Για τα πανηγύρια

Θα ισχύσει η απαγόρευση των πανηγυριών που αποφασίστηκε στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορωνοϊού στην Ελλάδα; Πιστεύω πως είναι δύσκολο πολύ. Αν υποθέσουμε ότι το καλοκαίρι είναι η σεζόν των πανηγυριών, κάτι αντίστοιχο με τη σεζόν του Τσάμπιονς Λιγκ στο ποδόσφαιρο, ο Δεκαπενταύγουστος είναι η μέρα του τελικού: δεν υπάρχει περιοχή στην Ελλάδα που να μη διοργανώνει πανηγύρι. Ακόμα κι αν κάποιοι συνετιστούν ή φοβηθούν και δεν κάνουν τίποτα, μου μοιάζει απίθανο να καταλάβουν όλοι την ορθότητα της απόφασης και την επικινδυνότητα του πράγματος. Ναι, οι Ελληνες δεν είχαν κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα να μη γιορτάσουν την 25η Μαρτίου και να την περάσουν όχι παρακολουθώντας παρελάσεις, αλλά βλέποντας στην τηλεόραση το έπος του Παπαφλέσσα. Ναι, οι Ελληνες έμειναν στα σπίτια τους το Πάσχα και δεν πήραν τις εθνικές οδούς για να φτάσουν στα χωριά τους προκειμένου να ψήσουν αρνιά και κοκορέτσια. Ναι, όσοι διαδήλωσαν την Πρωτομαγιά ήταν λίγοι – το ΠΑΜΕ το έκανε με χορογραφίες κι όχι με πάλης ξεκίνημα. Αλλά τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου είναι κάτι άλλο: πέρα από τους μερακλήδες που τα περιμένουν, δεν αποκλείω το ρεύμα των ψεκασμένων, που πιστεύουν πως ιός δεν υπάρχει, να τους δώσει και πολιτικό περιεχόμενο.

Με τον καιρό έχω καταλάβει πως αυτό που μας διασκεδάζει σε αυτή τη χώρα είναι ο χαβαλές – ένα περίεργο χάβαλο (που λένε και οι πιτσιρικάδες) που είναι έκφραση του λούμπεν στο οποίο η Ελλάδα είναι παραδομένη. Το χάβαλο αυτό προϋποθέτει μαζικότητα. Ο δυτικοευρωπαίος αλκοολικός είναι ένας μοναχικός τύπος που τα πίνει σε κάποιο μπαρ. Ο έλληνας αλκοολικός είναι μέρος μιας αγέλης αλκοολικών που πίνουν όλοι μαζί χειρονομώντας και φωνάζοντας οπουδήποτε. Σε οτιδήποτε μαρτυρεί ένα είδος κοινωνικοπάθειας στην Ελλάδα πρέπει να υπάρχει μαζική συμμετοχή. Δεν υπάρχει ένας νταής – ήδη από το σχολείο οι νταήδες κυκλοφορούν όλοι μαζί. Κάθε χουλιγκάνος όταν είναι μόνος του μοιάζει με απλό οπαδό: όλοι μαζί λειτουργούν σαν καταστροφική αγέλη. Αν στον δρόμο πατήσει γκάζι ένας, είναι δεδομένο ότι θα τον ακολουθήσουν τρεις-τέσσερις. Ενας καβγάς μπορεί απλά να ξεκινήσει ανάμεσα σε δύο, αλλά είναι δεδομένο ότι όποιοι σηκωθούν να τους χωρίσουν στο τέλος θα τσακωθούν και μεταξύ τους. Μια διένεξη με τον γείτονα γίνεται συνήθως πόλεμος οικογενειών χωρίς κανείς να είναι διατεθειμένος να ακούσει την άλλη πλευρά. Ακόμα και στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν μεμονωμένες διαφωνίες αλλά οργανωμένες ομάδες που αλληλοσυγκρούονται για όλα. Η ευτυχία ή η δυστυχία μπορεί άνετα να είναι ατομική υπόθεση – όλα τα άλλα πρέπει να τα μοιραζόμαστε. Κυρίως όσα βγάζουν προς τα έξω τον κρυμμένο εαυτό μας. Κάτι τέτοιο είναι για πολλούς το πανηγύρι, που δεν είναι έκφραση κοινωνικοπάθειας (προς Θεού), αλλά απαιτεί μαζικότητα, όπως κάθε γεγονός που βασίζεται στο χάβαλο.