Το έγκλημα στα Γλυκά Νερά σόκαρε την ελληνική κοινωνία: μολονότι έχουν περάσει αρκετές ημέρες από τότε, ακόμα γίνεται παντού συζήτηση για την αγριότητά του. Βοηθά και ότι η τραγωδία διαδραματίστηκε ακριβώς μετά το τέλος των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία. Πέρυσι, σε μια στιγμή ανάλογη, η ελληνική κοινωνία είχε σοκαριστεί από ένα άλλο, ανάλογα απροσδόκητο έγκλημα: το κάψιμο του προσώπου της ωραίας Ιωάννας με βιτριόλι. Υπάρχει μια γενική υποψία ότι και στις δύο περιπτώσεις η κλεισούρα έκανε μυαλά να πάρουν ανάποδες στροφές – ακούω με ενδιαφέρον τους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους να το εξηγούν στα τηλεοπτικά παράθυρα. Οι συνταρακτικά αποτρόπαιες αυτές πράξεις, μετά από ένα μεγάλο διάστημα ανυπόφορης (τελικά) ησυχίας, μου θυμίζουν πολύ τις πλοκές των σκανδιναβικών μυθιστορημάτων, που είναι πολύ της μόδας. Και σε αυτά υπάρχει ένα ανάλογο μοτίβο: μια ολόκληρη σειρά από σοκαριστικά εγκλήματα (ένα ποτέ δεν αρκεί) προκύπτουν σε πόλεις και χωριά, στα οποία το χιόνι και το κρύο έχουν δημιουργήσει συνθήκες κοινωνικής ακινησίας. Τα σκανδιναβικά μυθιστορήματα διδάσκουν πως δυστυχώς το μυαλό δεν μπαίνει σε καραντίνα – όσο πιο λίγο ο άνθρωπος κυκλοφορεί και όσο πιο πολύ παγιδεύεται στην εσωστρέφεια του κόσμου του, τόσο πιο επικίνδυνος μπορεί να γίνει. Αλλά αυτό που ζούμε δεν είναι η πλοκή ενός μυθιστορήματος του Νέσμπο ή του Νταλ: είναι κυρίως η απόδειξη ότι έχουμε συμβιβαστεί με την αισθητική της βίας και τα πάντα μελανά της χρώματα. Ισως το «συμβιβαστεί» να είναι λάθος: υπάρχουν λέξεις λιγότερο κομψές που περιγράφουν την όρεξη με την οποία καταναλώνουμε τη βία. Ακόρεστα.
Είναι πιο βίαιοι οι άνθρωποι σήμερα σε σχέση με σαράντα και πενήντα χρόνια πριν; Πιστεύω πως όχι. Ο «νόμος της καραμπίνας» μέχρι τη δεκαετία του ’70 ήταν εξαιρετικά συνηθισμένος στην ελληνική ύπαιθρο: οι διαφορές λύνονταν συχνά χάρη στα όπλα και όποιος είχε μεγαλύτερο θράσος στο να τα χρησιμοποιεί επέβαλλε συχνά λύσεις και σιωπές, κάνοντας το δικό του. Οι βεντέτες έδιναν και έπαιρναν και όχι μόνο στην Κρήτη – απλώς εκεί ήταν περισσότερο θεαματικές. Οι άνθρωποι έρχονταν στα χέρια ευκολότερα – έπεφτε ξύλο ακόμα και στις πολιτικές συγκεντρώσεις, αφού η «αντισυγκέντρωση», το οργανωμένο κράξιμο του αντίπαλου πολιτευτή, ακόμα και οι καβγάδες για αστειότητες, όπως οι αφισοκολλήσεις, ήταν συνηθισμένες πρακτικές. Εντός του σπιτιού τα πράγματα ήταν σαφώς χειρότερα: η ενδοοικογενειακή βία δεν συγκρινόταν με ό,τι συμβαίνει σήμερα. Τα χαστούκια από τον δάσκαλο στο σχολείο ήταν εξίσου συνηθισμένα με τη χρήση της βέργας ή του χάρακα και σε πολλές περιπτώσεις ο μαθητής που παραπονιόταν στους γονείς γιατί έφαγε μια σφαλιάρα, έτρωγε άλλες δύο από τον πατέρα του.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
