Τα πιο εμβληματικά γυάλινα κτίρια του πλανήτη

Η αρχιτεκτονική, όπως και η τέχνη, είναι μια μορφή έκφρασης που μπορεί να αγγίξει την ψυχή. Τα γυάλινα κτίρια, με τη διαφάνεια και την αέναη αλληλεπίδρασή τους με το φως, μοιάζουν σαν να αιωρούνται ανάμεσα στον ουρανό και στη γη, προσκαλώντας μας να δούμε τον κόσμο μέσα από ένα νέο πρίσμα. Το γυαλί, εύθραυστο αλλά και συνάμα πανίσχυρο, γίνεται το μέσο που συνδέει το εσωτερικό με το εξωτερικό, το παρόν με το μέλλον.

Η αρχιτεκτονική με τη χρήση γυαλιού έχει αποκτήσει τεράστια απήχηση τις τελευταίες δεκαετίες, αποτελώντας σύμβολο της καινοτομίας, της βιωσιμότητας και της υψηλής αισθητικής. Με τις σύγχρονες τεχνολογίες να επιτρέπουν τη χρήση μεγάλων, ανθεκτικών και ενεργειακά αποδοτικών γυάλινων επιφανειών, τα γυάλινα κτίρια ενσωματώνονται αρμονικά στο αστικό περιβάλλον.

Αυτά τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής οικοδομήματα, που βρίσκονται σε μερικές από τις πιο λαμπερές μητροπόλεις του κόσμου, αποτελούν σύμβολα της ικανότητας του ανθρώπου να καταφέρνει τα πάντα.

H ευρωπαϊκή κληρονοµιά του Bauhaus

Από τα πρώτα χρόνια του Bauhaus και το κτίριο για τη σχολή τέχνης, design και αρχιτεκτονικής που σχεδίασε ο Βάλτερ Γκρόπιους στο Ντεσάου το 1926, η «γυάλινη αρχιτεκτονική» φαινόταν ότι είχε έρθει για να μείνει.

Το κίνημα έθεσε τα θεμέλια για τη μινιμαλιστική αισθητική και τη χρήση γυάλινων προσόψεων, επιδιώκοντας τη διαφάνεια και τη δωρική απλότητα. Από τα πιο αναγνωρίσιμα αρχιτεκτονήματα του 20ού αιώνα με βασικό υλικό το γυαλί είναι η διάσημη πυραμίδα του Λούβρου, που βρίσκεται από το 1989 στο κεντρικό προαύλιο του μουσείου στο Παρίσι.

Σχεδιασμένη από τον βραβευμένο με Pritzker κινεζοαμερικανό αρχιτέκτονα Ιεό Μινγκ Πέι (ο οποίος διατηρούσε δεσμούς με τους εισηγητές του Bauhaus, Βάλτερ Γκρόπιους και Μαρσέλ Μπρόιερ), κατά παραγγελία του γάλλου προέδρου Φρανσουά Μιτεράν, συνδυάζει την κλασική μεγαλοπρέπεια του μουσείου με τη μοντέρνα απλότητα του γυαλιού, προσφέροντας μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν.

Στην καρδιά της Πράγας υπάρχει από το 1996 ένα κτίριο που χορεύει… Το γνωστό και ως «Ginger & Fred» (από τους διάσημους χορευτές Φρεντ Αστέρ και Τζίντζερ Ρότζερς) είναι ένα κτίριο γραφείων το οποίο σχεδιάστηκε από τον τσεχοκροάτη αρχιτέκτονα Βλάντο Μίλουνιτς σε συνεργασία με τον αμερικανοκαναδό starchitect Φρανκ Γκέρι σε ένα άδειο οικόπεδο δίπλα στον Μολδάβα. Η ακανόνιστη γυάλινη πρόσοψή του αντανακλά την κίνηση της πόλης και του ποταμού.

Ο ουρανοξύστης The Shard στο Λονδίνο (2012) αποτελεί ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής με γυαλί στην Ευρώπη. Με το πυραμιδοειδές σχήμα του, δεν αποτελεί απλώς μια νέα κατασκευή στην καρδιά της βρετανικής μητρόπολης, αλλά φέρνει στην επιφάνεια τις θεμελιώδεις αρχές του Bauhaus περί αυστηρής λιτής εμφάνισης.

