Οι ηµέρες των γιορτών ενδείκνυνται για ξεκούραση πέρα από τα οικογενειακά τραπέζια και τα πάρτι. Καµιά φορά η καλύτερη παρέα µπορεί να κρύβεται και σε λογοτεχνικούς ήρωες. Το ΒΗΜΑgazino ξεφύλλισε την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή ξεχωρίζοντας οκτώ νέες εκδόσεις.

Ξεκινάµε τις αναγνώσεις από ένα στιβαρό αστυνοµικό µυθιστόρηµα διά χειρός του αµερικανού συγγραφέα των best sellers Τζον Βέρντον µε τους φανατικούς αναγνώστες στην Ελλάδα. Φέροντας τον τίτλο «Η οχιά», η νέα περιπέτεια του Ντέιβ Γκάρνεϊ, αυτού του συνταξιούχου ντετέκτιβ της Αστυνοµίας της Νέας Υόρκης που τόσο αγαπήθηκε, µόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα. Αυτή τη φορά ο Γκάρνεϊ, που γνωρίσαµε µέσα από τα βιβλία «Σκέψου έναν αριθµό», «Κράτα τα µάτια σου κλειστά», «Ασε το διάβολο ήσυχο», «Ο Πίτερ Παν πρέπει να πεθάνει», «Η λίµνη των λύκων» και «Ο λευκός ποταµός φλέγεται» (επίσης κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Διόπτρα), βρίσκεται στο πιο κρίσιµο σηµείο της πορείας του. Οταν η ανάµειξή του σε µία υπόθεση απειλεί να αποκαλύψει µια «φωλιά» διαφθοράς, βρίσκεται ύποπτος για φόνο και καταδιώκεται από ένα µέσο ενηµέρωσης, µία αδίστακτη εισαγγελέα και έναν ψυχρό δολοφόνο. Το πιο καθηλωτικό κεφάλαιο της best seller σειράς είναι εδώ.

Και συνεχίζουµε µε καθαρή λογοτεχνία και το πρώτο µυθιστόρηµα της Ιταλίδας Φραντσέσκα Τζανόνε «Η ταχυδρόµος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Αποσπώντας την παγκόσµια προσοχή, µεταφράστηκε σε 35 χώρες και ήταν το πιο επιτυχηµένο βιβλίο στην Ιταλία το 2023, όπου και τιµήθηκε µε τα βραβεία Bancarella και Amo Questo Libro. Πραγµατεύεται την ιστορία της Αννα, µιας γυναίκας που φτάνει από τον Βορρά της Ιταλίας στο Λιτσανέλο, ένα µικρό χωριό του Νότου, µαζί µε τον άνδρα της που κατάγεται από την περιοχή. Οµορφη και ανεξάρτητη, δεν µπαίνει στα καλούπια της µοιρολατρίας της καθηµερινότητας των γυναικών του Νότου. Ετσι γίνεται η πρώτη γυναίκα ταχυδρόµος στο Σαλέντο. Χάρη στη δουλειά της θα βοηθήσει τις αναλφάβητες γυναίκες στην επικοινωνία τους µε τους δικούς τους ανθρώπους ή ακόµα και µε τους παράνοµους έρωτές τους. Και, χωρίς να το θέλει, θα αλλάξει τη ζωή αυτής της κοινότητας για πάντα. Ετσι ξεδιπλώνεται η ιστορία της αλλά και η ιστορία της οικογένειας Γκρέκο και του χωριού Λιτσανέλο, από τη δεκαετία του 1930 έως τη δεκαετία του 1950, που θα βιώσουν έναν Παγκόσµιο Πόλεµο, µα και την άνοδο του φεµινιστικού κινήµατος. Την ίδια στιγµή, το βιβλίο είναι και η ιστορία δύο αχώριστων αδελφών που ήταν γραφτό τους να αγαπήσουν την ίδια γυναίκα.

Καζαντζάκης και µία βιογραφία

Ηταν το 1927 όταν Νίκος Καζαντζάκη ξεκίνησε την ανθολογία των ταξιδιωτικών του άρθρων για την έκδοση του πρώτου τόμου της σειράς κειμένων με γενικό τίτλο «Ταξιδεύοντας». Ηταν πριν από δύο χρόνια όταν ότι οι εκδόσεις Διόπτρα ανακοίνωσαν τη μεγάλη ευθύνη που αναλαμβάνουν όταν απέκτησαν τα δικαιώματα της έκδοσης του συνόλου του έργου του συγγραφέα που κατέκτησε την αθανασία, του Κρητικού που ενσωμάτωσε στον ελληνικό λόγο την ελεύθερη σκέψη. Αυτό το διάστημα λοιπόν κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Διόπτρα το «Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία – Κίνα».

