Και εγένετο βασιλιάς Κάρολος Γ΄

Ο Κάρολος Γ΄ γεννήθηκε για να γίνει βασιλιάς και όμως πέρασε σχεδόν όλη τη ζωή του ως ένας μονάρχης εν αναμονή, περιμένοντας στον προθάλαμο του θρόνου, στη σκιά της μητέρας του βασίλισσας Ελισάβετ Β΄. Το πλήρωμα του χρόνου έφτασε για εκείνον. Στις 6 Μαΐου o 74χρονος πλέον βασιλιάς θα βαδίσει προς τη δική του στέψη στο Αββαείο του Γουέστμινστερ στην καρδιά του Λονδίνου. Καθώς το στέμμα του Εδουάρδου του Ομολογητή θα βαραίνει πλέον στο κεφάλι του, ο ίδιος θα θέλει να αποτινάξει μια για πάντα την εικόνα του άπιστου διαδόχου που βύθισε στη θλίψη την πριγκίπισσα Νταϊάνα και εν πολλοίς τον αδικεί. Να αποτινάξει ακόμη την εικόνα του αδέξιου βασιλιά,που πριν από μερικές ημέρες σε επίσκεψή του σε τζαμί βγάζοντας τα παπούτσια του αποκάλυψε μια τρύπα στην κάλτσα του ή του μονάρχη που του πετούν αβγά στις δημόσιες εμφανίσεις του, όπως έχει συμβεί, για παράδειγμα, δύο φορές τους τελευταίους μήνες. Να θυμίσουμε βέβαια για να μην τον αδικήσουμε ότι και η βασίλισσα Ελισάβετ είχε πέσει θύμα επίθεσης με τον ίδιο τρόπο το 1986 στη διάρκεια επίσκεψής της στη Νέα Ζηλανδία. Μάλιστα, με το καθαρόαιμο αγγλικό της φλέγμα είχε σημειώσει τότε ότι προτιμά τα αβγά της Νέας Ζηλανδίας στο πρωινό της.

Οσο και αν οι επικριτές του λατρεύουν να τον λοιδορούν, η αλήθεια είναι ότι ο Κάρολος Γ΄ δεν είναι η καρικατούρα του άνδρα που παρουσιάζεται στην 5η σεζόν της σειράς «The Crown». Για παράδειγμα, το ίδρυμά του, The Prince’s Trust, που δημιούργησε το 1976, έχει βοηθήσει πάνω από 1 εκατομμύριο νέους ανθρώπους να βρουν εργασία, να αποκτήσουν δεξιότητες και να ορθοποδήσουν. Ο ίδιος ακόμη είναι ένας άνθρωπος με βαθιές οικολογικές ανησυχίες, πολύ προτού αυτές γίνουν το νέο trend και δεν δίστασε, σε αντίθεση με τη μητέρα του, να ασκήσει πίεση προς πολιτικούς και βουλευτές για θέματα που τον ενδιέφεραν, όπως η γεωργία, η υπερθέρμανση του πλανήτη, η κοινωνική στέρηση και η αρχιτεκτονική, στέλνοντάς τους επιστολές. Τα γράμματά του εκείνα μάλιστα βαφτίστηκαν «σηµειώµατα της µαύρης αράχνης», καθώς ήταν γραμμένα με μαύρο μελάνι με τα μικρά, χαρακτηριστικά, καλλιγραφικά του γράμματα. Για την ιστορία, ήρθαν στη δημοσιότητα το 2015 έπειτα από μια δικαστική μάχη που κίνησε η εφημερίδα «The Guardian» και προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις εις βάρος του, με κατηγορίες ότι υπερβαίνει τον ρόλο του. Ο ίδιος υπεραμύνθηκε των επιλογών του και σε συνέντευξή του στο BBC για τα 70ά του γενέθλια είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Αν θεωρείται παρέμβαση το να ανησυχείς για τις υποβαθμισμένες περιοχές, όπως κάνω τα τελευταία 40 χρόνια…αν αυτό θεωρείται παρεμβατικό, τότε είμαι περήφανος για αυτό», τονίζοντας όμως ότι αντιλαμβάνεται καλά τη διαφορά ανάμεσα στο να είσαι πρίγκιπας της Ουαλίας και στο να είσαι μονάρχης.

