Γιοχάνα βαν Γκογκ, Η γυναίκα πίσω από τον Βίνσεντ

Μόλις που πρόλαβε να γνωρίσει τόσο τον άνδρα της όσο και τον αδελφό του. Προτού καν προλάβει να ζήσει η ίδια τη ζωή της, βρέθηκε χήρα με ένα μωρό, τον μικρό Βίνσεντ, όπως και με περίπου 400 πίνακες και εκατοντάδες σχέδια φιλοτεχνημένα από τον ζωγράφο κουνιάδο της, Βίνσεντ βαν Γκογκ.

Δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση για τη Γιοχάνα Μπόνγκερ (1862-1925), όπως ήταν το πατρικό όνομα της δασκάλας αγγλικών η οποία, μολονότι είχε μεγαλώσει σε ένα συντηρητικό περιβάλλον που την προόριζε για την κοινότοπη ζωή των γυναικών της εποχής της, κατάφερε να ορθώσει το βραχύ της ανάστημα και να ξεφύγει από αυτή τη βαρετή μοίρα, η οποία το δίχως άλλο θα εξασφάλιζε και σε εκείνη την ανωνυμία και την αφάνεια. Χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στην τέχνη, χωρίς τα εφόδια για την κριτική αποτίμηση και την εμπορική προώθησή της σε ένα κοινό που δεν ήταν διατεθειμένο να καλωσορίζει ό,τι δεν προσομοίαζε στην ακαδημαϊκή προσέγγιση της εποχής, κατάφερε παρ’ όλα αυτά να κάνει το όνομα του Βίνσεντ βαν Γκογκ ένα από τα πιο γνωστά στην Ιστορία της Τέχνης. Για την ακρίβεια, έβαλε τα θεμέλια, τα οποία δεδομένης και της ποιότητας του έργου του, έδωσαν μορφή σε ένα οικοδόμημα ακλόνητο και ανεπηρέαστο από τα καπρίτσια και τα γούστα της κάθε εποχής. Εστω και με καθυστέρηση, της αναγνωρίζεται αυτό το σημαντικό έργο, καθώς ο Ολλανδός Χανς Λούιχτεν, μελετητής επί 15 ολόκληρα χρόνια των 902 επιστολών που αντάλλαξαν μεταξύ τους Βίνσεντ και Τεό, όπως και συγγραφέας του εξάτομου βιβλίου «Vincent van Gogh: The Letters» (2009), κυκλοφόρησε επίσης το βιβλίο «Alles voor Vincent» (Ολα για τον Βίνσεντ, 2019), ορμώμενος από την επιθυμία να απαντήσει στο ερώτημα πώς ένας τόσο βασανισμένος και άσημος καλλιτέχνης έφτασε τελικά να γίνει τόσο διάσημος. Επί της ουσίας, πρόκειται για τη βιογραφία της Γιοχάνα, βασισμένη στο ημερολόγιό της, το περιεχόμενο του οποίου παρέμενε σφραγισμένο από το 1925, χρονιά του θανάτου της. Τα κείμενά του παραχωρήθηκαν προς μελέτη από τον εγγονό της Γιοχάνα, Γιόχαν βαν Γκογκ, το 2009 (είναι πλέον διαθέσιμα μέσα από την ιστοσελίδα του Μουσείου Βαν Γκογκ). Ο Λούιχτεν χρειάστηκε 10 χρόνια για να ολοκληρώσει το βιβλίο του, κάτι που σημαίνει ότι συνολικά έχει αφιερώσει τουλάχιστον 25 χρόνια της ζωής του στη μελέτη του βίου και του έργου της οικογένειας Βαν Γκογκ.