E. T. A. Χόφμαν, Ο συγγραφέας του Μαύρου Ρομαντισμού

Στα «Παραμύθια του Χόφμαν», τη δημοφιλέστερη όπερα του Ζακ Οφενμπαχ, ο κεντρικός ήρωας, ο ποιητής Χόφμαν, ερωτεύεται αρχικά μια μηχανική κούκλα νομίζοντας πως είναι πραγματική γυναίκα, στη συνέχεια μια εταίρα η οποία κλέβει το είδωλό του με τη χρήση ενός μαγικού καθρέφτη και στο τέλος μια ασθενική καλλίφωνη κοπέλα που αναγκάζεται, υποταγμένη στο πνεύμα του κακού, να τραγουδήσει μέχρι θανάτου. Ατυχής στους έρωτές του ο άμοιρος ο Χόφμαν; Κυρίως ένας άνδρας ονειροπόλος και αιθεροβάμων, ένας άνδρας με υπερβολικά πλούσια, θεότρελη, σχεδόν αρρωστημένη φαντασία. Γιατί οι (τραγικές, στο τέλος της ημέρας) αγάπες τις οποίες βιώνει στις τρεις πράξεις της όπερας είναι σε μεγάλο βαθμό κατασκευές της φαντασίας του. Ο ίδιος όμως ήταν πρόσωπο πραγματικό! Πρόκειται για τον Ερνστ Τέοντορ Αμαντέους Χόφμαν ή E. T. A. Χόφμαν (όπως συνήθως γράφεται το όνομά του), τον πολυσχιδή καλλιτέχνη που ενέπνευσε με τα διηγήματά του το αριστούργημα του Οφενμπαχ – και όχι μόνο αυτόν. Ο οποίος Οφενμπαχ, για να τον τιμήσει, τον ανέβασε στη σκηνή του θεάτρου και τον έκανε ήρωα της όπεράς του, βλέποντας συμβολικά στο πρόσωπό του όλους τους ανθρώπους των Γραμμάτων, τους ανήσυχους δημιουργούς που αποτυπώνουν τα όνειρά τους, τις ελπίδες και τους πόνους τους στο χαρτί και τους μετατρέπουν σε τέχνη.

Τέχνη υψηλή, όπως εκείνη που άφησε πίσω του ο E. T. A. Χόφµαν, ο διαπρεπής γερµανός νοµικός, συνθέτης, κριτικός µουσικής, σκιτσογράφος, ζωγράφος, σκηνοθέτης, σκηνογράφος και κυρίως συγγραφέας της φανταστικής λογοτεχνίας που έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν από δύο αιώνες. Ενας άνθρωπος δημιουργικός, ανήσυχος, φιλομαθής αλλά και εκρηκτικός, άτακτος και προκλητικός, ο οποίος μέσα στη σύντομη ζωή του, καθώς πέθανε σε ηλικία 46 ετών, πρόφτασε να ζήσει συμπυκνωμένες πολλές ζωές, γεμάτες δραματικές περιπέτειες και μυθιστορηματικές εντάσεις και ανατροπές. Πρόφτασε να γράψει εκτός από τα παραμύθια που ενέπνευσαν τον Οφενμπαχ και τις ιστορίες που ενέπνευσαν στον Τσαϊκόφσκι τον «Καρυοθραύστη» και στον Ντελίμπ το επίσης διάσημο μπαλέτο «Κοπέλια». Και κατάφερε να περάσει στην Ιστορία ως ένας από τους επιδραστικότερους συγγραφείς του 19ου αιώνα και ως μείζων εκπρόσωπος του Μαύρου Ρομαντισμού, του κινήματος που εστιάζει στις πιο σκοτεινές πτυχές του Ρομαντισμού, στις πιο σκοτεινές πλευρές της ψυχής του ανθρώπου. Ο  E. T. A. Χόφμαν έκανε τους δαίμονές του τέχνη για να κερδίσει επάξια μια θέση στο πάνθεον των μεγάλων καλλιτεχνών. Και αυτή είναι εν συντομία η ιστορία της σύντομης αλλά και τόσο γεμάτης ζωής του.