Η επιστροφή

«Το ξέσπασμα της επανάστασης μας βρήκε στη Μολδαβία. Αφησα εκεί ό,τι είχα και έτρεξα στον Υψηλάντη. Μετά την ήττα μας στη Μολδαβία, πήγαμε στην Αυστρία. Οι Αυστριακοί μάς πήραν ό,τι είχαμε, όπλα και άλογα, μόνο τη ζωή μάς άφησαν. Το έσκασα και πήγα στην Οδησσό. Μετά περάσαμε στη Βεσσαραβία, δεν μπορούσαμε να επιστρέψουμε στην πατρίδα. Στην πατρίδα έχω μητέρα, αδελφούς και αδελφές, μία από αυτές είναι παντρεμένη στην Κέρκυρα. Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να τους ξαναδώ ή αν τους δολοφόνησαν οι Τούρκοι. Εγώ έσωσα τον εαυτό μου. Θα δώσω το αίμα μου για την πατρίδα. Ο Θεός να ευλογεί τους Ελβετούς και τους Γερμανούς που μας φροντίζουν σαν αδέλφια. Ικετεύω τον Υψιστο να τους δίνει υγεία. Θα επιστρέψουμε στην πατρίδα και εκλιπαρούμε τον Θεό να μας συμπαρασταθεί».

Πρόκειται για μια σπάνια αφήγηση του Βασίλειου (αγνώστου επωνύμου) του Ιωάννη από το Σούλι, ενός εκ των αγωνιστών του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Βρισκόμαστε στον δύσκολο χειμώνα του 1822/1823. Η επανάσταση στον Μοριά έχει ξεσπάσει για τα καλά. Το έναυσμα όμως δεν δίνεται από εκεί. Γιατί η πρώτη πράξη των Ελλήνων που άναψε τη φωτιά της Επανάστασης ξεκίνησε από τα εδάφη της Μολδοβλαχίας. Εκεί ο επικεφαλής της Φιλικής Εταιρείας, ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης, με το «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος» κάλεσε για την απελευθέρωση του έθνους. Αγωνίστηκε γενναία. Η επανάσταση όμως στις παραδουνάβιες ηγεμονίες πνίγηκε στο αίμα και η θυσία του σώματος του Ιερού Λόχου, το οποίο συγκροτήθηκε από έλληνες φοιτητές, συγκίνησε ολόκληρη την Ευρώπη. Στις 7 Ιουνίου 1821 ο στρατός του καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου και ο ίδιος υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Φυλακίστηκε από τους Αυστριακούς και απελευθερώθηκε τελικά τον Νοέμβριο του 1827. Η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεψε να βοηθήσει το επαναστατημένο έθνος, όπως ποθούσε. Πέθανε στη Βιέννη δύο μήνες αργότερα. Και κάπως έτσι, με το τέλος του Αλέξανδρου Υψηλάντη, κλείνει αυτό το ένδοξο κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας. Το ερώτημα όμως παραμένει: Τι απέγιναν οι γενναίοι αγωνιστές του;