Ο φίλος και βιογράφος του Τζόναθαν Ντίμπλμπι πιστεύει πάντως ότι «μια ήσυχη συνταγματική επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη», προβλέποντας ότι ο Κάρολος «θα πάει πολύ πιο πέρα από ό,τι έχει πάει ποτέ οποιοσδήποτε προηγούμενος συνταγματικός μονάρχης».

Οι προκλήσεις της βασιλείας του

Η αλήθεια είναι ότι ο ίδιος μοιάζει παγιδευμένος ανάμεσα στην προσπάθεια του εκσυγχρονισμού της μοναρχίας αλλά και στην προσπάθεια της διατήρησης των παραδόσεων που προσδίδουν στον θεσμό την αίγλη και τη γοητεία του. Ο Κάρολος έχει πάντως την ευκαιρία να γραφτεί στην Ιστορία ως ένας μεταβατικός μονάρχης, που θα φέρει στον θεσμό κάποιες πινελιές εκσυγχρονισμού, προτού παραδώσει το στέμμα στον γιο του Ουίλιαμ.

Κατά κοινή ομολογία ανέβηκε στον θρόνο σε μια δύσκολη περίοδο για το Ηνωμένο Βασίλειο, που πλέον είναι μια χώρα βαθιά πληγωμένη από το Brexit, οι πρωθυπουργοί της οποίας αλλάζουν σαν τα πουκάμισα και που προσπαθεί να βρει τον νέο της ρόλο στη μεταιχμιακή εποχή της ενεργειακής κρίσης και της οικονομικο-κοινωνικής αναταραχής. Επί του παρόντος, μόνο το 47% των ατόμων ηλικίας 18 έως 24 ετών πιστεύει ότι η Βρετανία πρέπει να συνεχίσει να έχει μοναρχία. Το ποσοστό, βέβαια, είναι συντριπτικά μεγαλύτερο στους πιο ηλικιωμένους πολίτες της χώρας, με το 86% των Βρετανών ηλικίας 65 ετών και άνω να πιστεύει σταθερά στον θεσμό. Αυτή όμως η διαφορά ανάμεσα στα δύο ποσοστά φανερώνει το χάσμα των γενεών που μοιάζει να αποδυναμώνει τον θεσμό. Σημειώνεται ότι το αντίστοιχο ποσοστό στους νέους το 2015 άγγιζε το 69%. Η αλλαγή κλίματος είναι λοιπόν φανερή.

Ενα ακόμη ερώτημα είναι το τι θα συμβεί με τα εναπομείναντα μέλη της Κοινοπολιτείας; Για παράδειγμα, η κεντρική τράπεζα της Αυστραλίας ανακοίνωσε πριν από μερικές ήμερες ότι το νέο της χαρτονόμισμα των 5 δολαρίων θα απεικονίζει ιθαγενείς και όχι τον βασιλιά Κάρολο Γ΄. Ωστόσο, το πρόσωπο του βασιλιά θα συνεχίσει εμφανίζεται στα νομίσματα που φέρουν σήμερα την εικόνα της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄. Η απόφαση ήρθε έπειτα από διαβούλευση της κεντρικής τράπεζας με την κυβέρνηση του κεντροαριστερού Εργατικού Κόμματος, η οποία και υποστήριξε την αλλαγή. Οι επικριτές της λένε ότι η κίνηση αυτή έχει πολιτικά κίνητρα. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Αντονι Αλμπανέζι μοιάζει να θέτει βάσεις ώστε η χώρα του να αποτελέσει στο μέλλον μια δημοκρατία με αρχηγό κράτους έναν αυστραλό πολίτη, αντί του βρετανού μονάρχη. Προς το παρόν, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για κάτι τέτοιο δεν μοιάζει πάντως να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την κυβέρνησή του.

