«Η ταπητουργία είναι η εθνική μας τέχνη, είναι αδύνατον να φανταστείς το Αζερμπαϊτζάν χωρίς τα χαλιά του και τα χαλιά χωρίς το Αζερμπαϊτζάν» είχε πει ο πρόεδρος της χώρας Ιλχάμ Αλίγιεφ το 2014, κατά τα εγκαίνια του νέου Μουσείου Χαλιών του Αζερμπαϊτζάν στο Μπακού. Tα πολύτιμα εκθέματα που θα θαυμάσει όποιος θα το επισκεφθεί επιβεβαιώνουν τα λόγια του: Οι Αζέροι ανέπτυξαν όσο λίγοι λαοί την τέχνη της ταπητουργίας. Την ίδια στιγμή, αξιοθέατο – εκτός από τα σπάνια χαλιά που παρουσιάζονται στις αίθουσές του -, είναι και το μοντέρνο κτίριο που στεγάζει το μουσείο. Το οποίο αναπαριστά ένα μισοτυλιγμένο χαλί με παραδοσιακά μοτίβα και χρυσή μπορντούρα. Το έργο του αυστριακού αρχιτέκτονα Φραντς Γιανζ διχάζει, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως η πρωτότυπη κατασκευή είναι μεν εντυπωσιακή, όχι όμως και καλόγουστη. Το σίγουρο είναι πως το μουσείο έχει γίνει ένα από τα πιο διάσημα και πολυφωτογραφημένα τοπωνύμια της πρωτεύουσας του Αζερμπαϊτζάν, που χρόνο με τον χρόνο μεταμορφώνεται αποκτώντας νέα, εντυπωσιακά κτίρια, πολλά εκ των οποίων παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.
Γύρω από το οχυρωμένο κέντρο της παλιάς πόλης, το οποίο έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, υψώνονται η μία μετά την άλλη κατασκευές που βγήκαν θαρρείς από το μέλλον. Το Μπακού δείχνει όλο και πιο έντονα το σύγχρονο πρόσωπό του, προσπαθώντας την ίδια στιγμή να διατηρήσει τις παραδόσεις του – που και αυτές αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες. Η τέχνη της ταπητουργίας είναι μια από τις σημαντικότερες παραδόσεις των Αζέρων, γι’ αυτό και τα χαλιά της ασιατικής χώρας έχουν περιληφθεί στον Κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UΝΕSCO. Είναι αυτά τα χαλιά με τα περίπλοκα σχέδια και τα έντονα, συχνά βαθιά, χρώματα που εδώ και αιώνες κατασκευάζονται σε διάφορες περιοχές της χώρας (κάθε περιοχή έχει τη δική της σχολή), που ζεσταίνουν τα αζερικά σπίτια και αποτελούν βασικό κομμάτι της προίκας της νύφης ή σπουδαίο δώρο τιμής για τον επισκέπτη. Προορισμένα άλλα για να καλύπτουν το πάτωμα και άλλα για να κρεμαστούν στους τοίχους (για να τους ομορφύνουν με τα μοτίβα τους αλλά και για να λειτουργήσουν ως μόνωση τους μήνες του χειμώνα), στην αρχή κατασκευάζονταν στα σπίτια από τις νοικοκυρές που μάθαιναν την τέχνη από τις μητέρες και από τις γιαγιάδες τους. Οι άνδρες έφερναν το μαλλί (από το κούρεμα των προβάτων) και οι γυναίκες το έκλωθαν, το έβαφαν, το έπλεκαν, το μετέτρεπαν σε έργο τέχνης. Η παραγωγή πέρασε στη συνέχεια σε μικρές βιοτεχνίες και ακολούθως στα μεγαλύτερα εργοστάσια. Οσο όμως και αν κάποια στιγμή μπήκαν στο παιχνίδι και οι μηχανές, το χειροποίητο χαλί παραμένει ένα αντικείμενο με ξεχωριστή σημασία και αξία για τους Αζέρους – και για όσους γνωρίζουν από καλά χαλιά. Πώς λοιπόν μια χώρα με τέτοια παράδοση στην ταπητουργία δεν θα είχε και το αντίστοιχο μουσείο; Ενα μουσείο που διαθέτει μεν σύγχρονη όψη, αλλά που για να έχουμε την πλήρη εικόνα της ιστορίας του θα επιστρέψουμε πολλές δεκαετίες πίσω, στις αρχές του 20ού αιώνα. Και στη γέννηση ενός ανθρώπου o οποίος συνέδεσε όσο κανένας άλλος το όνομά του με τα αζερικά χαλιά.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
