Ιδανική για ήσυχες διακοπές, μακριά από την οχλοβοή άλλων προορισμών, αλλά εύκολα και γρήγορα προσβάσιμη με αεροπλάνο και πλοίο – υπάρχουν καθημερινά πολλά δρομολόγια από τον Πειραιά -, η Μήλος είναι ένα από τα πιο μαγευτικά νησιά του Αιγαίου.
Σχηματισμένο από τις αλλεπάλληλες εκρήξεις των ηφαιστείων του, οι οποίες σταμάτησαν πριν από περίπου 90.000 χρόνια, το νησί των Νοτιοδυτικών Κυκλάδων φημίζεται για τους μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς της, τα διαφορετικών ειδών πετρώματα που αποτελούν αντικείμενο μελέτης επιστημόνων από ολόκληρο τον πλανήτη, τους κολπίσκους, τις σπηλιές, τις χαράδρες, την αφθονία των ιδιαίτερων παραλιών, τα βουνά, ακόμη και το σχήμα της, ένα πέταλο που αγκαλιάζει το φυσικό της λιμάνι, από τα μεγαλύτερα στον ελλαδικό χώρο (αν και δεν έχει παρουσιαστεί έκρηξη για μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν θεωρείται ανενεργή ηφαιστειακά η Μήλος, αφού εξακολουθούν να εκπέμπονται ατμός και αέρια στην ατμόσφαιρά της που φθάνουν σε θερμοκρασία τους 100°C από την παρουσία ενεργών σολφατάρων και φουμαρόλων σε Αγία Κυριακή, Παλαιοχώρι, Πυρωμένες και Αδάμαντα. Υπάρχουν και δύο ανενεργά ηφαίστεια, στη Φυριπλάκα και στον Tράχηλα.
Η ποικιλομορφία του εδάφους και του τοπίου έχει σε πολλές περιπτώσεις δημιουργήσει τις ιδανικές συνθήκες στο νησί ώστε να ευδοκιμήσουν σπάνια βλάστηση και πολλά είδη άγριας ζωής. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν ολόκληρο το δυτικό κομμάτι της Μήλου ανήκει στο Δίκτυο Natura 2000, φιλοξενεί τον μεγαλύτερο υγρότοπο των Κυκλάδων (Αχιβαδόλιμνη), ενώ αποτελεί βιότοπο της μεσογειακής φώκιας, της κόκκινης οχιάς της Μήλου και της σαύρας. Επίσης, η περιοχή προσελκύει πολλά είδη αποδημητικών και προστατευόμενων πτηνών, όπως ο μαυροπετρίτης, ένα σπάνιο μεταναστευτικό είδος γερακιού. Μάλιστα, ειδικά στους υγροτόπους της Αλυκής, μπορεί να δει κανείς μέχρι και φλαμίνγκο.
Από το Σαρακήνικο έως το Κλέφτικο
Οσο όμως εντυπωσιακά και αν ακούγονται όλα αυτά, η Μήλος είναι πρωτίστως οι παραλίες της. Αλλοτε καταγάλανες, με λευκή άμμο, και άλλοτε γαλαζοπράσινες, με απότομα βράχια, κάποιες προσβάσιμες μόνο με σκάφος και άλλες με εύκολη πρόσβαση με τα πόδια, η καθεμία αποτελεί έναν διαφορετικό κόσμο για να εξερευνήσει κανείς. Για καμία άλλη δεν ισχύει αυτό περισσότερο από ό,τι για το Σαρακήνικο. Πρόκειται για την πιο διάσημη και πολυφωτογραφημένη ακτή στα βόρεια του νησιού.
Το σεληνιακό τοπίο του Σαρακήνικου είναι μοναδικό στην Ελλάδα.
Πλαισιωμένη από ολόλευκα ηφαιστειογενή πετρώματα, τα οποία έχουν λαξευτεί από το κύμα, τον άνεμο και τα υπόλοιπα στοιχεία της φύσης, σου δίνει την εντύπωση ότι δεν βρίσκεσαι πια στη Γη. Καταφύγιο παλαιότερα των σαρακηνών πειρατών, από τους οποίους πήρε και το όνομά της, σήμερα προσφέρει μια όαση ηρεμίας και χαλάρωσης στους αμέτρητους τουρίστες από κάθε γωνιά του κόσμου που την επισκέπτονται για να απολαύσουν τα ζεστά καταγάλανα νερά της που θυμίζουν πισίνα.
