Μερικές εβδομάδες προτού βρεθεί στην Αθήνα για τη φεστιβαλική «Τραβιάτα» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, γνώρισε μεγάλη επιτυχία τραγουδώντας τον Μαουρίτσιο στην «Αντριάνα Λεκουβρέρ» του Τσιλέα, στη Βαρκελώνη. Αλλη μία επιτυχία σε μια πορεία που ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα, για να τον βάλει αμέσως στα μεγάλα θέατρα. Ο ιταλικής καταγωγής βρετανός τενόρος Φρέντι ντε Τομάζο εντυπωσίασε εύκολα κοινό και κριτικούς με την πλούσια και εκφραστική φωνή του και με το πληθωρικό τραγούδι του.
Τραγούδι που αντηχεί τη σχεδόν ξεχασμένη σήμερα παράδοση των μεγάλων ιταλών τενόρων, καλλιτεχνών που σφράγισαν με τις ερμηνείες τους τις δημοφιλείς όπερες του Βέρντι και του Πουτσίνι, όπως ο Τζουζέπε ντι Στέφανο, ο Ντανιέλε Μπαριόνι, ο Αντζελο Λο Φορέζε και ο Κάρλο Μπεργκόντσι. Στα 30 χρόνια του, ο Ντε Τομάζο θεωρείται ο νέος εκπρόσωπος αυτής της σχολής και το επιβεβαιώνει σε κάθε εμφάνισή του στους σημαντικούς ρόλους του ρεπερτορίου του.
Είναι και ο Αλφρέντο Ζερμόν, που θα τραγουδήσετε για το ελληνικό κοινό, ένας από αυτούς τους ρόλους;
«Είναι ένας ρόλος που τον ερμήνευσα στο ντεμπούτο μου στην Αρένα της Βερόνας και στο Βερολίνο και στην Ολλανδία… Τον ξέρω καλά αυτόν τον τύπο».
Και σας αρέσει; Είναι ένας χαρακτήρας που αγαπάτε;
«Είναι ένας τρυφερός άνδρας. Θα έλεγα όμως και πως δεν είναι ένας πολύ εύκολος ρόλος για εμένα. Κυρίως επειδή ζητά να χρησιμοποιήσω την πιο ελαφριά πλευρά της φωνής μου. Στην πραγματικότητα είμαι ένας λυρικοδραματικός, ένας σπίντο τενόρος. Τραγουδώ δηλαδή πιο δραματικούς ρόλους από τον Αλφρέντο, ο οποίος ζητά μια πιο λυρική φωνή. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση όποτε τον προσεγγίζω: Πρέπει να αναζητήσω τα πιο φωτεινά, τα πιο τρυφερά χρώματα της φωνής μου. Ωστόσο είναι πάντα ένας ωραίος ρόλος που χαίρεσαι όταν τον τραγουδάς με μια πραγματικά καλή σοπράνο σαν τη Ναντίν (σ.σ.: Σιέρα). Είναι χαρά να μοιράζομαι τη σκηνή μαζί της. Είναι χαρά και που έρχομαι για να τραγουδήσω για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Είμαι εξάλλου λάτρης του ελληνικού φαγητού!». (γελάει)
Εύχομαι να το απολαύσετε! Και το φαγητό και τις παραστάσεις στο Ηρώδειο…
«…Κι εγώ!».
…όπως απολαύσατε και την πρόσφατη εμφάνισή σας στη Βαρκελώνη. Διάβασα εγκωμιαστικά σχόλια. Ηταν η πρώτη φορά που ερμηνεύατε τον Μαουρίτσιο στην «Αντριάνα Λεκουβρέρ»;
«Περίπου. Τον είχα μελετήσει και είχα κάνει όλες τις πρόβες για την παραγωγή που παίχτηκε στη Σκάλα του Μιλάνου. Eπειτα όμως από έξι εβδομάδες προβών, το βράδυ της γενικής, διαγνώστηκα με COVID-19 και αναγκάστηκα να αποχωρήσω. Οπότε τώρα στη Βαρκελώνη ήταν η πρώτη φορά που τον τραγούδησα στη σκηνή, για να γίνει και αυτός ένας από τους αγαπημένους ρόλους».
Ποιον άλλον ρόλο θα χαρακτηρίζατε αγαπημένο;
«Σίγουρα τον Μάριο Καβαραντόσι από την «Τόσκα». Είναι ο πιο αγαπημένος μου ρόλος και εκείνος που τον έχω τραγουδήσει περισσότερο. Τα έχει όλα! Η μουσική του Πουτσίνι είναι τόσο όμορφη! Κάθε νότα, κάθε φράση είναι πραγματικά υπέροχη. Δεν υπάρχει ούτε μία φράση που να μην είναι φανταστική, που να μη σου δίνει μεγάλη χαρά που την τραγουδάς! Γενικά αγαπώ πολύ τον Πουτσίνι. Και τον Ροντόλφο από την «Μποέμ» και τον Καλάφ από την «Τουραντότ», που έρχεται στο άμεσο μέλλον…».
