Εκπαίδευση, Διαχρονικά αιτήματα και σύγχρονες προκλήσεις

Διατηρώντας το προνόμιο της θετικής μετεξέλιξης
Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, πρύτανης Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ως βασικός πυλώνας προόδου για μια κοινωνία, η Παιδεία βρίσκεται πάντα ψηλά στην ατζέντα της Πολιτείας, ενώ οι όποιες αλλαγές επιχειρούνται ανά διαστήματα στις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ειδικά στην τριτοβάθμια, συγκεντρώνουν το έντονο ενδιαφέρον όλων των εμπλεκόμενων φορέων, καθώς και των ΜΜΕ, πυροδοτώντας ποικίλες συζητήσεις στον δημόσιο διάλογο.
Κάθε χρόνο, μετά την ανακοίνωση των βάσεων για την εισαγωγή στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι συζητήσεις αυτές εντείνονται, θέτοντας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τις αλλαγές που έγιναν πρόσφατα ή αυτές που πιστεύει ο κάθε διαλεγόμενος ότι πρέπει να γίνουν στο μέλλον. Οι χρόνιες παθογένειες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όμως, δεν αντιμετωπίζονται μόνο με συζητήσεις ούτε, φυσικά, με ευχολόγια, αλλά με γενναίες αποφάσεις που οδηγούν σε πρακτικές λύσεις. Οι αλλαγές που επιφέρουν κρίνονται στην πράξη για την αποτελεσματικότητά τους και ο χρόνος συμβάλλει σημαντικά στην αξιολόγησή τους.
Η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού δεν άφησε ανεπηρέαστη καμία πτυχή της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Η λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Ταυτόχρονα, όμως, λειτούργησε ως ευκαιρία, πυροδοτώντας την έμπνευση, τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητα πολλών ερευνητών/ερευνητριών και επιστημόνων.
Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, από την πρώτη στιγμή της πανδημίας, το επιστημονικό και το ερευνητικό μας δυναμικό εστίασαν το έργο τους σε ό,τι σχετίζεται με την υγειονομική κρίση. Ως αποτέλεσμα, διεξήχθησαν και διεξάγονται ακόμη εξαιρετικά σημαντικές έρευνες, σε τοπικό, εθνικό ή και παγκόσμιο επίπεδο, κάποιες από αυτές πρωτοπόρες στο είδος τους, που συνιστούν παγκόσμια συνεισφορά του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου στην έρευνα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η ακαδημαϊκή κοινότητα, σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, μπορεί και βγαίνει μπροστά προσφέροντας ό,τι περισσότερο μπορεί. Πιστεύουμε ότι η συνεργασία και η σύμπραξη μεταξύ θεσμών και φορέων μπορεί να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα προς όφελος της κοινωνίας, της οικονομίας, της επιχειρηματικότητας. Αργά ή γρήγορα η πανδημία θα αποτελεί παρελθόν. Το ζητούμενο είναι να προλάβουμε το μέλλον. Να ανταποκριθούμε ως πανεπιστήμιο στις ευκαιρίες και τις προκλήσεις του μέλλοντος.
Αξιοποιώντας τις νέες δυνατότητες που προσφέρονται στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αναφορικά με την ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προχωρά δυναμικά μπροστά. Από την αρχή της θητείας μας στον πρυτανικό θώκο του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας, η εξωστρέφεια δεν αποτελεί σχέδιο επί χάρτου, αλλά ένα όραμα που υλοποιείται καθημερινά μέσω της αναπτυξιακής στρατηγικής που χαράξαμε και ακολουθούμε. Εξωστρέφεια σε όλους τους τομείς του πανεπιστημίου και προς όλες τις κατευθύνσεις.
Πρώτα από όλα, διευρύνουμε συνεχώς τις διεθνείς διμερείς συνεργασίες μας με εγνωσμένου κύρους ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού, προσφέροντας ακόμη περισσότερες δυνατότητες στους καθηγητές και τις καθηγήτριές μας, τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας να αναπτύξουν τα ερευνητικά τους ενδιαφέροντα, αλλά και αυξάνοντας τη ροή των ξένων φοιτητών/φοιτητριών προς τη χώρα μας.