Σε κοντινή απόσταση, στο χωριό Πάχαινα και σχεδόν δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της προϊστορικής Φυλακωπής, βρίσκεται μια άλλη, ιδιαίτερη παραλία του νησιού, η οποία κατά πολλούς ανταγωνίζεται σε ομορφιά το Σαρακήνικο. Ο λόγος για τον Παπάφραγκα, τον στενό κολπίσκο που σχηματίζουν δύο βράχοι που εισχωρούν στη θάλασσα. Κολυμπήστε στις μικρές σπηλιές τριγύρω και απολαύστε το μοναδικό τοπίο. Η πρόσβαση για τους λουομένους επιτυγχάνεται είτε κατεβαίνοντας – με πολλή προσοχή -, έναν ψηλό, απότομο βράχο ή με βάρκα. Αξίζει όμως τον κόπο η κατάβαση, αφού τα γαλαζοπράσινα νερά αποζημιώνουν και με το παραπάνω τον επισκέπτη.
Στον «Φυροπόταμο» γοητεύουν τα πολύχρωμα «σύρματα» και τα καϊκια των ψαράδων.
Παραμένουμε βόρεια, όπου συναντάμε τον Φυροπόταμο, ίσως την πιο ρομαντική παραλία της Μήλου. Μοιάζει σαν ένα μικρό ψαροχώρι, με τα καΐκια αραγμένα στον φιλόξενο όρμο και τα χαμηλά σπίτια σχεδόν πάνω στο νερό. Οπωσδήποτε επισκεπτόμαστε και την πίσω πλευρά τις παραλίας, όπου βρίσκεται ο καρτ-ποσταλικός οικισμός με τα «σύρματα», τα σπίτια με τις χρωματιστές πόρτες όπου φυλούσαν τα καΐκια τον χειμώνα.
Στον μικρό λόφο στο λιμανάκι του Φυροπόταμου υπάρχουν χαλάσματα από παλιό εργοστάσιο επεξεργασίας μεταλλευμάτων.
Περνάμε στο νότιο κομμάτι του νησιού και βρίσκουμε μία ακόμη παραλία με δύσκολη πρόσβαση, η οποία δεν είναι άλλη από το Τσιγκράδο. Μοιάζει κάπως με δύο άλλες πασίγνωστες ελληνικές παραλίες, ως προς τον σχηματισμό των ψηλών βράχων, το «Ναυάγιο» στη Ζάκυνθο και το Πόρτο Κατσίκι στη Λευκάδα. Είναι γνωστό ότι όσοι θέλουν να κολυμπήσουν στα υπέροχα νερά της θα πρέπει να κατέβουν τα βράχια με τη βοήθεια σκάλας ή σχοινιού – περίπου όπως στην ορειβασία -, ή να πάρουν το σκάφος που θα τους πάει μέχρι εκεί (αρκετοί επιλέγουν την… περιπέτεια).
Μια πιο εύκολη επιλογή για δροσερές βουτιές, όχι τόσο κουραστική όσο οι προηγούμενες, είναι η Φυριπλάκα. Πρόκειται για μια μεγάλη παραλία, με αμμουδιά και εύκολη πρόσβαση, η πρώτη οργανωμένη που συναντάμε σε αυτό το αφιέρωμα. Εδώ οι επισκέπτες έρχονται για να χαλαρώσουν, απολαμβάνοντας και τις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Και αφού εξερευνήσουμε όλες όσες μπορούμε με το αυτοκίνητο και τα πόδια, ανεβαίνουμε σε ένα σκάφος και κατευθυνόμαστε προς τις παραλίες για τις οποίες δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα προσέγγισης. Το Κλέφτικο είναι η πιο δημοφιλής από αυτές, αφού πλήθος τουριστών το επισκέπτεται τόσο για τα κρυστάλλινα νερά όσο και για τους ψηλούς βράχους που μοιάζουν σαν να ξεπετάγονται μπροστά τους και να επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας. Ατέλειωτες βουτιές και ευκαιρίες για χαλάρωση προσφέρονται εδώ απλόχερα.
