Εικαστική… Επανάσταση

Από τους τελευταίους ευρωπαίους περιηγητές που επισκέφθηκαν την Ελλάδα λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821 (και που έζησε την έναρξη του Αγώνα, καθώς αποκλείστηκε στη χώρα μας), ο Αγγλος Τζον Φούλερ φθάνει στην Πάτρα τον Αύγουστο του 1818. Τα δύο επόμενα χρόνια ταξιδεύει σε διάφορες περιοχές, ανάμεσά τους και στο νησί της Χίου. Εκεί, ιδιαίτερη εντύπωση του προκαλεί, όπως σημειώνει και ο Κυριάκος Σιμόπουλος στο «Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα», «…η ελευθερία και η φιλοπαιγμοσύνη των γυναικών. «Πουθενά στην Ανατολή δεν είδα εκείνο το χαρούμενο θέαμα του κυριακάτικου περιπάτου στην προκυμαία». Και σκέφτεται με πίκρα ότι «μερικά από εκείνα τα χαμογελαστά κορίτσια λίγους μήνες αργότερα θα ξεριζωθούν από τον τόπο τους, άλλα θα πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα και άλλα θα σφαγούν με φριχτό τρόπο»». Είναι τα ίδια κορίτσια, οι ίδιες γυναίκες που ζωγράφισε, όπως τις φαντάστηκε, εξαθλιωμένες, βιασμένες, βασανισμένες, απελπισμένες, ο Ευγένιος Ντελακρουά στον πίνακά του «Η σφαγή της Χίου». Σε έναν ακόμα δραματικό πίνακα, από εκείνους που ενέπνευσε ο ξεσηκωμός ενός λαού, αλλά και οι τραγωδίες που βίωσε στον επίπονο αγώνα του προς την ελευθερία.

Μπορεί τα δύσκολα και επικίνδυνα εκείνα χρόνια οι περιηγητές, από τις μαρτυρίες των οποίων παίρνουμε πολύτιμες πληροφορίες για την προεπαναστατική και ακολούθως τη μετεπαναστατική Ελλάδα, να ελάττωσαν τις επισκέψεις τους στη χώρα μας, όμως είχε έρθει η ώρα των ζωγράφων. Των καλλιτεχνών που συγκλονισμένοι από αυτά που συνέβαιναν, βλέποντας την Ελληνική Επανάσταση ως σύμβολο της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας (των λαών αλλά και της σκέψης) και της κατάκτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και βρίσκοντας στα ανδραγαθήματα των επαναστατών μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης, αποτύπωσαν με τον δικό τους τρόπο τα γεγονότα. Χωρίς απαραιτήτως να έχουν υπάρξει αυτόπτες μάρτυρες. Εξιδανικεύοντάς τα (και τα γεγονότα και τους πρωταγωνιστές τους), προσθέτοντάς τους τη φαντασία, το συναίσθημα, τη δραματική ένταση και τον λυρισμό που απαιτούσε το δημοφιλές εκείνη την εποχή κίνημα του ρομαντισμού, ακόμα και παραφράζοντάς τα – έκαναν εξάλλου τέχνη, δεν έκαναν αυστηρή ιστορική καταγραφή. Δημιουργώντας με την ευφάνταστη δουλειά τους έναν ολόκληρο κόσμο που και σήμερα συγκινεί και εντυπωσιάζει με τη δύναμη των εικόνων του. Που διηγείται σελίδες της Ιστορίας με τον δικό του γλαφυρό τρόπο.