αυτή η χαλαρότητα φτώχαινε κάπως την όψη του. Η εικόνα του Ντάλτον με tuxedo στην «Προσωπική εκδίκηση», που ακολούθησε το 1989, είναι πιο προσεγμένη στις λεπτομέρειες αλλά και πιο εντυπωσιακή από εκείνη της προηγούμενης ταινίας.

Ο Ιρλανδός

Οταν ακολούθως ο Τίμοθι Ντάλτον εγκατέλειψε τον ρόλο του Μποντ, θα χρειαζόταν να περάσουν αρκετά χρόνια μέχρι να βρεθεί ο αντικαταστάτης του που ήταν ο ιρλανδός ηθοποιός Πιρς Μπρόσναν. Το σκούρο σμόκιν με στρογγυλεμένο πέτο το οποίο εμφανίζεται στο «Τζέιμς Μποντ, Πράκτωρ 007: Επιχείρηση Χρυσά Μάτια» (1995), την πρώτη ταινία του ως Μποντ, είναι μια παραλλαγή εκείνων που φόρεσαν οι Κόνερι και Ντάλτον. Στη δεύτερη ταινία του Μπρόσναν, ωστόσο, με τίτλο «Το αύριο ποτέ δεν πεθαίνει» (1997), η Λίντι Χέμινγκ, η σχεδιάστρια των κοστουμιών του ως 007, η οποία συνεργαζόταν με τον οίκο Brioni, θέλησε να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό, προσθέτοντας σταυροκούμπωτο γιλέκο, το πρώτο που βλέπουμε σε ταινία Μποντ. To σμόκιν με την αρκετά μεγάλη εγκοπή στο πέτο και τις χωρίς σκισίματα τσέπες-φιλέτο (χωρίς καπάκι) δίνουν στον Μποντ μια εικόνα ανανέωσης και στις δύο επόμενες ταινίες του Μπρόσναν ως 007 («Ο κόσμος δεν είναι αρκετός» του 1999 και «Πέθανε μια άλλη μέρα» του 2002), όπου ο πράκτορας έχει περίπου το ίδιο look, πάντα υπό την επίβλεψη της Λίντι Χέμινγκ, που αργότερα θα δούλεψε ως ενδυματολόγος στον «Σκοτεινό ιππότη» (2008) του Κρίστοφερ Νόλαν, όπως και σε μία ταινία Χάρι Πότερ, το «Ο Χάρι Πότερ και η κάμαρα με τα μυστικά» (2002), αλλά και στον εφετινό «Γουόνκα».

Ο «μπρουτάλ»

Το 2006, με την ταινία «Casino Royale», ο Ντάνιελ Κρεγκ δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στον ρόλο του Τζέιμς Μποντ βγάζοντας μια πιο σκοτεινή, ακόμα και δολοφονική πλευρά του ήρωα του Ιαν Φλέμινγκ. Σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες τέσσερις ταινίες του Κρεγκ ως Μποντ, τις «Quantum of Solace» (2008), «Skyfall» (2012), «Spectre» (2015) και «No Time to Die» (2021), όπου ο κύριος μόδιστρος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ο Τομ Φορντ, ο Ντάνιελ Κρεγκ στο «Casino Royale» φοράει κυρίως Brioni, την ίδια μάρκα που χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις ταινίες του Πιρς Μπρόσναν ως 007.

Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο γεγονός ότι ενδυματολόγος του στο «Casino Royale» ήταν και πάλι η Λίντι Χέμινγκ. Στο «Quantum of Solace» ο Τομ Φορντ «πάτησε» στο μοντέλο του Σον Κόνερι, κάνοντας φυσικά κάποιες μετατροπές. Το μαύρο βελούδινο ζωνάρι στη μέση είναι μια προσθήκη, διότι ο Κόνερι δεν το φόρεσε ποτέ. Τα περισσότερα από τα πουκάμισα του Κρεγκ προέρχονταν από τον Οίκο Turnbull & Asser και τα παπούτσια του κατασκευάστηκαν από τον εμβληματικό κατασκευαστή του Λονδίνου, John Lobb. Τόσο τα σμόκιν όσο και τα διάφορα άλλα κοστούμια του Κρεγκ επιλέχθηκαν με προσοχή για να προσθέσουν φινέτσα στον πιο «μπρουτάλ» Τζέιμς Μποντ στην ιστορία του ήρωα που, όπως και να το κάνουμε, αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο και στην ιστορία του σινεμά, ένα κεφάλαιο που δεν έχει κλείσει ακόμη και που είναι πολύ πιθανό να μην κλείσει ποτέ.