Τα αρχαιολογικά μνημεία
Η Μήλος κατοικείται από τη νεολιθική περίοδο, γύρω στο 7000 π.Χ. και γι’ αυτό είναι ένα νησί με έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Αλλωστε εδώ είναι ο τόπος καταγωγής ενός από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού, της Αφροδίτης της Μήλου. Αν και το ίδιο το άγαλμα βρίσκεται τώρα στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, η τοποθεσία ανακάλυψής του παραμένει ένα αξιοθέατο του νησιού. Πιστό αντίγραφο της Αφροδίτης της Μήλου, μια δωρεά του Λούβρου, βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, στην Πλάκα.
«Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε τη Φυλακωπή για πρώτη φορά στο φως το 1896, ενώ οι ανασκαφές συνεχίστηκαν έως το 1899, υπό τη Βρετανική Σχολή Αθηνών, αποκαλύπτοντας έναν άγνωστο μέχρι τότε κυκλαδικό οικισμό της Εποχής του Χαλκού».
Σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Μήλου που αξίζει να επισκεφθεί κανείς είναι η Φυλακωπή. Πρόκειται για έναν οικισμό που ήκμασε στην Εποχή του Χαλκού και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τον πρώιμο κυκλαδικό πολιτισμό. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε τη Φυλακωπή για πρώτη φορά στο φως το 1896, ενώ οι ανασκαφές συνεχίστηκαν έως το 1899, υπό τη Βρετανική Σχολή Αθηνών, αποκαλύπτοντας έναν άγνωστο μέχρι τότε κυκλαδικό οικισμό της Εποχής του Χαλκού.
Το αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο στην Τρυπητή.
Κοντά στο χωριό Τρυπητή (και στο παραθαλάσσιο Κλήμα) βρίσκεται το Αρχαίο Θέατρο της Μήλου, ένα καλοδιατηρημένο μνημείο της ρωμαϊκής περιόδου. Κατασκευάστηκε από μάρμαρο Πάρου και μπορούσε να φιλοξενήσει έως και 7.000 θεατές.
Στην ίδια περιοχή συναντάμε και τις περίφημες Κατακόμβες της Μήλου, από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία στην Ελλάδα. Οι υπόγειοι ταφικοί θάλαμοι που χρονολογούνται ήδη από τον 1ο αιώνα μ.Χ. χρησίμευαν ως τόποι λατρείας και καταφύγιο για τους πρώτους χριστιανούς. Οι κατακόμβες αποτελούνται από ένα πολύπλοκο δίκτυο σηράγγων και θαλάμων λαξευμένων στον ηφαιστειακό βράχο. Περιλαμβάνουν ταφικές κόγχες, τοιχογραφίες και επιγραφές και μαρτυρούν τη διάδοση του χριστιανισμού στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Φιλοξενία
Σε ολόκληρο το νησί υπάρχουν πολλές προτάσεις διαμονής που μπορούν να ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς. Μία από αυτές είναι το Domes White Coast Milos, που τον μόλις έναν χρόνο λειτουργίας του έχει καταφέρει να καθιερωθεί στη συνείδηση των ταξιδιωτών. Διαθέτει 50 δωμάτια, το καθένα με ιδιωτική πισίνα, απολύτως εναρμονισμένα με την κυκλαδίτικη αισθητική, ενώ στα ατού του είναι αναμφισβήτητα η εγγύτητα στο Σαρακήνικο και την Κίμωλο. Στο πολυτελές resort φιλοξενείται το εστιατόριο Makris, παράρτημα του οποίου άνοιξε πέρυσι και στην Αθήνα, από όπου ο executive chef Πέτρος Δήμας σερβίρει μεσογειακή, ελληνική κουζίνα με αγνά υλικά, πολλά από τα οποία καλλιεργεί μόνος του.
Εμπνευσμένα από το ίδιο το νησί και τη γεωλογία του είναι το design και η διακόσμηση του υπέροχου Milos Cove. Αυτό σημαίνει ότι για τις 42 σουίτες και βίλες του – πολλές με ιδιωτική πισίνα -, αντί για το ολόλευκο των Κυκλάδων επελέγησαν πιο γήινοι τόνοι που δένουν με το τοπίο. Μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στην ευεξία και την ψυχική ανάταση, για αυτό και στο spa οι καλεσμένοι μπορούν να απολαύσουν μια μεγάλη γκάμα θεραπειών που θα τους χαλαρώσουν και θα τους αναζωογονήσουν. Η ιδιωτική παραλία με βότσαλο που διαθέτει το κατάλυμα απογειώνουν την εμπειρία.