Σχεδιασμένος από τον Ιταλό Ρέντσο Πιάνο (γνώριμο σε εμάς από τη δουλειά του στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος), είναι ένας πύργος ύψους σχεδόν 310 μέτρων που δεσπόζει στον ορίζοντα της αγγλικής πρωτεύουσας. Tο Shard φιλοξενεί πάνω από 32 διαφορετικούς επιχειρηματικούς οργανισμούς, καθώς και εστιατόρια και ένα ξενοδοχείο.

Επιπλέον, ανάμεσα στον 68ο και στον 72ο όροφο υπάρχει το παρατηρητήριο – ένα δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο που φέρει την εύστοχη ονομασία «The View from The Shard».

Το 30 St Mary Axe (γνωστό και ως «The Gherkin») είναι ένα κτίριο 41 ορόφων στο Λονδίνο που σχεδιάστηκε από το διεθνές γραφείο Foster + Partners. Χαρακτηριστικό είναι το καμπυλόγραμμο, ωοειδές σχήμα του. Ο γυάλινος ουρανοξύστης των 180 μέτρων εγκαινιάστηκε το 2004. Tόσο η κατασκευή όσο και ο σχεδιασμός του υλοποιήθηκαν χάρη στη χρήση της νέας ψηφιακής τεχνολογίας.

Η μοντελοποίηση καμπύλων σχημάτων χρησιμοποιήθηκε αρχικά στην αεροδιαστημική και στην αυτοκινητοβιομηχανία. Η ενεργειακή του απόδοση και το μοναδικό του σχήμα το καθιστούν ένα σύγχρονο θαύμα.

Το Crystal, σε σχέδια Wilkinson Eyre Architects, άνοιξε το 2012 και είναι ένα από τα πιο βιώσιμα κτίρια στον κόσμο. Βρίσκεται στο Royal Victoria Dock του Λονδίνου, διαθέτει διαδραστικά εκθέματα σχετικά με τις πράσινες τεχνολογίες και αποτελεί παγκόσμιο υπόδειγμα οικολογικού σχεδιασμού.

Από τα πιο πολυαναμενόμενα κτίρια της Βόρειας Αγγλίας είναι και το Sage, μια όμορφη γυάλινη κατασκευή που όταν παραδοθεί πλήρως το 2027 θα στεγάζει έναν από τους σημαντικότερους χώρους συναυλιών και συνεδρίων (μαζί με ξενοδοχεία, καταστήματα και εστιατόρια) στη νότια όχθη του ποταμού Tyne στο Νιούκαστλ.

Τα κεντρικά γραφεία του βασκικού υπουργείου Υγείας, που βρίσκονται στο επιχειρηματικό κέντρο του Μπιλμπάο της Ισπανίας, είναι ένα εκπληκτικό παράδειγμα γυάλινης αρχιτεκτονικής, σε σχέδια Coll-Barreu Arquitectos.

Η ασυνήθιστη αλλά και ταυτόχρονα εντυπωσιακή κατασκευή ξεκίνησε να σχεδιάζεται το 2003, τα έργα αποπεράτωσης άρχισαν το 2004 και το 2008 το κτίριο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό. Για τους ντόπιους πρόκειται για ένα, θα λέγαμε, αμφιλεγόμενο έργο, καθώς ορισμένοι κάτοικοι της περιοχής το περιγράφουν ως «εκτός τόπου και χρόνου». Εν τω μεταξύ, το κτίριο προτάθηκε μεταξύ άλλων για το European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award.

Από το Μπιλμπάο περνάμε στη Βαρκελώνη, μια πόλη διάσημη για την όμορφη αρχιτεκτονική της, και συγκεκριμένα στο διάσημο ξενοδοχείο W Barcelona. Σχεδιασμένο από τον Ρικάρδο Μποφίλ, έχει ύψος 105 μέτρα και διαθέτει 26 ορόφους.

Το σχήμα του κτιρίου μοιάζει με πανί, γι’ αυτό και κάποιοι το αποκαλούν «Sail hotel». Βρίσκεται στην είσοδο του λιμανιού της Βαρκελώνης, κοντά στον διάσημο παραλιακό πεζόδρομο της πόλης – έναν δημοφιλή τουριστικό προορισμό.

Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Louis Vuitton άνοιξε το 2014. Βρίσκεται στα δυτικά του κέντρου του Παρισιού και σχεδιάστηκε από τον βραβευμένο με Pritzker αρχιτέκτονα Φρανκ Γκέρι.

Το ευφάνταστο κτίριο διαθέτει δώδεκα γυάλινα πάνελ που μοιάζουν με πανιά πλοίου και δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι κινούνται. Οι προκλήσεις κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίησή του περιλάμβαναν την πολύπλοκη, ελεύθερης μορφής αρχιτεκτονική και τις υψηλές απαιτήσεις για τα καμπύλα στοιχεία της πρόσοψης. Το μουσείο αποτελεί έναν φόρο τιμής στη σύγχρονη τέχνη και αρχιτεκτονική, ενσωματώνοντας καινοτομία και αισθητική σε κάθε του λεπτομέρεια.

Το Kunsthaus Graz, Grazer Kunsthaus ή Μουσείο Τέχνης του Γκρατς της Αυστρίας, χτίστηκε στο πλαίσιο των εορτασμών για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2003 και έκτοτε αποτελεί αρχιτεκτονικό κόσμημα της πόλης.

Πρόκειται για μια γυάλινη κατασκευή που σχεδιάστηκε από τους αρχιτέκτονες Πίτερ Κουκ και Κόλιν Φουρνιέ. Το κτίριο αποτελεί παράδειγμα αρχιτεκτονικής blob (με ρευστές, οργανικές, αμοιβαδοειδείς κατασκευές) και διαθέτει ένα κέλυφος από ιριδίζοντα ακρυλικά πάνελ που λειτουργούν και ως φωτοβολταϊκά. Λόγω του σχήματός του, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα κτίσματα που το περιβάλλουν, είναι γνωστό στην τοπική κοινωνία ως «Friendly Alien» ή «μαύρος όγκος».

Τα διάφανα τοπόσηµα των ΗΠΑ

Το 541 μέτρων One World Trade Center είναι πλέον το ψηλότερο κτίριο στη Νέα Υόρκη και σε ολόκληρες τις ΗΠΑ. Στην ευρύτερη περιοχή, που μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2001 έστεκαν οι Δίδυμοι Πύργοι, από το 2013 στέκει λοιπόν ο «Πύργος της Ελευθερίας» ή One WTC, όπως επίσης τον αποκαλούν (εγκαινιάστηκε στο σύνολό του τον Μάιο του 2015).

Ο επιβλητικός ουρανοξύστης αποτελεί σύμβολο ανθεκτικότητας, καινοτομίας και αντίστασης μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις. Το γυαλί που καλύπτει την πρόσοψη δίνει στο κτίριο μια εντυπωσιακή, στιλπνή εμφάνιση. Το σχεδιαστικό του ύφος αξιοποιεί την αντανάκλαση του φωτός για να αλλάζει χρώματα ανάλογα με την ώρα της ημέρας και τις διαθέσεις του καιρού.

Το Apple Park, επίσης γνωστό ως Apple Campus 2, είναι η εταιρική έδρα της Apple Inc. που βρίσκεται στο Κουπερτίνο της Καλιφόρνιας των ΗΠΑ. Η λειτουργία του ξεκίνησε το 2017, ενώ η κατασκευή του βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη, και αντικατέστησε το Apple Campus, προηγούμενη εταιρική έδρα της πολυεθνικής, η οποία πρωτολειτούργησε το 1993.

Το κτίριο, που σχεδίασε το γραφείο Norman Foster + Partners, έχει σχήμα δακτυλίου και είναι επενδεδυμένο με καμπύλες γυάλινες επιφάνειες. Το παρατσούκλι του είναι «διαστημόπλοιο» εξαιτίας του σχήματός του.

Στη Βοστώνη των ΗΠΑ το Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης (ICA) διαθέτει μια εντυπωσιακή γυάλινη κατασκευή με θέα στην προκυμαία. Είναι διάσημο για την καινοτόμο αρχιτεκτονική του, που φέρει τη σφραγίδα του γραφείου Diller Scofidio + Renfro, και για τον ρόλο του στην αναζωογόνηση της περιοχής Seaport District.