O δρόμος για τη στέψη

Στις 6 Μαΐου πάντως όλα τα βλέμματα θα είναι στραμμένα στο Αββαείο του Γουέστμινστερ. Τα δημοσιεύματα για τις λεπτομέρειες της τελετής στέψης που θα καθηλώσει εκατομμύρια ανθρώπους στους δέκτες τους είναι πλέον καθημερινά. Ηδη γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι ο Αντριου Λόιντ Γουέμπερ, ο συνθέτης πίσω από τα μιούζικαλ-υπερπαραγωγές «Cats», «Το φάντασμα της όπερας» και «Eβίτα», υπογράφει τον ύμνο της στέψης. Η σύνθεση αυτή αποτελεί μάλιστα ένα από τα 12 νέα μουσικά κομμάτια που παρήγγειλε ο Κάρολος Γ΄ για την ημέρα.

Συγκεκριμένα, ο ύμνος περιλαμβάνει στίχους προσαρμοσμένους από τον Ψαλμό 98 και έχει διασκευαστεί ειδικά για τη χορωδία και το εκκλησιαστικό όργανο του αββαείου. Το πρόγραμμα ακόμη περιλαμβάνει παλαιότερη μουσική αλλά και νέες συνθέσεις, καθώς ο Κάρολος προσπαθεί να συνδυάσει παραδοσιακά και μοντέρνα στοιχεία που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα της σύγχρονης Βρετανίας. Ετσι, έχουν επιλεγεί μουσικά έργα που έγραψαν καλλιτέχνες με ρίζες και στις τέσσερις άκρες του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και από τις χώρες της Κοινοπολιτείας.

Η «Daily Mail» ακόμη αποκάλυψε πως στο πλαίσιο των εορτασμών για τη στέψη του ο Κάρολος έχει προγραμματίσει μια συναυλία μία ημέρα μετά, στις 7 Μαΐου, στο κάστρο του Ουίνδσορ, στην οποία όμως τόσο η Αντέλ όσο και ο Εντ Σίραν φαίνεται ότι αρνήθηκαν ευγενικά να συμμετάσχουν. Ο Σίραν μία ημέρα νωρίτερα έχει προγραμματισμένη συναυλία στο Τέξας, ενώ η Αντέλ, αν και δεν έχει κάποιο προγραμματισμένο event, φέρεται να επικαλέστηκε υποχρεώσεις που δεν της επιτρέπουν να είναι παρούσα. Οσον αφορά τον Σίραν, πάντως, πληροφορίες αναφέρουν πως τεχνικά η παρουσία του στην πανηγυρική συναυλία θα ήταν εφικτή αν χρησιμοποιούσε ιδιωτικό τζετ προκειμένου να κάνει την υπερατλαντική πτήση. Ακόμη, σύμφωνα πάντα με τη «Mail», πολύ κοντά στο να πει το «ναι» είναι ο Λάιονελ Ρίτσι, όπως και οι Spice Girls, με τη συμμετοχή της Βικτόρια Μπέκαμ να είναι κάπως αβέβαιη, ενώ και ο Χάρι Στάιλς πιθανότατα θα είναι εκεί.

To αν ο πρίγκιπας Χάρι και η σύζυγός του Μέγκαν Μαρκλ θα παρευρεθούν στη στέψη του Καρόλου αποτελεί ακόμη ένα μεγάλο ερωτηματικό, με αντικρουόμενα μέχρι στιγμής μεταξύ τους δημοσιεύματα. Πάντως στα περισσότερα διαφαίνεται η πρόθεση του νέου βασιλιά να καλέσει το μαύρο πρόβατο της οικογένειας στην τελετή, μολονότι ο Χάρι με την αυτοβιογραφία του «Spare», η οποία αναδείχθηκε σε παγκόσμιο best seller, δεν τον σκιαγράφησε ως πατέρα και με τα φωτεινότερα χρώματα. Για παράδειγμα, αποκαλύπτει πως δεν τον αγκάλιασε καν όταν του ανακοίνωσε τον τραγικό θάνατο της μητέρας του, πριγκίπισσας Νταϊάνα.