Τον τελευταίο χρόνο, μάλιστα, παρά τις δυσκολίες που επέφερε η πανδημία, έχουν δρομολογηθεί, εγκριθεί από τη Σύγκλητο και υπογραφεί από τις πρυτανικές αρχές 13 νέες συμφωνίες επιστημονικής συνεργασίας με πανεπιστήμια της Ρωσίας, των ΗΠΑ, της Κίνας, της Κούβας, της Κύπρου, της Ολλανδίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, ενώ ανανεώθηκαν 23 παλαιότερες.
Παράλληλα, ως αναπόσπαστο κομμάτι της Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συνεργάζεται και συμπράττει με τους θεσμικούς και παραγωγικούς φορείς της πόλης αλλά και με τον επιχειρηματικό κλάδο.
Ετσι, το Ιδρυμά μας, επιδιώκοντας τη διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, έχει ενεργό συμμετοχή στις συμπράξεις φορέων της πόλης αλλά και εταιρειών παγκόσμιου βεληνεκούς που προωθούν την έρευνα και την καινοτομία. Είναι άλλωστε το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο που υποστήριξε οικονομικά την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, με την κατάθεση Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας.
Αναγνωρίζοντας την ύψιστη σημασία που έχει η έρευνα τόσο για το ίδιο το πανεπιστήμιο όσο και για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και πρόοδο, ένας από τους βασικούς άξονες της στρατηγικής που ακολουθούμε στο Αριστοτέλειο είναι η ενίσχυση και η ανάδειξη του πλούσιου ερευνητικού έργου που παράγεται και η διάχυση των ερευνητικών αυτών αποτελεσμάτων στην κοινωνία. Στην κατεύθυνση αυτή, καλλιεργούμε συνεργασίες με εταιρείες και επιχειρήσεις που στοχεύουν στην ανάπτυξη της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Εταιρείες-κολοσσοί, μάλιστα, που έχουν προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε μεγάλες επενδύσεις στη Θεσσαλονίκη, επιδιώκουν να συνεργαστούν με το Πανεπιστήμιό μας για το εξαίρετο επιστημονικό και ερευνητικό του δυναμικό, ενώ επιλέγουν απόφοιτες και αποφοίτους του Αριστοτελείου, λόγω της υψηλής κατάρτισής τους, για να στελεχώσουν τα κέντρα καινοτομίας τα οποία έχουν δημιουργήσει στην πόλη. Το brain gain γίνεται καθημερινά πράξη.
Το Αριστοτέλειο, μάλιστα, μετά από συστηματική δουλειά και την απαιτούμενη προετοιμασία, ετοιμάζεται να υποδεχθεί το προσεχές ακαδημαϊκό εξάμηνο τους πρώτους αλλοδαπούς προπτυχιακούς φοιτητές στο πρώτο αγγλόγλωσσο Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών του, στο Τμήμα Ιατρικής.
Εναν ακόμη άξονα της στρατηγικής αυτής αποτελεί και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των διοικητικών υπηρεσιών του Πανεπιστημίου μας, καθώς εργαζόμαστε συστηματικά για την ψηφιοποίηση των διοικητικών και οικονομικών υπηρεσιών.
Η κοινωνία μας χρειάζεται πανεπιστήμια σύγχρονα και εξωστρεφή. Πανεπιστήμια που συμβάλλουν ενεργά στο να παραμείνουν στην πατρίδα μας τα φωτεινά μυαλά που αυτή διαθέτει. Ο καθένας και η καθεμία οφείλουμε να εργαστούμε για την επίτευξη του στόχου αυτού. Για να προσφέρουμε την υψηλότερη ποιότητα σπουδών στα παιδιά μας και τις καλύτερες δυνατές ευκαιρίες στη νέα γενιά επιστημόνων. Το οφείλουμε. Εχουμε τη δύναμη, το προνόμιο, να μπορούμε να γίνουμε μέρος μιας θετικής αλλαγής.