Το έχουν αυτό οι χρονιές και συχνά μας κρατάνε το καλύτερο για το φινάλε. Ετσι στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου λανσαρίστηκε το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης ChatGPT, ένα chatbot που αμέσως κέντρισε το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Υπήρξαν πολλοί στη Σίλικον Βάλεϊ που ανησύχησαν με τη συγκεκριμένη εξέλιξη γιατί ανέτρεπε τα δικά τους σχέδια, όμως στη Microsoft μάλλον πανηγύριζαν, καθώς ο CEO της εταιρείας, Σάτια Ναντέλα, έχει υπάρξει μάλλον προνοητικός και περίμενε αυτή τη στιγμή εδώ και χρόνια. Μάλιστα, το 2019 ο τεχνολογικός κολοσσός επένδυσε 1 δισ. δολάρια στην OpenAI, τη μικρή έως τότε εταιρεία η οποία με έδρα το Σαν Φρανσίσκο σχεδίασε το ChatGPT. Εκτοτε φημολογείται πως άλλα 2 δισ. δολάρια διοχετεύθηκαν προς τον ίδιο σκοπό προκειμένου να γίνει διαθέσιμη η υπολογιστική ισχύς που απαιτούνταν για να λειτουργεί απρόσκοπτα το chatbot. Αυτό σημαίνει φυσικά ότι ο επενδυτής, η Microsoft δηλαδή, έχει πλέον τη δυνατότητα να βγάζει στην αγορά γρήγορα, εύκολα και, κυρίως, χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος, προϊόντα που χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη τεχνολογία.
Το ChatGPT απαντά σε ερωτήσεις, γράφει ποίηση και δοκίμια που διακρίνονται από νοηματική συνοχή, λύνει επιστημονικές και μαθηματικές ασκήσεις και μπορεί να γράφει και κώδικα. Αυτή η νέα εκδοχή της τεχνητής νοημοσύνης, το Generative AI όπως ονομάζεται, θα μπορούσε να επιφέρει θεαματικές αλλαγές στα πάντα, από τις μηχανές αναζήτησης στο Διαδίκτυο, όπως το Google, μέχρι τους ψηφιακούς βοηθούς, όπως η Alexa και η Siri. Η Microsoft βλέπει αυτές τις τεχνολογίες ως έναν τρόπο επέκτασης και βελτίωσης της ήδη ευρείας γκάμας προϊόντων της για επιχειρήσεις, προγραμματιστές υπολογιστών και καταναλωτές, ενισχύοντας παράλληλα τα έσοδα από τις υπηρεσίες cloud computing Azure. Αυτό σημαίνει ότι η εταιρεία γίνεται ξανά ιδιαιτέρως ανταγωνιστική έπειτα από δύο δεκαετίες κατά τις οποίες βασιζόταν κυρίως στις ένδοξες στιγμές του παρελθόντος και αποκτά ένα ελαφρύ ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα άλλα Big Tech μεγαθήρια όπως η Google, η Amazon και η Apple. Εξού και διεξάγονται ήδη συζητήσεις έτσι ώστε να διατεθούν άλλα 10 δισ. δολάρια στην OpenAI (και στον χαρισματικό συνιδρυτή και CEO της, τον 37χρονο Σαμ Ολτμαν, ο οποίος θεωρείται ο πιο καλά δικτυωμένος millennial του tech industry, με κολλητούς φίλους cool προσωπικότητες σαν την Νταϊάν φον Φίρστενμπεργκ). Αυτό αποδεικνύει πόσο αποφασισμένη είναι η Microsoft να εκμεταλλευθεί αυτή την τεχνολογία προς όφελός της.