H κεντρική βιβλιοθήκη του Σιάτλ, σε σχέδια OMA, είναι γνωστή και για τον μοντέρνο σχεδιασμό της, με τα μεγάλα παράθυρα και μια μοναδική, κεκλιμένη δομή που μεγιστοποιεί την πρόσβαση του φυσικού φωτός στο εσωτερικό της. Η βιβλιοθήκη δίνει έμφαση στην προσβασιμότητα, στη βιωσιμότητα και στη συμμετοχή της κοινότητας.

Τα γυάλινα θαύµατα της Ασίας

Στην Κίνα, τώρα, το Εθνικό Κέντρο Παραστατικών Τεχνών του Πεκίνου σχεδιάστηκε από τον γάλλο αρχιτέκτονα Πολ Αντρέ και εγκαινιάστηκε το 2007. Χαρακτηρίζεται από το ελλειπτικό του σχήμα και τη διχρωμία του (τιτάνιο-γυαλί), που παραπέμπει στο κλασικό μοτίβο του γιν και του γιανγκ και περιβάλλεται από μια τεχνητή λίμνη.

Η πρόσβαση στο κτίριο, το οποίο οι ντόπιοι αποκαλούν και «γιγάντιο αβγό», γίνεται μέσω ενός υπόγειου τούνελ μήκους 60 μέτρων, έτσι το κέλυφός του παραμένει άθικτο, χωρίς εξωτερικά εμφανή ανοίγματα. Το κτίριο καλύπτει μια έκταση σχεδόν 12.000 τετραγωνικών μέτρων. Εξαιτίας του μεγέθους και της πολυπλοκότητάς του, η κατασκευή της γιγαντιαίας αυτής δομής που μοιάζει με θόλο διήρκεσε σχεδόν έξι χρόνια. Τον Δεκέμβριο του 2007 πραγματοποιήθηκε η εναρκτήρια συναυλία.

Τα κεντρικά γραφεία της Aldar στο Αμπου Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, κοντά στην παραλία Al Raha, είναι ένα από τα λίγα σφαιρικά κτίρια στον κόσμο και αποτελεί αρχιτεκτονικό ορόσημο για τη Μέση Ανατολή.

Σχεδιασμένο από την ομάδα MZ Architects, το κτίριο έχει ύψος 121 μέτρα και διαθέτει 23 ορόφους. H κυκλική του μορφή δημιουργεί μια εντυπωσιακή, φουτουριστική εικόνα, ενώ η γυάλινη πρόσοψή του προσφέρει εξαιρετική ενεργειακή απόδοση. Μάλιστα, το κτίριο έχει κερδίσει πολλαπλά βραβεία για την ευφυή αρχιτεκτονική και τον φουτουριστικό σχεδιασμό του.

Η περιήγηση καταλήγει στα δύο γιγάντια γυάλινα θερμοκήπια των εντυπωσιακών Gardens by the Bay στη Σιγκαπούρη, όπου από το 2012 βρίσκεται ο Θόλος των Λουλουδιών (Flower Dome) και το Δάσος των Νεφών (Cloud Forest).

Σχεδιασμένες από το διεθνές αρχιτεκτονικό γραφείο WilkinsonEyre, και οι δύο γυάλινες αίθουσες είναι ελαφριές κατασκευές αποτελούμενες από ατσάλινα τόξα και αναρτημένα ειδικά γυάλινα πάνελ υψηλής ενεργειακής απόδοσης που μπορούν να προσομοιώσουν διαφορετικές κλιματικές συνθήκες. Ο Θόλος των Λουλουδιών έχει ήπιο, ξηρό κλίμα. Το Cloud Forest, από την άλλη, είναι ένα δροσερό ομιχλώδες δάσος με ένα βουνό ύψους 35 μέτρων και έναν εσωτερικό καταρράκτη.

Οι θόλοι συνδέονται με ένα εξωτερικό δάσος από Supertrees, τα οποία συλλέγουν το νερό της βροχής και την ηλιακή ενέργεια και λειτουργούν ως κανάλια εξαερισμού για τα θερμοκήπια.