Ελληνορθόδοξοι ήχοι

Κάτι που κινεί ιδιαίτερα το ενδιαφέρον είναι ότι ο Κάρλος φέρεται να έχει ζητήσει να ακουστούν και ελληνορθόδοξοι ήχοι στη μνήμη του πατέρα του. Μην ξεχνάμε ότι ο πρίγκιπας Φίλιππος ήταν γιος του πρίγκιπα Ανδρέα, του έβδομου από τα οκτώ παιδιά του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ των Ελλήνων. Η συμμετοχή μάλιστα του πρίγκιπα Ανδρέα στη Μικρασιατική Εκστρατεία ήταν εκείνη που παρ’ ολίγον να του κοστίσει την ίδια του τη ζωή. Τον Ιούλιο του 1921 έφθασε στο μικρασιατικό μέτωπο, όπου αμέσως προήχθη σε αντιστράτηγο και διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού. Μετά τη λήξη της αποτυχημένης εκστρατείας του Σαγγαρίου – Αγκύρας (Σεπτέμβριος 1921), του αφαιρέθηκε η διοίκηση του Β΄ Σώματος Στρατού από τον διοικητή της Στρατιάς, Αναστάσιο Παπούλα. Τον Νοέμβριο του 1922 συνελήφθη στην Κέρκυρα και οδηγήθηκε στο Στρατοδικείο της Αθήνας, όπου καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά έπειτα από παρέµβαση των Βρετανών η ποινή του µετετράπη σε ισόβια υπερορία (εξορία) και αφαίρεση από το μητρώο των αξιωματικών. Ο τρόπος που «φέρθηκε» η Ελλάδα στον πεθερό της λέγεται ότι ήταν ένας από τους λόγους που η βασίλισσα Ελισάβετ δεν επισκέφθηκε ποτέ επίσημα τη χώρα μας μετά τη στέψη της – σε συνδυασμό με τη μετέπειτα κατάληξη του θεσμού της βασιλείας στη χώρα μας.

Η πορεία στον θρόνο

Ο Κάρολος Γ΄ είδε το πρώτο φως στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ στις 14 Νοεμβρίου του 1948 και έγινε πρίγκιπας-διάδοχος σε ηλικία μόλις τριών ετών, όταν η μητέρα του Ελισάβετ ανέβηκε στον θρόνο τον Φεβρουάριο του 1952. Τα παιδικά του χρόνια δεν θα τα χαρακτήριζε κανείς εύκολα. Ουσιαστικά ανατράφηκε από τις γκουβερνάντες και τη γιαγιά του, καθώς η μητέρα του ήταν πολύ απασχολημένη με τις υποχρεώσεις του στέμματος, οργώνοντας με μακρές περιοδείες συχνά τις χώρες της Κοινοπολιτείας.

Χάρη στην επιμονή του πατέρα του έγινε ο πρώτος διάδοχος του θρόνου που δεν εκπαιδεύτηκε εντός του παλατιού, αλλά πήγε κανονικά σχολείο. Τα μαθητικά του χρόνια όμως δεν ήταν εύκολα. Για παράδειγμα, το διάστημα που πέρασε στο Gordonstoun, ένα «σκληρό» οικοτροφείο στη Σκωτία, όπου είχε φοιτήσει και ο πατέρας του, έπεσε ακόμη και θύμα μπούλινγκ. Ο ίδιος λέγεται ότι το έχει περιγράψει γλαφυρά ως «μια ποινή φυλάκισης, το Κόλντιτζ (σ.σ.: φυλακή υψίστης ασφαλείας των ναζί) με κιλτ».