Εμπόδια και προοπτικές
Πολλά μπορούν να αλλάξουν στη ζωή μας χάρη στη συγκεκριμένη τεχνολογική επανάσταση (ή εξαιτίας της), όμως σε πρόσφατο ρεπορτάζ των «New York Times» υπογραμμίζονται τα προβλήματα που έχει ήδη δημιουργήσει στον τομέα της εκπαίδευσης. Ενας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Northern Michigan ο οποίος συνειδητοποίησε ότι ένας από τους φοιτητές του τού είχε παραδώσει εργασία που είχε γραφτεί από το ChatGPT σκοπεύει να απαιτεί από τους μαθητές του να γράφουν το πρώτο προσχέδιο κάθε κειμένου τους μέσα στην τάξη, χρησιμοποιώντας web browsers που ελέγχουν και περιορίζουν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο και σε συγκεκριμένες εφαρμογές. Εν συνεχεία θα τους ζητάει να εξηγούν τη λογική κάθε προσθήκης που κάνουν. Σκέφτεται επίσης να μη ζητήσει καθόλου γραπτές εργασίες στα προσεχή εξάμηνα. Κάποιοι άλλοι καθηγητές επανασχεδιάζουν τις παιδαγωγικές μεθόδους τους εντάσσοντας περισσότερες προφορικές εξετάσεις, ομαδικές εργασίες και κείμενα που είναι γραμμένα στο χέρι και όχι στον υπολογιστή. Ορισμένοι μάλιστα αναλογίζονται μήπως θα ήταν πιο χρήσιμο να ενταχθεί η σχετική εφαρμογή με κάποιον τρόπο στη διδακτέα ύλη ζητώντας από τους σπουδαστές να αξιολογήσουν κριτικά τις απαντήσεις της σε ορισμένα ζητήματα.
Ολες οι παραπάνω εξελίξεις φυσικά δεν μοιάζουν να έχουν και τόσο αρνητικό πρόσημο, καθώς η αντιγραφή και η λογοκλοπή σε μια γραπτή εργασία δεν αποτελούν πρωτόγνωρα φαινόμενα και οποιαδήποτε μετατόπιση προς ένα εκπαιδευτικό σύστημα πιο διαδραστικό, που καλλιεργεί την κριτική, δημιουργική ή συνθετική σκέψη και τη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων, μόνο ως θετική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Μια καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας σε γυμνάσιο των ΗΠΑ δήλωσε πριν από λίγες ημέρες σε κορυφαίο αμερικανικό έντυπο ότι είχε αναθέσει πρόσφατα σε μαθητές σε μία από τις τάξεις της να χρησιμοποιήσουν το ChatGPT για να δημιουργήσουν drafts για τα δοκίμιά τους, συγκρίνοντας και αντιπαραβάλλοντας δύο διηγήματα του 19ου αιώνα που άπτονται θεμάτων φύλου και ψυχικής υγείας. Μόλις δημιουργήθηκαν οι αρχικές σημειώσεις, οι μαθητές της άφησαν τους φορητούς υπολογιστές τους και έγραψαν τα δοκίμιά τους χειρόγραφα. Η διαδικασία δεν είχε απλώς εμβαθύνει την κατανόηση των σύντομων ιστοριών από τους μαθητές. Τους είχε επίσης διδάξει τρόπους αλληλεπίδρασης με την τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποιούν όσοι ισχυρίζονται ότι το ChatGPT είναι στην πραγματικότητα σύμμαχος των δασκάλων και δεν θα έπρεπε να απαγορευθεί από τα σχολεία. Οι σημερινοί μαθητές θα αποφοιτήσουν σε έναν κόσμο γεμάτο τέτοια προγράμματα. Θα πρέπει να μάθουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτά τα εργαλεία – ποια είναι τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία τους – προκειμένου να κάνουν παραγωγική χρήση τους. Για να είναι καλοί πολίτες, θα χρειαστούν πρακτική εμπειρία προκειμένου να κατανοήσουν πώς αυτός ο τύπος AI λειτουργεί, ποιους τύπους μεροληψίας περιέχει και πώς μπορεί να στραφεί εναντίον τους. Η ρήση είναι γνωστή. «Keep your friends close and your enemies closer», και ισχύει ακόμα κι αν οι φίλοι ή οι εχθροί δεν είναι από σάρκα και οστά.
