Η φιλότεχνη Ντάσα Ζούκοβα

Ανάμεσα στους πίνακες που βρίσκονται στην κατοχή της υπάρχει και ένας που φέρει τον τίτλο «Νοικοκυρά του Μπέβερλι Χιλς». Τον έχει ζωγραφίσει ο σπουδαίος Ντέιβιντ Χόκνεϊ την περίοδο 1966-67, όταν ανακάλυπτε το εκτυφλωτικό φως της Καλιφόρνιας αλλά και τους φιλότεχνους και πάτρονες της Πόλης των Αγγέλων και σε αυτόν εικονίζεται η Μπέτι Φρίμαν (1921-2009). Η Φρίμαν υπήρξε δεινή πιανίστα, φωτογράφος, συλλέκτρια και φιλάνθρωπος, με την έννοια που αποδίδουν στη λέξη οι Αμερικανοί, εν προκειμένω προστάτιδα των τεχνών, μια γυναίκα που είναι υπεύθυνη για μια σημαντική ώθηση στην καριέρα σπουδαίων πρωτοπόρων μουσικών, όπως ο Φίλιπ Γκλας, ο Τζον Κέιτζ, ο Λα Μόντε Γιανγκ ή ο Πιερ Μπουλέζ.

Η Ντάσα Ζούκοβα – πλέον κυρία Νιάρχου – από την πλευρά της δεν είναι επ’ ουδενί «νοικοκυρά», και όχι μόνο επειδή η λέξη έχει παλιώσει και ανήκει σε αλλοτινές εποχές ως δόκιμος όρος. Πρόσφατα έκλεισε τα σαράντα της χρόνια και αν μη τι άλλο, κοιτάζοντας πίσω της, μπορεί ήδη να νιώθει υπερήφανη ότι έχει κάνει πολλά βάσει των οποίων δεν θα μπορούσε να συνοψιστεί η ύπαρξή της σε μία και μόνη λέξη. Ιδρυσε το fashion brand Kova & T με την παιδική της φίλη Κριστίνα Τανγκ για να ντύσουν τις γυναίκες με τα άνετα σέξι ρούχα τους. Aνοιξε το Garage Center for Contemporary Culture στη Μόσχα το 2008 μαζί με τον τότε σύζυγό της Ρομάν Αμπράμοβιτς, σε ένα γκαράζ λεωφορείων της εποχής του κονστρουκτιβισμού, για να αναδείξει την εικαστική παραγωγή της Ρωσίας. Αυτό το εγχείρημα έχει μακροημερεύσει, καθώς τo 2014 μετονομάστηκε σε Garage Museum for Contemporary Art, έχοντας ήδη καταφέρει να δημιουργήσει το πρώτο δημόσιο αρχείο για τη ρωσική τέχνη στην αχανή χώρα, όπως και ένα μεγάλο σχετικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. To μουσείο μεταφέρθηκε το 2015 στο Πάρκο Γκόρκι της Μόσχας, σε ένα μινιμαλιστικό κτίριο σχεδιασμένο από τον ολλανδό αρχιτέκτονα Ρεμ Κούλχαας και το γραφείο του ΟΜΑ και στα εντυπωσιακά εγκαίνια παρουσιάστηκε όχι ένα, αλλά δύο infinity rooms της Γιαγιόι Κουσάμα. Μέσα από το μουσείο δημιουργήθηκε το μοναδικό σύστημα υποτροφιών για νέους καλλιτέχνες στη Ρωσία, αλλά και μια μεγάλη δημόσια βιβλιοθήκη σύγχρονης τέχνης. Αναπόφευκτα έγινε ένας θεσμός για τη σύγχρονη τέχνη της Ρωσίας, ενώ από αυτό ξεπήδησε, τρόπον τινά, και το ομώνυμο περιοδικό «Garage» τo 2011, με ένα «σκανδαλιστικό» εξώφυλλο στο παρθενικό του τεύχος (με ένα αυτοκόλλητο να καλύπτει το αιδοίο μιας γυναίκας στο οποίο ο Ντέμιαν Χιρστ είχε «χτυπήσει» ένα τατουάζ). Η δε επικεφαλής επιμελήτριά του Κέιτ Φάουλ είναι πλέον διευθύντρια στο MoMA PS1 στο Κουίνς της Νέας Υόρκης και τα ηνία του έχει αναλάβει η Κάτια Ινοζέμτσεβα, που φροντίζει να διατηρείται ο «glocal» χαρακτήρας του. Να φέρνει δηλαδή τις διεθνείς τάσεις στο ρωσικό έδαφος και ταυτόχρονα να υποστηρίζει την τοπική εικαστική παραγωγή ως αυτόνομη οντότητα αλλά και ως επικεφαλής της συνεργασίας τεσσάρων μεγάλων μουσείων της ρωσικής πρωτεύουσας. Εκτός από το μουσείο Garage, το «Four Museums Program» όπως λέγεται, περιλαμβάνει επίσης την Πινακοθήκη Τρετιακόφ, το Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν και το κέντρο εικαστικών και παραστατικών τεχνών GES-2 του V-A-C Foundation (του δισεκατομμυριούχου Λεονίντ Μίκελσον). Η Ζούκοβα ήταν από τις πρώτες που επένδυσε και στην ιστοσελίδα «μεσιτείας» τέχνης Artsy.