Και τον Πίνκερτον στη «Μαντάμα Μπατερφλάι» έχετε τραγουδήσει αρκετά, ρόλο που πολλοί συνάδελφοί σας χαρακτηρίζουν αντιπαθητικό, λόγω της συμπεριφοράς του. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
«Η μουσική του είναι εξαιρετική! Εντάξει, είναι ένας νέος επιπόλαιος άνδρας που παρασύρεται σε συμπεριφορές οι οποίες δεν τον κολακεύουν, δεν κάνει όμως κάτι λιγότερο ή περισσότερο από αυτό που έκαναν όλοι οι συνάδελφοί του στο πολεμικό ναυτικό. Εχω πάντως μια αδυναμία στη «Μαντάμα Μπατερφλάι», γιατί την τραγούδησα πολύ στην αρχή της καριέρας μου. Τώρα την έχω βάλει λίγο στην άκρη, προτιμώ την «Τόσκα». Ο Καβαραντόσι είναι ο ρόλος που μου ταιριάζει και τον απολαμβάνω περισσότερο».
Φρέντι ντε Τομάζο @Johannes Ifkovits
Πότε ξεκίνησε η σχέση σας με την όπερα;
«Οταν ήμουν παιδί το τραγούδι ήταν για εμένα μια ευχάριστη εξωσχολική δραστηριότητα, ξέρετε, όπως για άλλα παιδιά είναι ο αθλητισμός ή το θεατρικό παιχνίδι».
Οταν μιλάτε για τραγούδι, εννοείτε την όπερα, το κλασικό τραγούδι;
«Οχι, όχι μόνο! Κάθε είδους τραγούδι. Μου άρεσε να τραγουδώ, ήταν κάτι πολύ διασκεδαστικό. Ωστόσο τότε δεν σκεφτόμουν να γίνω επαγγελματίας τραγουδιστής. Δεν ήταν αυτός ο στόχος μου. Ηταν απλώς κάτι ψυχαγωγικό».
Πότε αποφασίσατε να κάνετε το κλασικό τραγούδι επάγγελμα;
«Οταν βρέθηκα στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής στο Λονδίνο. Μόνο τότε άρχισα να σκέφτομαι πως η όπερα θα μπορούσε να είναι το επάγγελμα που θα ακολουθούσα».
Αν δεν κάνω λάθος, ξεκινήσατε ως βαρύτονος;
«Δεν κάνετε λάθος. Τα δύο πρώτα χρόνια των σπουδών μου τραγουδούσα ως βαρύτονος».
Και γιατί αλλάξατε ρεπερτόριο;
«Εξαιτίας του δασκάλου μου, ο οποίος άκουγε μέσα στη «βαρυτονάλε» φωνή μου τη φωνή του τενόρου. Αυτός μου είπε να δοκιμάσουμε και το άλλο, το πιο ψηλό ρεπερτόριο. Το δοκιμάσαμε και είδα ότι λειτουργούσε, ότι με έναν τρόπο ως τενόρος ένιωθα πιο άνετα. Ετσι αρχίσαμε να δουλεύουμε διαφορετικά».
Σήμερα σας βοηθά η εμπειρία που αποκτήσατε ως βαρύτονος;
«Ναι, έτσι νομίζω. Ωστόσο, για να τα λέμε όλα, η περίπτωσή μου δεν είναι ούτε μοναδική ούτε σπάνια. Αν ανατρέξετε στην ιστορία του λυρικού τραγουδιού, θα δείτε πως και άλλοι σπίντο τενόροι όπως εγώ ξεκίνησαν ως βαρύτονοι. Επειδή έχουν αυτό το «σκούρο» χρώμα στη φωνή τους».
Σε μια φωνή που ακριβώς επειδή έχει «σκούρο» χρώμα προτείνουν συχνά πολύ δραματικούς ρόλους, όπως τον «Οθέλλο» του Βέρντι. Μπορεί αυτό, το βαρύ ρεπερτόριο, να αποδειχθεί επικίνδυνο για έναν νεαρό τραγουδιστή όπως εσείς;
«Δεν έχει να κάνει με την ηλικία, έχει να κάνει με το είδος της φωνής. Είναι, κατά τη γνώμη μου, λανθασμένη η αντίληψη πως το βαρύ ρεπερτόριο είναι για τους πιο μεγάλους σε ηλικία τραγουδιστές. Εξαρτάται από το τι ταιριάζει στη φωνή σου. Από το χρώμα που έχει η φωνή σου και από τις δυνατότητες που σου έχει δώσει η φύση. Υπάρχουν, ας πούμε, λυρικοί τενόροι που περιμένουν να πάνε 50 χρόνων για να τραγουδήσουν ρόλους σπίντο. Εγώ είμαι 30 ετών και τραγουδώ ήδη το σπίντο ρεπερτόριο, γιατί αυτή είναι η φωνή μου. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν και φωνές που μένουν πάντα λυρικές. Οπότε, ναι, δεν έχει σημασία η ηλικία».
