Μόλις πριν από λίγες ημέρες ολοκληρώθηκε η παρισινή έκδοση της διεθνούς έκθεσης Design Miami και το μεγάλο συμπέρασμα, για ακόμη μία χρονιά, είναι ότι το design πλησιάζει όλο και περισσότερο την τέχνη. Το διαπιστώνουμε και από τις εικαστικές εκθέσεις σε όλον τον κόσμο, στις περισσότερες εκ των οποίων υπάρχει πλέον ειδικός χώρος αφιερωμένος στον σχεδιασμό και το έπιπλο, όπως συνέβη για δεύτερη συνεχή χρονιά στην Art Athina στο Ζάππειο.

Εκτός από τα μεγάλα statement pieces που δεσπόζουν στον εκάστοτε χώρο, εντύπωση μας έκανε η έντονη παρουσία των σκαμπό, ενός αντικειμένου που υπάρχει εδώ και χιλιετίες, μια και όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί, από τoυς Ελληνες και τους Ρωμαίους μέχρι τους Αιγύπτιους και τους Βίκινγκ, χρησιμοποιούσαν κατά κόρον αυτό το κοντό κάθισμα χωρίς πλάτη, συνήθως με τέσσερα πόδια, που είτε σχημάτιζαν ένα νοητό τετράγωνο είτε ένα Χ, με τις καρέκλες με πλάτη ή τους θρόνους να προορίζονται αποκλειστικά για τους βασιλείς, αυτοκράτορες και αξιωματούχους.

Σήμερα το σκαμπό έχει αναδειχθεί σε κάτι περισσότερο από ένα χρηστικό αντικείμενο και ακολουθεί συγκεκριμένες τάσεις, η κυριότερη εκ των οποίων, όπως τα πάντα που αφορούν το design, έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα.

Η χρήση ανακυκλωμένων υλικών, του φυσικού ξύλου και των οικολογικών υφασμάτων, με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, δείχει τόσο την ευαισθητοποίηση των σχεδιαστών, που συνεχώς προσπαθούν να βρουν τρόπους να συνδυάσουν την αισθητική με τις οικολογικές πρακτικές, όσο και των καταναλωτών. Επίσης, η αξιοποίηση παλαιών υλικών και επίπλων για να δημιουργηθούν νέα, σύγχρονα σχέδια αναδείχθηκε σε κεντρικό θέμα της αθηναϊκής έκθεσης.

Οπως προαναφέρθηκε, το design πλησιάζει όλο και περισσότερο στην τέχνη, με το σκαμπό, χάρη στο μικρό του μέγεθος, να χρησιμοποιείται ως γλυπτό. Ασύμμετρες και αφαιρετικές μορφές, έντονα χρώματα και σχέδια, τα οποία αντλούν έμπνευση από τις παραδόσεις και την κουλτούρα ενός σχεδιαστή, από τη μυθολογία, τη φύση, τα έργα διάσημων καλλιτεχνών – υπάρχουν και αρκετές επανεκδόσεις παλαιότερων σχεδίων – αντικατοπτρίζουν αυτή την καλλιτεχνική αξία ενός σκαμπό, ενώ το customization, η δημιουργία δηλαδή μοναδικών σχεδίων και limited εκδόσεων, στον αντίποδα της μαζικής παραγωγής που ήταν το σύνηθες τα προηγούμενα χρόνια, εξακολουθεί να αποτελεί τάση.

Παρατηρήσαμε επίσης ότι ενώ η χρήση νέων τεχνολογιών, όπως η 3D εκτύπωση, κάνει πιο εύκολη από ποτέ την καινοτομία στον σχεδιασμό, από την άλλη υπάρχει αναβίωση της χειροποίητης δημιουργίας, με σκαμπό που τιμούν την τέχνη της ξυλογλυπτικής, της καλαθοπλεκτικής και άλλων παραδοσιακών τεχνικών, ακόμη και του πλεξίματος.

Τέλος, είδαμε πολλά πολυχρηστικά και modular σκαμπό, που προσαρμόζονται δηλαδή στις ανάγκες ενός χώρου, ειδικά αν αυτός είναι μικρός, και μπορούν να μετατραπούν σε τραπεζάκια, για παράδειγμα, καθώς και να συμπληρώσουν μια σύνθεση, όπως να δώσουν περισσότερη έκταση σε έναν καναπέ. Ας δούμε μερικά από τα κομμάτια που εντυπωσιάζουν, καθώς και σχέδια από άλλες συλλογές και εκθέσεις που αναδεικνύουν την καλλιτεχνική αξία των σύγχρονων σκαμπό.

Objets Nomades, Louis Vuitton

Ο διάσημος οίκος ειδών πολυτελείας είναι γνωστό ότι έχει κάνει μεγάλη στροφή στην τέχνη και το design, κάτι που φαίνεται και από την ίδρυση του Fondation Louis Vuitton στο Παρίσι, ενός μουσείου αφιερωμένου στη γαλλική και διεθνή σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.