Σπάζοντας την παράδοση, πήγε στο Τρίνιτι Κόλετζ του Κέιμπριτζ για να σπουδάσει αρχαιολογία και ανθρωπολογία, όμως άλλαξε τομέα και προτίμησε την Ιστορία, αποτελώντας τον πρώτο διάδοχο που πήρε πτυχίο πανεπιστημίου. Οπως πολλά άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας πριν από αυτόν, εντάχθηκε στις ένοπλες δυνάμεις, αρχικά στη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία και κατόπιν στο Ναυτικό.

Κεφάλαιο Νταϊάνα

Για πολλούς ο Κάρολος δεν θα μπορέσει ποτέ να αποτινάξει από πάνω του τη βαριά σκιά της Lady D. Στις 29 Ιουλίου του 1981, 750 εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν τον γάμο τους, ο οποίος από το τέλειο πριγκιπικό παραμύθι μετατράπηκε στην απόλυτη σαπουνόπερα και μετέπειτα τραγωδία. Οι βρετανικές ταμπλόιντ ανέλαβαν τη ζωντανή μετάδοση της διάλυσης της σχέσης τους προσφέροντας επί χρόνια μια ηδονοβλεπτική ματιά στο φιλοθεάμον κοινό. Αυτή η ιστορία είχε τα πάντα: τις κρίσεις βουλιμίας μιας δυστυχισμένης Νταϊάνα που όσο την απέρριπτε ο Κάρολος τόσο τη λάτρευε ο φακός, με εκείνη να ζητά τελικά παρηγοριά σε άλλες αγκαλιές, και φυσικά την παντοτινή αντίζηλό της, Καμίλα Πάρκερ Μπόουλς, τη γυναίκα την οποία η πριγκίπισσα θεωρούσε κύρια υπαίτια για τη διάλυση της σχέσης τους. «Υπήρχαν τρεις σε αυτόν τον γάμο, όπότε υπήρχε κάπως συνωστισμός» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά σε εκείνη την εκρηκτική της συνέντευξη στον Μάρτιν Μπασίρ το 1995 στο ΒΒC.

Το διαζύγιό τους εκδόθηκε επίσημα το 1996. Στις 31 Αυγούστου του επόμενου χρόνου η πριγκίπισσα του λαού έχασε τη ζωή της σε ένα τρομερό αυτοκινητικό δυστύχημα στο Παρίσι μαζί με τον τότε αγαπημένο της Ντόντι αλ Φαγέντ και τον σοφέρ τής μοιραίας εκείνης Μερσεντές. Ο Κάρολος πέταξε στη γαλλική πρωτεύουσα μαζί με τις αδελφές της Νταϊάνα προκειμένου να συνοδεύσει τη σορό της στη Βρετανία. Τα δημοσιεύματα του Τύπου εναντίον του ίδιου, αλλά και της Καμίλα (αλλά και ολόκληρης της βασιλικής οικογένειας) εκείνη την εποχή ήταν βιτριολικά. Η δημοτικότητά του έπεσε στα τάρταρα, με πολλούς να εκφράζουν τότε αμφιβολίες για το αν θα γίνει ποτέ βασιλιάς.

Κρατώντας χαμηλό προφίλ, ο Κάρολος τελικά κατάφερε να αποκαταστήσει σταδιακά την εικόνα του. Το 2005 παντρεύτηκε την Καμίλα, η οποία μοιάζει να κέρδισε την αποδοχή των Βρετανών. Μάλιστα, ως βασιλική σύζυγός πλέον, στην τελετή στέψης θα φορέσει το στέμμα της Βασίλισσας Μαίρης. Είναι η πρώτη φορά που ένα υπάρχον στέμμα θα χρησιμοποιηθεί για τη στέψη της βασιλικής συζύγου αντί να κατασκευαστεί ένα «νέο στέμμα», ανέφεραν τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, και αυτό γίνεται για «λόγους βιωσιμότητας και αποτελεσματικότητας».