Λένε πως οι καριέρες χτίζονται περισσότερο με τα «όχι» παρά με τα «ναι» που λέει ο τραγουδιστής. Είναι εύκολο να αρνηθείτε προτάσεις από μεγάλα θέατρα για ρόλους που θεωρείτε πως δεν σας ταιριάζουν;
«Δεν έχω τέτοια προβλήματα, λέω αμέσως «όχι». Ξέρω βεβαίως την ίδια στιγμή ότι πρέπει να αδράχνεις κάθε ευκαιρία. Οι ισορροπίες σε ένα παιχνίδι σαν αυτό μπορεί να είναι λεπτές και επικίνδυνες, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, προέχει όμως η προστασία της φωνής, γιατί χωρίς φωνή δεν υπάρχει καριέρα, ούτε μεγάλη ούτε μικρή».
Ποιοι είναι οι ρόλοι των ονείρων σας;
«Θέλω να τραγουδήσω τον Ρανταμές από την «Αΐντα», τον «Αντρέα Σενιέ», τον Ντε Γκριέ από τη «Μανόν Λεσκό», τον «Οθέλλο» κάποια στιγμή… Αισθάνομαι πολύ τυχερός γιατί για την κατηγορία της φωνής μου έχουν γραφτεί εκπληκτικές όπερες!».
Επειτα από τις παραστάσεις σας στην Ελλάδα φεύγετε για εμφανίσεις στην Αυστραλία. Ακολούθως επιστρέφετε στην Ευρώπη για να τραγουδήσετε στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Ουγγαρία. Και μετά πετάτε για τις ΗΠΑ. Σας αρέσουν τα ταξίδια;
«Ξέρω πολλούς τραγουδιστές που δεν τους αρέσουν τα ταξίδια και αυτό δεν τους κάνει καλό. (γελάει) Θέλω να πω πως αν δεν σου αρέσουν τα ταξίδια, τότε αυτή η δουλειά δεν είναι για εσένα. Το να μείνεις σταθερός κάπου σίγουρα δεν σε βοηθά να χτίσεις μια καριέρα αξιώσεων. Οσο για εμένα, ναι, μου αρέσει να γνωρίζω νέους τόπους και νέους ανθρώπους, με όλες τις δυσκολίες που έχει αυτό. Γιατί όταν έχεις πρόβες και παραστάσεις δεν μπορείς να λειτουργείς ως τουρίστας, ακολουθείς ένα πρόγραμμα μεγάλων απαιτήσεων».
Και όταν δεν τραγουδάτε; Πόσο εύκολα το μυαλό ξεφεύγει από τις υποχρεώσεις; Πόσο εύκολα βρίσκετε ελεύθερο χρόνο;
«Είναι απαραίτητη η ξεκούραση, είναι απαραίτητη η ψυχαγωγία, ό,τι και να κάνεις. Εννοώ πως πρέπει να βρίσκεις μια ισορροπία».
Τι ρόλο παίζει η οικογένεια στη ζωή σας;
«Σημαντικό ρόλο. Και η οικογένεια και οι φίλοι. Εντάξει, μια δουλειά σαν τη δική μου έχει αρκετές ιδιαιτερότητες. Αναγκάζεσαι να κάνεις κάποιες μικρές (ή και μεγαλύτερες) θυσίες. Ας πούμε, πρόσφατα δεν μπόρεσα να πάω στο μπάτσελορ πάρτι ενός από τους καλύτερους φίλους μου, επειδή εργαζόμουν. Δυστυχώς! Ωστόσο από τη στιγμή που έχεις κάνει συνειδητά αυτή την επαγγελματική επιλογή, αποδέχεσαι και τις συνέπειες».
Στο τέλος της ημέρας είστε ένας χαρούμενος άνθρωπος;
«Ναι! Λατρεύω αυτό που κάνω. Το αγαπώ απόλυτα. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνει οτιδήποτε άλλο! Ανυπομονώ για τις στιγμές που βρίσκομαι επάνω στη σκηνή και που τραγουδώ, όπως ανυπομονώ τώρα για τη στιγμή που θα βρεθώ μπροστά στο κοινό της Αθήνας. Θα είναι υπέροχο. Είμαι σίγουρος πως θα είναι υπέροχο!».