Στην Design Miami που έλαβε χώρα πρόσφατα στο Παρίσι, αίσθηση προκάλεσε το περίπτερο της μάρκας, με τη συλλογή Objets Nomades – περιορισμένης έκδοσης αντικείμενα και έπιπλα από κορυφαίους designers που εστιάζουν στην πολυτέλεια, την τέχνη και τη λειτουργικότητα, με έμφαση στην ταξιδιωτική φιλοσοφία του brand –, όπου τα σκαμπό είχαν την τιμητική τους. Ενα από τα δύο που ξεχώρισαν ήταν κατασκευασμένο από το Atelier Oï, ένα ελβετικό σχεδιαστικό στούντιο που έχει και στο παρελθόν συνεργαστεί με τη Louis Vuitton.

Το σκαμπό είναι φτιαγμένο κυρίως από υψηλής ποιότητας δέρμα σε οκτώ διαφορετικά χρώματα, το οποίο είναι επεξεργασμένο στο χέρι και θυμίζει τις εμβληματικές βαλίτσες του οίκου. Ενα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του είναι ο μηχανισμός δίπλωσης που διαθέτει, που θυμίζει την ιαπωνική τέχνη του Origami, έτσι ώστε να μπορεί να μεταφέρεται και να αποθηκεύεται πάρα πολύ εύκολα – μπορεί να προστεθεί και λουρί για ακόμη μεγαλύτερη ευκολία στη μεταφορά. Ως προς το σχέδιο, το κάθισμα διαθέτει απλές, καθαρές γραμμές με τα σημεία σύνδεσης και τις ραφές να είναι εξαιρετικά προσεγμένα.

Το «Merengue by Campana Brothers», από την άλλη, που ονομάστηκε έτσι γιατί μοιάζει στη μορφή με… μαρέγκα, είναι πιο στρογγυλεμένο και αποτελείται από οκτώ καμπυλωτές πτυχώσεις από μαλακό ύφασμα – μαλλί και δέρμα Louis Vuitton –, τα οποία δημιουργούν έναν μοναδικό, ανάλαφρο όγκο. Είναι περισσότερο ένα statement piece και όχι τόσο προορισμένο για μεταφορά. Αντίθετα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διακοσμητικό στοιχείο, καθώς διαθέτει την αισθητική περισσότερο ενός γλυπτού. Οι βραζιλιάνοι σχεδιαστές Ουμπέρτο και Φερνάντο Καμπάνια ανέκαθεν πειραματίζονταν με τα υλικά και τις μορφές, χωρίς να παραλείπουν τις πολιτισμικές αναφορές στη χώρα καταγωγής τους.

Bar stools Roche Bobois σε διάφορα χρώματα.

The Poikilos Collection, Objects of Common Interest

Αρωμα ελληνικό διέθετε η Design Miami, καθώς συμμετείχε σε αυτήν το στούντιο Objects of Common Interest που έχουν ιδρύσει οι Ελένη Πεταλωτή και ο Λεωνίδας Τραμπούκης, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και τη Νέα Υόρκη.

Η συλλογή Poikilos που παρουσιάστηκε στην έκθεση περιλαμβάνει καθίσματα, τραπέζια, φωτιστικά, βάζα από χυτή ρητίνη. Από τη συγκεκριμένη συλλογή ξεχωρίσαμε το σκαμπό «Imisfairia», εμπνευσμένο από τις ημισφαιρικές φόρμες που συναντώνται στη φύση, όπως τα βράχια, τα κοχύλια και οι αρχιτεκτονικές καμπύλες της αρχαίας Ελλάδας. Οι φυσικές του καμπύλες δημιουργούν μια αίσθηση αρμονίας και ηρεμίας, που το συνδέει με τη φύση.

Supernova Stool, David Wiseman

Το Supernova Stool από τον David Wiseman για το 2024 αποτελεί μια εντυπωσιακή προσθήκη στη συλλογή του αμερικανού σχεδιαστή, γνωστού για την έμπνευσή του από την αστρονομία. Το συγκεκριμένο σκαμπό παραπέμπει στις εκρήξεις supernova μέσα από τη χρήση γεωμετρικών μοτίβων που θυμίζουν διάσπαρτα άστρα και φωτεινές λάμψεις. Εκτός από τoν μπρούντζο και την πορσελάνη που αγαπά ο σχεδιαστής, στη συλλογή του για το 2024 έχει αξιοποιήσει το ξύλο, την πέτρα, το σκυρόδεμα και τη ρητίνη.

Στο σκαμπό Supernova κυριαρχεί το χρώμα των ενσωματωμένων ρητινών που φαίνεται να αντιδρούν με τα μπρούτζινα πλαίσια σε ένα δυναμικό fusion μεταξύ τους. Το ombre του πράσινου προς το κίτρινο μοιάζει σαν μια εμπνευσμένη συνένωση τέχνης και φύσης, φωτεινό και όμορφο.

