Η θάλασσα σε απόσταση χαδιού

«Μέγα το της θαλάσσης κράτος». Η φράση αναγράφεται στο έμβλημα του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, όπως, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, την απήγγειλε στον Επιτάφιο Λόγο του ο Περικλής το 430 π.Χ. Δεν είναι υπερβολή το ότι ο πολιτισμός μας είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτισμός της θάλασσας, του λιμανιού και του πλοίου. Του χρόνου θα γιορτάσουμε τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 – και άρα δεν είναι περιττό να θυμίσει κανείς πως στον απελευθερωτικό Αγώνα οι Ελληνες ηττήθηκαν αρκετές φορές στην ξηρά, αλλά ποτέ στη θάλασσα. Γιατί, καθώς έλεγε ο Ηρόδοτος, «έχουμε γη και πατρίδα, όταν έχουμε πλοία και θάλασσα».

Η ελληνική θάλασσα «γέννησε» τους πιο μεγάλους μύθους στη δυτική κουλτούρα: τον Τρωικό Πόλεμο, την Αργοναυτική Εκστρατεία και την Οδύσσεια. Τα μεσαιωνικά έπη της Ευρώπης, όπως το «Ασμα του Ρολάνδου» ή το «Επος των Νιμπελούνγκεν», μπορεί να είναι σημαντικά αλλά δεν συγκρίνονται με τα ομηρικά έπη (άλλωστε, και ο Ζίγκφριντ στο «Επος των Νιμπελούνγκεν» είναι, θα λέγαμε, ένα είδος Αχιλλέα του Βορρά).