INFO «Τραβιάτα», του Τζουζέπε Βέρντι, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου: Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στις 27, 28, 30 & 31 Ιουλίου. Ο Φρέντι ντε Τομάζο εμφανίζεται στις 27 και 30 Ιουλίου με τη Ναντίν Σιέρα στον ρόλο της Βιολέτας Βαλερί. Στις παραστάσεις της 28ης και της 31ης Ιουλίου τη Βιολέτα ερμηνεύει η Βασιλική Καραγιάννη και τον Αλφρέντο Ζερμόν ο Φραντσέσκο Ντεμούρο. Ο Δημήτρης Πλατανιάς και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος μοιράζονται τον ρόλο του Τζόρτζιο Ζερμόν. Μουσική διεύθυνση: Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι. Σκηνοθεσία, χορογραφία, σκηνικά: Κωνσταντίνος Ρήγoς.
Ναντίν Σιέρα «Η αγάπη είναι η πιο ισχυρή ενέργεια στο Σύμπαν»
Η διάσημη αμερικανίδα υψίφωνος, η οποία θα ερμηνεύσει τη Βιολέτα Βαλερί στο πλευρό του Φρέντι ντε Τομάζο, είχε παραχωρήσει την πρώτη ελληνική συνέντευξή της στο ΒΗΜΑgazino τον περασμένο Μάρτιο. Από εκείνη τη συζήτηση ανθολογούμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα.
Ναντίν Σιέρα @Merri Cyr
«Ερωτεύτηκα την όπερα όταν ήμουν 10 ετών. Με συγκλόνισε κάτι που δεν ξέρω αν θα καταφέρω να σας το περιγράψω σωστά: Το πόσο πιστευτό, κατανοητό και συναρπαστικό ήταν για εμένα όλο αυτό που συνέβαινε, ακόμα και αν δεν παρακολουθούσα παράσταση αλλά απλώς άκουγα έναν δίσκο. Ακόμα και αν δεν γνώριζα την υπόθεση. Τα συναισθήματα με κατέκλυζαν μόνο και μόνο χάρη στη μουσική. Αισθανόμουν πως η μουσική ήταν αρκετή για να καταλάβω τα πάντα. Ηταν, ξαφνικά, σαν να ανακάλυψα μια νέα γλώσσα την οποία κατανοούσα απόλυτα και διά της οποίας μπορούσα να επικοινωνήσω».
«Από τότε που ήμουν παιδί, που πρωτοάρχισα να τραγουδώ μόνη, ποτέ δεν ξεχώρισα τη μελωδία από το δράμα. Και τα δύο ήταν ένα μέσα στο μυαλό μου. Βεβαίως δεν παραβλέπω τη θεατρική διάσταση του κάθε ρόλου, η οποία συχνά με εμπνέει για να επιλέξω την επόμενη όπερα που θα τραγουδήσω».
«Για εμένα πάντα η μουσική είναι ένα είδος θεραπείας. Πώς κάποιοι άνθρωποι κάνουν μουσικοθεραπεία, χρησιμοποιούν δηλαδή τις ευεργετικές ιδιότητες της μουσικής για να αντιμετωπίσουν διάφορες ασθένειες; Ετσι και εγώ μέσα από τη μουσική ζω μια διαρκή διαδικασία θεραπείας. Η μουσική είναι ένας από τους ομορφότερους τρόπους που έχει βρει ο άνθρωπος για να εκφράζεται. Συχνά αισθάνομαι πως μπορώ να εκφράσω τις σκέψεις μου καλύτερα τραγουδώντας παρά όταν παίρνω μέρος σε μια συζήτηση».
«Ο,τι αρνητικό και αν φέρει η κάθε ημέρα – έπειτα, ας πούμε, και από μια παράσταση όπου δεν ένιωθα καλά και δεν τραγούδησα όπως ήθελα -, η οικογένειά μου θα είναι εκεί για εμένα. Ξέρω πως πολλοί λυρικοί καλλιτέχνες αγωνίζονται ολομόναχοι επειδή δεν έχουν οικογένειες ή επειδή οι οικογένειές τους δεν υποστηρίζουν τον τρόπο ζωής τους και τις επιλογές τους, γι’ αυτό αισθάνομαι εξαιρετικά τυχερή που έχω αυτή την οικογένεια. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, περισσότερο από την καριέρα μου (για την οποία εννοείται πως είμαι ευτυχής και ευγνώμων!), σημασία έχει η οικογένειά μου, που πάντα με εμψυχώνει και με στηρίζει. Είναι η μεγαλύτερη τύχη μου και η μεγαλύτερη ευτυχία μου».
