Η Ολγα επισκεπτόταν για πρώτη φορά το πλήρως προσβάσιμο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. «Μου αρέσει πάρα πολύ εδώ», μου έλεγε και έσφιγγε το χέρι της μαζί με το δικό μου. «Να μας πείτε πάλι για τον Δία και την Αθηνά», άκουγα τον Γιώργο να ζητάει από την ξεναγό μας. Η Ολγα και ο Γιώργος έχουν σύνδρομο Down. Ο Νίκος και η Ντόρις, αθλητές των Special Olympics, δεν είχαν ξαναπάει στο Μουσείο Μπενάκη. Πήγαμε μαζί ένα πρωινό Σαββάτου. Εντυπωσιάστηκαν. Χάριζαν απλόχερα αγκαλιές λες και τους είχες κάνει το σπουδαιότερο δώρο. Η Σοφία είναι στο φάσμα του αυτισμού. Εχει τελειώσει σχολή κομμωτικής και σχολή αργυροχοΐας. Φτιάχνει τα δικά της κοσμήματα. Την πρώτη ημέρα που ξεκίνησε να δουλεύει σε μια ελληνική επιχείρηση η οποία δραστηριοποιείται στον χώρο της μόδας, ήμουν εκεί. Μαζί της. Δίπλα της. Να την καμαρώνω για την προσπάθεια και την επιμονή της. Ο Γιάννης είναι ο Προσωπικός Βοηθός του Νίκου. Δεν γνωρίζονταν κι όμως έδεσαν αμέσως. Τους παρατηρούσα για ώρα και έβλεπα με πόση προσοχή ο Γιάννης φρόντιζε τον Νίκο. «Και για πείτε. Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που κάνατε μαζί;», ρώτησα, χωρίς να είμαι προετοιμασμένη για την απάντηση που θα έπαιρνα. «Βόλτα. Κάναμε μια μεγάλη βόλτα στο πάρκο. Ξέρεις τι ωραία περάσαμε;». Μία βόλτα στο πάρκο, μία επίσκεψη στο μουσείο, μία ευκαιρία απασχόλησης. Τόσο αυτονόητα κι όμως τόσο απαγορευτικά, μέχρι πρότινος, για κάποιους συμπολίτες μας. Ιστορίες ανθρώπων με όνομα. Ιστορίες ανθρώπων που για πολύ καιρό αντιμετωπίζονταν ως αόρατοι και ήταν αναγκασμένοι να περιορίζουν τις επιλογές και τις επιθυμίες τους. Ηρθαμε κοντά τους. Τους ακούσαμε, τους μιλήσαμε, τους καταλάβαμε. Μας δίδαξαν. Μας έκαναν να κατανοήσουμε ακόμα πιο βαθιά ότι η αναπηρία δεν είναι αδυναμία, δεν είναι ανικανότητα, δεν είναι ανημποριά. Πυξίδα μας τέσσερις πολύ ουσιαστικές λέξεις: αποδοχή, μοναδικότητα, ενσυναίσθηση, σεβασμός. Στόχος μας μια συμπεριληπτική κοινωνία ίσων δικαιωμάτων, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Ισες ευκαιρίες, απαλλαγμένες από το βάρος των διαφορετικών γραμμών εκκίνησης στη ζωή, σημαίνει πολιτισμός. H συμπερίληψη και η προσβασιμότητα ήταν, είναι και θα είναι για εμάς μονόδρομος. Τι θέλουμε και γιατί δουλεύουμε σκληρά τέσσερα χρόνια; Για να χτίσουμε μια κοινωνία που θα μας χωρά όλες και όλους. Μια κοινωνία στην οποία όλες και όλοι θα έχουν λόγο και ρόλο. Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις ώστε να κάνουμε την καθημερινότητα των συμπολιτών μας με αναπηρία – και των οικογενειών τους – πιο εύκολη. Θεσμοθετήσαμε και ξεκινήσαμε το Πρόγραμμα του Προσωπικού Βοηθού. Για πρώτη φορά στη χώρα μας παρέχουμε τη δυνατότητα υποστήριξης των ατόμων με αναπηρία από Προσωπικό Βοηθό της επιλογής τους. Κάναμε πραγματικότητα την Ηλεκτρονική Κάρτα Αναπηρίας. Μια υπηρεσία που θεσμοθετήθηκε το 1996 και υλοποιήσαμε σχεδόν 30 χρόνια αργότερα. Εξασφαλίσαμε στους ανάπηρους συμπολίτες μας άμεση και δωρεάν πρόσβαση στους αρχαιολογικούς χώρους και στα μουσεία με ένα απλό σκανάρισμα της Ψηφιακής Κάρτας Αναπηρίας τους. Με 9 εκατομμύρια ευρώ χρηματοδοτούμε πρόγραμμα υποστηριζόμενης απασχόλησης που αφορά σε 200 άτομα στο φάσμα του αυτισμού. Αυξήσαμε κατά 65% τις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης. Εξασφαλίσαμε από το Ταμείο Ανάκαμψης 24 εκατομμύρια ευρώ για την επιδότηση παρεμβάσεων προσβασιμότητας κατ’ οίκον. Δίνουμε την ευκαιρία στους κωφούς και τυφλούς συμπολίτες μας να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του Διαδικτύου μέσω του Προγράμματος Ψηφιακής Κατάρτισης. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με 9 εκατομμύρια ευρώ και αφορά σε 2.400 άτομα με οπτική αναπηρία ή κώφωση. Δίνουμε τη δυνατότητα σε συμπολίτες μας με ακουστική αναπηρία να πραγματοποιούν τηλε-βιντεοκλήσεις και να εξυπηρετούνται σε υπηρεσίες που μέχρι πρότινος δεν είχαν πρόσβαση, με την υπηρεσία «Relay» (μέσω εξ αποστάσεως διερμηνείας). Πραγματοποιήσαμε, σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαιδεύσεως και Αποκαταστάσεως Τυφλών, εκπαιδευτικές δράσεις που αφορούν στην προσβασιμότητα, αλλά και στον τρόπο προσέγγισης των ατόμων με οπτική αναπηρία (και κατ’ επέκταση εξοικείωσης των εργαζομένων γύρω από ζητήματα εξυπηρέτησης ατόμων με οπτική αναπηρία) στους χώρους πολιτισμού και τα θέατρα. Τέτοιες δράσεις έλαβαν χώρα στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά αλλά και στη Βουλή των Ελλήνων.
Η παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης, η επίσκεψη στο μουσείο και σε έναν αρχαιολογικό χώρο, η βόλτα στο πάρκο, η επίσκεψη στην αγορά για τα απαραίτητα ψώνια της εβδομάδας, δεν μπορούν το 2023 να θεωρούνται πολυτέλεια ή μια ακατανόητη ιδέα. Καταφέραμε να το αλλάξουμε. Και πάνω από όλα καταφέραμε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία μας αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει την αναπηρία. Γιατί για εμάς η ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην κοινότητα, η αναγνώριση και ο σεβασμός της διαφορετικότητάς τους, καθώς και η δίκαιη και ισότιμη συμμετοχή τους στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας, αποτελούν προτεραιότητές μας. Δεσμευτήκαμε να μην αφήσουμε κανέναν πίσω και το κάναμε πράξη. Για την Oλγα, τον Νίκο, τον Γιώργο, την Ντόρις, τη Σοφία, τον Γιάννη. Για όλες και όλους. Χωρίς αστερίσκους.