H σχέση του με την Ελλάδα και το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα

Είναι γνωστά τα φιλελληνικά αισθήματα του Καρόλου. Ο ίδιος έχει επισκεφθεί αρκετές φορές το Αγιον Ορος, όπου δεν αναζητούσε καμία πολυτέλεια, μένοντας σε ένα «κελί» μόλις 30 τετραγωνικών μέτρων, ενώ τα καλοκαίρια όργωνε τα ελληνικά νησιά με τη θαλαμηγό «Αlexader» της οικογένειας Λάτση. Την ίδια στιγμή έχει πολλάκις φιλοξενηθεί στην περίφημη βίλα Ρότσιλντ στην Κέρκυρα, η οποία είναι γνωστή ως «θερινό Κένσινγκτον» και βρίσκεται σε μία τεράστια έκταση στην περιοχή Κερασιά, πλημμυρισμένη από πυκνή βλάστηση και αιωνόβια πεύκα.

Ο Κάρολος μοιάζει να ενδιαφέρεται για την Ελλάδα. Ο ίδιος έδωσε το «παρών» στους εορτασμούς για την επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 και έδωσε μια θερμή ομιλία στο επίσημο δείπνο που παρατέθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο. «Αποτελεί ιδιαίτερη χαρά για τη σύζυγό μου και εμένα το γεγονός ότι επιστρέφουμε στην Ελλάδα, που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Αλλωστε, η Ελλάδα είναι η πατρίδα του παππού μου και ο τόπος γέννησης του πατέρα μου, πριν από σχεδόν εκατό χρόνια, στην εκατονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης (…) Νιώθω μια βαθιά σύνδεση με την Ελλάδα – τα τοπία της, την Ιστορία της και τον πολιτισμό της – και σε αυτό δεν είμαι μόνος: ένα κομμάτι της ουσίας της Ελλάδας βρίσκεται μέσα σε όλους μας. Ως πηγή του δυτικού πολιτισμού, το πνεύμα της Ελλάδας διαπερνά τις κοινωνίες και τις δημοκρατίες μας. Χωρίς την Ελλάδα, οι νόμοι μας, η τέχνη μας, ο τρόπος ζωής μας, δεν θα είχαν ακμάσει» είπε μεταξύ άλλων αναφωνώντας στα ελληνικά στο τέλος του λόγου του «Χαίρε, ω χαίρε, ελευθεριά! Ζήτω η Ελλάς!». Εμφανής ήταν ακόμη η συγκίνησή του κατά την κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη, με τον φακό να τον συλλαμβάνει να δακρύζει.

Την ίδια στιγμή, έχει δείξει προσωπικό ενδιαφέρον για το πλάνο αποκατάστασης του πρώην Βασιλικού Κτήματος Τατοΐου. Συγκεκριμένα, τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έχουν επισκεφθεί το εντυπωσιακό κτήμα του Dumfries House, στη Σκωτία, το οποίο αποκατέστησε και διαχειρίζεται το ίδρυμά του, The Prince’s Foundation, με στόχο να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία που χρησιμοποιήθηκε και στο Τατόι. Μάλιστα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τον περασμένο Νοέμβριο συναντήθηκε μαζί του για τσάι στο Κάστρο του Ουίνδσορ, όπου συζήτησαν αναλυτικά το θέμα.

Πολλοί Ελληνες θα περίµεναν ο φιλέλληνας Κάρολος να πάρει θέση υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα από το Βρετανικό Μουσείο, κάτι τέτοιο όµως δεν θα ήταν δυνατό να συµβεί εξαιτίας του θεσµικού του ρόλου. Aρκετοί ακόµη απογοητεύτηκαν καθώς περίµεναν να παρευρεθεί στην κηδεία του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου εκείνος αντί της αδελφής του πριγκίπισσας Αννας που ήρθε τελικά στην Ελλάδα, δεδοµένου ότι διατηρούσε µε τον εκλιπόντα µια θερµή σχέση.