Γκλεν Λίγκον, Η κρυφή δύναμη των λέξεων

Οπως προσεγγίζεις τις αίθουσες όπου φιλοξενείται η έκθεση με τίτλο «Post-Noir» στο Carré d’Art – Musée d’Art Contemporain στη γαλλική πόλη Νιμ (έως τις 20 Νοεμβρίου) βλέπεις πολλούς αντικατοπτρισμούς της λέξης «Αmerica». Η επιγραφή νέον με τα μισά γράμματα να κοιτούν προς την αντίθετη κατεύθυνση αναπαράγεται στους γυάλινους τοίχους του κτιρίου του αρχιτεκτονικού γραφείου Norman Foster + Partners, ενώ στο πάτωμα του δωματίου όπου συνυπάρχει μαζί με το «αρνητικό» της, την ίδια λέξη «America» γραμμένη από την καλή και από την ανάποδη, ο αντικατοπτρισμός της πλευράς που έχει το περίγραμμά της μαυρισμένο σβήνει και χάνεται από το οπτικό πεδίο. Για τον αμερικανό εικαστικό Γκλεν Λίγκον, γνωστό στο αθηναϊκό κοινό από τη συμμετοχή του στην έκθεση «Portals/Πύλη» (11 Ιουνίου – 31 Δεκεμβρίου 2021) του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ στο πρώην δημόσιο Καπνεργοστάσιο-Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο Βουλής, όπου παρουσίασε μια εγκατάσταση με μεταφράσεις στίχων του ποιήματος «Περιμένοντας τους Βαρβάρους» του Κωνσταντίνου Καβάφη, αυτή είναι η συνεκτική, σημειολογική απόδοση των δύο πόλων που συνιστούν την Αμερική. Τη χώρα όπου δεν έπαψε ποτέ να ισχύει η εναρκτήρια φράση στο βιβλίο του Τσαρλς Ντίκενς «Ιστορία δύο πόλεων»: «Hταν οι καλύτεροι καιροί, ήταν οι χειρότεροι καιροί». «Το πρώτο έργο που έκανα από τη σειρά «America» ήταν το 2008, όταν επρόκειτο να αποκτήσουμε μαύρο πρόεδρο και η οικονομία πήγαινε καλά, αλλά υπήρχε μεγάλη ανεργία και «έτρεχαν» παράλληλα πόλεμοι. Η Αμερική ήταν στα καλύτερα και στα χειρότερά της, μια κατάσταση που επικρατεί διαχρονικά στη χώρα» εξηγεί ο 62χρονος εικαστικός σε βίντεο που παρουσιάζεται στην έκθεση. Από τη ζωγραφική, όπου ήταν αρχικά επικεντρωμένη η δουλειά του, απηχώντας την κληρονομιά δημιουργών όπως ο Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, ο Φίλιπ Γκάστον ή ο Σάι Τουόμπλι, ως τα πρόσφατα πιο conceptual έργα του, ο Γκλεν Λίγκον βασίζεται σε κείμενα, σε γλωσσικό υλικό που μπορεί να χειραγωγηθεί και να τροποποιηθεί για να αναδείξει τα κοινωνικά και πολιτικά αξιακά συστήματα από τα οποία έχουν αναδυθεί οι λέξεις που τα συναπαρτίζουν. Η συγκεκριμένη παρουσίαση είναι μινιμαλιστική σε σύλληψη και εκτέλεση, φυσικά ενταγμένη στο λιτό κτίριο του Νόρμαν Φόστερ, το οποίο στεγάζει και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης, που ούτως ή άλλως δεν ενδείκνυται για διοργανώσεις-υπερπαραγωγές καθώς διατηρεί και το ίδιο ένα χαμηλό προφίλ παρά τους εννέα ορόφους του (δεν είναι όλοι υπέργειοι) από όταν άνοιξε το 1993 απέναντι από το Maison carrée, έναν ρωμαϊκό ναό στον οποίο αποδίδει τον πρέποντα φόρο τιμής. Ο τίτλος της είναι μια άμεση αναφορά στον όρο «Post-Black» που επινόησε ο ίδιος ο Λίγκον μαζί με τη διευθύντρια του Studio Museum στο Χάρλεμ, Θέλμα Γκόλντεν, στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Αποσκοπούσε να χαρακτηρίσει την κατεύθυνση του έργου αφροαμερικανών καλλιτεχνών, η δουλειά των οποίων σχετίζεται με την εμπειρία τού να είσαι μαύρος, ενώ παράλληλα συνιστά μια απόπειρα αποδυνάμωσης της ιδέας ότι η φυλή έχει σημασία, με την έννοια πως «οποιοσδήποτε όρος χαρακτηρίζει μια ιστορική στιγμή, μια ομάδα καλλιτεχνών ή μια φυλή ανθρώπων υπόκειται πάντα σε αναθεώρηση, ειδικά όταν παρουσιάζεται σε ένα πολιτισμικό πλαίσιο που είναι διαφορετικό της αρχικής θεώρησης».