Soft Blob Patchwork Stool, Max Lamb

Μια χαρακτηριστική δημιουργία του βρετανού σχεδιαστή, ο οποίος φημίζεται για την ικανότητά του να δημιουργεί έπιπλα που συνδυάζουν τη γλυπτική, την αρχέγονη αισθητική και την πειραματική χρήση υλικών, όπως ακριβώς συμβαίνει στο «Soft Blob Patchwork Stool» του. Μαλακές φόρμες και ασχημάτιστος όγκος (μια μαλακή μάζα, -blob), χαρακτηρίζουν αυτό το σκαμπό που είναι φτιαγμένο με την τεχνική του patchwork, όπου διάφορα υλικά ή τμήματα υφασμάτων ενώνονται για να δημιουργήσουν ένα ενιαίο σύνολο – στη συγκεκριμένη περίπτωση δέρμα, ανακυκλωμένος αφρός, κόντρα πλακέ από λεύκα, λινό πλέγμα, Valchromat, εύκαμπτος αφρός πολυουρεθάνης.

Ψηλό σκαμπό Skirt του στούντιο m2atelier για τον οίκο Giorgetti. Το βρίσκεται στη Δελούδης.

Brat, Saelia Aparicio

Με την παιχνιδιάρικη και μοντέρνα αισθητική του, το «Brat» δίνει μια αίσθηση παιδικότητας μέσα από την έμπνευση της Σέλια Απαρίθιο, η οποία σχεδιάζει έπιπλα διασκεδαστικά και ανάλαφρα, με έντονη την αίσθηση του χιούμορ, εμπνευσμένα από κόμικ και κινούμενα σχέδια, όπως ακριβώς η σειρά από σκαμπό στα οποία η ισπανίδα σχεδιάστρια αποτύπωσε τη στάση του σώματος ενός ανθρώπου όταν κάθεται στο πάτωμα.

Armadillo Piano Stool, Lukas Wegwerth

Απλή γραμμή με βάση τυλιγμένη από μικρά ξύλινα πεπλατυσμένα «βότσαλα» που παραπέμπουν στο δέρμα του αρμαντίλλο – εξ ου και το όνομά του. Τα «βότσαλα» είναι στην ουσία κατασκευασμένα από ξύλο πεύκου, από την περιοχή Βόγκελσμπεργκ της Γερμανίας, και το καθένα από αυτά, αφού κοπεί, τρίβεται και ζωγραφίζεται στο χέρι. Ο γερμανός σχεδιαστής με έδρα το Βερολίνο δουλεύει κυρίως με οργανικά υλικά.

Bar stools, Roche Bobois

Εκτός από τα χαμηλά σκαμπό, πολύ συχνά στα σύγχρονα σπίτια συναντάμε τα πιο ψηλά bar stools που χρησιμοποιούμε κυρίως για τους πάγκους της κουζίνας. Η Roche Bobois είναι μία από τις πιο αναγνωρίσιμες εταιρείες στον χώρο του σχεδιασμού επίπλων και τα σκαμπό που παρουσιάζει αντικατοπτρίζουν τις τελευταίες τάσεις, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν τη μοναδική αισθητική και την πολυτέλεια.

Από μοντέρνα και μίνιμαλ σχέδια μέχρι πιο καλλιτεχνικά και γλυπτικά κομμάτια, οι συνεργασίες της εταιρείας με διάσημους σχεδιαστές και καλλιτέχνες, όπως οι Πιερ Πολίν και Σάσα Λάκιτς, έχουν δώσει μοναδικά σκαμπό που ξεχωρίζουν.

MO Bridge Counter stool, Shinsaku Miyamoto, Δελούδης

MO Bridge Counter stool, Shinsaku Miyamoto, Δελούδης

Η κομψή συλλογή MO συμπληρώνεται από το νέο bar stool που χαρακτηρίζεται από μια απαλή, λιτή γραμμή που είναι πάντα κλασική. Συνδυάζει την ξύλινη κατασκευή με ψηλά πόδια και ένα άνετο κάθισμα φτιαγμένο με τις υφαντές δερμάτινες ταινίες που χαρακτηρίζουν ολόκληρη τη γραμμή.

Anaktae

Στη λογική των modular επίπλων, τα σκαμπό Anaktae, που ίδρυσαν η βιομηχανική σχεδιάστρια Νταϊάνα Καρβούνη και η αρχιτέκτονας Βίβιαν Φιλίππα, αλληλοσυμπληρώνονται για να δημιουργήσουν σχέδια τα οποία μοιάζουν με το λογότυπο της Anaktae – αλληλοσυνδεόμενες γραμμές και γωνίες που θυμίζουν έναν γεωμετρικό λαβύρινθο από διαδρόμους, ναούς και θαλάμους, με έμπνευση από τον μαίανδρο. Μια καλλιτεχνική πρόταση από ένα στούντιο που αντλεί έμπνευση από την αρχαιότητα.