Πρόκειται για τον συναρπαστικό καρπό του ταξιδιού του Νίκου Καζαντζάκη το 1935. Επιστρέφοντας από το δεύτερο ταξίδι του εκεί με τη σύντροφό του, Ελένη, πεθαίνει στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, στις 26 Οκτωβρίου 1957. Οι ζωντανές εικόνες συνυπάρχουν με ιστορικά, πολιτισμικά, θεωρητικά και μυθιστορηματικά στοιχεία, αλλά και με σχόλια και παρατηρήσεις κοινωνικού και γεωπολιτικού περιεχομένου, καθώς και εξομολογήσεις προσωπικού χαρακτήρα. Ο ίδιος εκφράζει εύστοχα την κοσμοθεωρία του, αλλά και τις πολιτικές του θέσεις, με αναφορές στον Βούδα και τον Επαφο, καθώς και την κριτική του στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.

Και περνάµε σε ένα βιογραφικό βιβλίο για έναν άνθρωπο που άφησε το σηµάδι του στον ελληνικό αθλητισµό, τον Γιάννη Ιωαννίδη, τον «ξανθό» του ελληνικού µπάσκετ. Τον προληπτικό µε τις µαύρες γάτες, τον ορµητικό, ενίοτε αθυρόστοµο, πατέρα των νικών. Τον άνθρωπο που έβαλε την υπογραφή στην εποποιία του Αρη µε εκείνη τη θρυλική οµάδα, τον προπονητή που αργότερα οδήγησε τον Ολυµπιακό στην κορυφή, κατακτώντας τη δική του αθανασία στο ελληνικό και ευρωπαϊκό µπάσκετ.

Ο κορυφαίος έλληνας coach, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 4 Οκτωβρίου του 2023, αποκαλύπτεται λοιπόν στο βιβλίο «Γιάννης Ιωαννίδης Γεννηµένος Νικητής» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Ο βίος και η πολιτεία του ξεδιπλώνονται µέσα από τις δικές του διηγήσεις στον Δηµήτρη Καρύδα και στον Βασίλη Σκουντή. Ο πολυνίκης προπονητής, ειλικρινής, µίλησε για όλα: από τα παιδικά του χρόνια, τις σχέσεις του µε τους παίκτες του αλλά και τους προέδρους των οµάδων που ανέλαβε να φέρει στην πρώτη θέση, µέχρι το µεγάλο του «όχι» στην αστρονοµική πρόταση του Παναθηναϊκού, αλλά και τη σχέση ζωής µε τη σύζυγό του, Γιούλα. Ο τίτλος του βιβλίου «Γεννηµένος νικητής» µόνο τυχαίος δεν είναι: το συνολικό ρεκόρ της καριέρας του σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι 596 νίκες και 157 ήττες, ποσοστό 79%!

Νέο αίµα και βετεράνοι

Eνα ενδιαφέρον µυθιστόρηµα έρχεται και από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για το «Yellowface» του νέου enfant terrible της παγκόσµιας λογοτεχνίας. Ο λόγος για τη µόλις 28 ετών Ρεµπέκκα Φ. Κουάνγκ, την πολυβραβευµένη συγγραφέα της οποίας τα βιβλία βρίσκονται στις πρώτες θέσεις στις λίστες των µπεστ σέλερ των «Νew York Times». Γεννηµένη στην Κίνα, µετανάστευσε στις ΗΠΑ µε την οικογένειά της σε ηλικία µόλις τεσσάρων ετών. Το πρώτο της µυθιστόρηµα, µε τίτλο «The Poppy War», εκδόθηκε το 2018 και ήταν ο πρώτος τόµος µιας τριλογίας (επίσης υπό έκδοση από τις εκδόσεις Πατάκη).

Το βραβευµένο της µυθιστόρηµα «Yellowface», που πρωτοκυκλοφόρησε στα αγγλικά το 2023 και έχει µεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες, αποτελεί µια συναρπαστική ιστορία για τη γραφή και τα άδυτα της ανθρώπινης δίψας για αναγνώριση. Η ιστορία; Η Αθηνά Λιου και η Τζουν Χέιγουορντ ξεκινούν µαζί τη συγγραφική τους καριέρα. Η Αµερικανοασιάτισσα Αθηνά όµως έχει άστρο, οι αναγνώστες και οι κριτικοί τη λατρεύουν, σε αντίθεση µε τη λευκή Τζουν, της οποίας το πρώτο µυθιστόρηµα περνά απαρατήρητο. Oταν η Αθηνά πνίγεται στην κυριολεξία µπροστά στα µάτια της Τζουν, εκείνη κλέβει το χειρόγραφο του νέου της, αριστοτεχνικού µυθιστορήµατος, το στέλνει στον ατζέντη της ως δικό της και επανασυστήνεται στο αναγνωστικό κοινό ως Τζούνιπερ Σονγκ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι έχει ασιατική καταγωγή. Ωστόσο, δεν µπορεί να ξεφύγει από τη σκιά της Αθηνάς, καθώς τα στοιχεία που βγαίνουν στην επιφάνεια απειλούν να γκρεµίσουν την κλεµµένη επιτυχία της.