Η Απολλωνία, το δεύτερο λιμάνι της Μήλου, μετά τον Αδάμαντα.
Το τρίτο και τελευταίο ξενοδοχείο της λίστας μας αποτελεί «γυναικεία υπόθεση». Χτισμένο παραλιακά, στην περιοχή της Πολλώνιας, το πανέμορφο boutique hotel White Pebble Suites αποτελεί το δημιούργημα τριών Ελληνίδων από την Αυστραλία, οι οποίες έχουν διαπρέψει στους χώρους της φιλοξενίας, της μόδας και του τουρισμού. Oλες οι σουίτες διαθέτουν ιδιωτικό μπαλκόνι και θέα στη θάλασσα, ενώ το μινιμαλιστικό design είναι εμπνευσμένο τόσο από την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική όσο και από το φυσικό τοπίο του νησιού. Και εδώ το spa, αξιοποιώντας τη θεραπευτική δύναμη των ορυκτών της Μήλου, προσφέρει θεραπείες αποκατάστασης και χαλάρωσης χρησιμοποιώντας τοπικό οψιανό, ηφαιστειακά εκχυλίσματα και βιολογικό ελαιόλαδο.
Γαστρονομία
Η Μήλος διαθέτει εξαιρετική γαστρονομική παράδοση, η οποία βασίζεται στα τοπικά υλικά. Ξεχωρίζει η τυροκομία της – με πολλά από τα τυριά της να ωριμάζουν σε ηφαιστειογενείς σπηλιές -, ο πασίγνωστος μπελτές της, ο οποίος απογειώνει κάθε φαγητό, και το θυμαρίσιο μέλι της. Ιδανικό σημείο για να τα γευθείτε αυτά είναι το μεζεδοπωλείο «Γαλάνης», το οποίο στεγάζεται σε ένα παλιό μπακάλικο στο ορεινό χωριό Πέρα Τριοβάσαλος. Η ιδιαίτερη διακόσμηση έχει διατηρήσει την ατμόσφαιρα του μπακάλικου. Εκεί πας για τους μεζέδες: ψητή μηλέικη αγκινάρα, τσιράκια, κολοκυθοκεφτέδες και ντοματοκεφτέδες, πατατοσαλάτα, σκίζα με μπελτέ (ψωμί με πελτέ ντομάτας), ομελέτες κ.ά.
Η επόμενη πρόταση εστίασης έχει γοητεύσει, εκτός από τους «New York Times», που έγραψαν γι’ αυτήν, και την Γκουίνεθ Πάλτροου, η οποία την έχει αναδείξει μέσω της ιστοσελίδας της, Goop. Πρόκειται για το Medusa Restaurant πάνω στην παραλία Μανδράκια. Το μενού, το οποίο φροντίζουν δύο γυναίκες μαγείρισσες, συνδυάζει τις παραδοσιακές γεύσεις της μηλέικης κουζίνας με τη σύγχρονη μεσογειακή μαγειρική. Φυσικά, η θέα προς το απέραντο γαλάζιο βοηθάει πολύ ώστε να βρίσκεται, από το 1999 που ιδρύθηκε, σταθερά στις πρώτες θέσεις των προτιμήσεων κατοίκων και επισκεπτών.
Πολύ καλή επιλογή είναι και το εστιατόριο «Γιαλός» στην Πολλώνια, με τον σεφ και συνιδιοκτήτη, Αχιλλέα Καματέρη, να κάνει θαύματα. Φρέσκα θαλασσινά καπνισμένα από τον ίδιο τον σεφ, με ξύλο μηλιάς, μαντζουράνα και δεντρολίβανο. Δοκιμάστε χτένια με πουρέ μηλέικης κολοκύθας, πίτα πράσινου κολοκυθιού, σεβίτσε θαλασσινών ή ρεβίθια με μπακαλιάρο κονφί. Φυσικά η λίστα κρασιών είναι επίσης πολύ φροντισμένη.
Τέλος, φτάνουμε στον «Αλευρόμυλο» του Βασίλη Παπικινού, στον Παρασπόρο. Εκεί βασιλεύει η παραδοσιακή, comfort κουζίνα της Μήλου, την οποία ο σεφ γνωρίζει όσο κανένας άλλος πάνω στο νησί. Δοκιμάζουμε οπωσδήποτε τα λαζάνια του και την αλατένια (ένα είδος φοκάτσιας με ανθό μηλέικου αλατιού).