Και από το νέο αίµα, στη βραβευµένη µε Νoµπέλ πολωνή συγγραφέα Ολγκα Τοκάρτσουκ. Στο βιβλίο της µε τίτλο «Εµπούσιον», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη, «τολµά» και κλείνει το µάτι στο «Μαγικό Βουνό» του Τόµας Μαν. Θέτοντας και εκείνη ως σκηνικό δράσης ένα σανατόριο, ενσωµατώνει τα κρισιµότερα διανοητικά ζητήµατα του 20ού αιώνα. Ο Βόινιτς, λοιπόν, ένας φοιτητής που πάσχει από φυµατίωση, φθάνει τον Σεπτέµβριο του 1913 στο σανατόριο Γκέρµπερσντορφ. Εκεί θα συναναστραφεί και άλλους θεραπευόµενους ασθενείς. Πίνοντας ένα χειροποίητο λικέρ, συζητούν ακούραστα για τα σηµαντικότερα ζητήµατα της εποχής. Ερχεται πόλεµος; Υπάρχουν δαίµονες; Οταν αφοσιώνεσαι σε ένα ανάγνωσµα, µπορείς να αναγνωρίσεις από τι χέρι είναι γραµµένο, ανδρικό ή γυναικείο; Τη ρουτίνα όµως ταράζει ένας θάνατος. Στα αφτιά του Βόινιτς φτάνουν τροµακτικές, µυστηριώδεις και σαγηνευτικές ιστορίες, δίχως ο ίδιος να αντιλαµβάνεται ότι σκοτεινές δυνάµεις τον έχουν βάλει στο µάτι… Ενα µυθιστόρηµα µε πολλές προεκτάσεις, που ανατέµνει τις ευρωπαϊκές βεβαιότητες, εντάσσοντας το στοιχείο του τρόµου µέσα από µια φεµινιστική παραβολή.

Ιστορία και αναρώτηση

Το ενδιαφέρον δοκίµιο µε τίτλο «Η ισοπέδωση του κόσµου. Η κρίση της κουλτούρας και η επικράτεια των κανονιστικών προτύπων» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία. Ο Ολιβιέ Ρουά ξεκινά µε αφετηρία κρίσιµα ζητήµατα της εποχής µας: ταυτότητες εναντίον οικουµενισµού, κοινωνικό φύλο εναντίον βιολογικού φύλου, δηµοκρατία εναντίον κοινοτισµού, ρατσισµός, φεµινισµός, µετανάστευση… Το κοινό σηµείο σε αυτές τις διαµάχες φαίνεται να είναι ότι θέτουν στο επίκεντρο την κουλτούρα, µε όλες τις έννοιες του όρου. Ωστόσο, ο Ολιβιέ Ρουά απορρίπτει τη θέση περί «πολιτισµικού πολέµου». Αυτό που βρίσκεται σε κρίση, κατά την άποψή του, είναι η ίδια η έννοια της κουλτούρας, η οποία έχει πλέον περισταλεί σε ένα σύστηµα ρητών κωδίκων, αποσπασµένων από τα συµφραζόµενά τους και συχνά παγκοσµιοποιηµένων, οι οποίοι κατακλύζουν τα πανεπιστήµια αλλά και τις κουζίνες µας, τις ταυτοτικές µάχες και τις θρησκείες, όπως και τις σεξουαλικές µας πρακτικές µέχρι και τον συναισθηµατικό µας κόσµο.

Τέλος, οι λάτρεις της Ιστορίας θα αγαπήσουν το βιβλίο του Πατρίκ Μπουσερόν «Τα ραντεβού της Ιστορίας. Δέκα τρόποι δηµιουργίας γεγονότων», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις. Με αφετηρία το ερώτηµα «Τι είναι ένα γεγονός, ένα συµβάν;» και εµπνευσµένο από την οµώνυµη τηλεοπτική σειρά ντοκιµαντέρ που µεταδόθηκε από το κανάλι Arte, το βιβλίο διερευνά το ζήτηµα αυτό µε αφετηρία τριάντα ιστορικές στιγµές που διατρέχουν όλες τις εποχές και όλον τον κόσµο. Κάθε συµβάν, είτε διάσηµο είτε πιο απρόσµενο, εµφανίζεται πάντα σαν πύλη εισόδου σε µια ιστορία που θέλει να είναι δεκτική στη φαντασία, στη µνήµη και στο συναίσθηµα. Η σταύρωση του Ιησού το έτος 33, η ρίψη της ατοµικής βόµβας στη Χιροσίµα το 1945, ο θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου το 323 π.Χ., η δίκη του Σωκράτη το 399 π.Χ., η Αλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 είναι µερικά από τα τριάντα ιστορικά γεγονότα που εξερευνά ο Μπουσερόν και τα οποία εντάσσει σε δέκα ενότητες µε κριτήριο τα κοινά τους στοιχεία, ανεξαρτήτως του τόπου και του χρόνου που αυτά συνέβησαν.