Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: Μια ιστορία 140 ετών

Προ ημερών, το κτίριο-κόσμημα του Πειραιά συγκέντρωσε τα φλας και βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς δημοσιότητας με αφορμή τους πανηγυρισμούς για τον θρίαμβο του Ολυμπιακού στον τελικό του UEFA Europa Conference League. Ανατρέχουμε στη θαυμαστή πορεία του στον χρόνο.

Τετάρτη 29 Μαΐου 2024: Από τις απογευματινές ώρες, εκατοντάδες φίλαθλοι των Ερυθρολεύκων είχαν συγκεντρωθεί μπροστά από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και στην πλατεία Κοραή. Ο λόγος; Φυσικά για να παρακολουθήσουν τον Ολυμπιακό να αγωνίζεται στον τελικό του UEFA Europa Conference League απέναντι στην ιταλική Φιορεντίνα.

Γιγαντοοθόνη είχε στηθεί από νωρίς, ώστε όσοι δεν κατάφεραν να αποκτήσουν το πολυπόθητο εισιτήριο για μία θέση στην OPAP Arena στη Νέα Φιλαδέλφεια να απολαύσουν τον αγώνα σαν να ήταν εκεί. Οσο περνούσε η ώρα και το σκορ παρέμενε 0-0, η αγωνία των παρευρισκομένων χτυπούσε κόκκινο. Μέχρι το 116ο λεπτό, στο δεύτερο ημίχρονο της παράτασης, οπότε και ο Αγιούμπ Ελ Κααμπί έστειλε την μπάλα στα δίχτυα της Φιορεντίνα και τους φιλάθλους των «Κόκκινων» στα ουράνια. Ο Ολυμπιακός ανέβηκε στο πιο ψηλό σκαλί του βάθρου του UEFA Europa Conference League και έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα σε συλλογικό επίπεδο που κατακτά ευρωπαϊκό τίτλο στο ποδόσφαιρο.

Ξαφνικά, τα βλέμματα όλων στράφηκαν από το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας στον χώρο μπροστά από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και στους ξέφρενους πανηγυρισμούς που έκαναν τη νύχτα μέρα. Ολοι θαύμασαν αυτό το εμβληματικό νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα. Τα ξημερώματα, σύσσωμη η ομάδα του Ολυμπιακού, με επικεφαλής τον αρχηγό της, Κώστα Φορτούνη, τον χρυσό σκόρερ της βραδιάς Αγιούμπ Ελ Κααμπί και τον προπονητή της, Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ, έφτασε στον Πειραιά με ένα κατακόκκινο διώροφο ανοικτό λεωφορείο κρατώντας ψηλά στα χέρια τους το τρόπαιο. Στα σκαλιά του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, το οποίο ένεκα της μεγάλης επιτυχίας των Ερυθρολεύκων είχε «ντυθεί» στα κόκκινα, τους περίμεναν ο πρόεδρος της ΠΑΕ Ολυμπιακός, κ. Βαγγέλης Μαρινάκης, ο δήμαρχος του Πειραιά και Α’ αντιπρόεδρος της ΠΑΕ, κ. Γιάννης Μώραλης, και πλήθος φιλάθλων που φώναζαν συνθήματα μέχρι που ανέτειλε ο ήλιος.

Τα ξημερώματα της Πέμπτης 30 Μαΐου, η ποδοσφαιρική ομάδα του Ολυμπιακού πανηγύρισε με το τρόπαιο του UEFA Europa Conference League σε ειδική εξέδρα με φόντο το Σημοτικό Θέατρο Πειραιά./ Φωτ.: Στέλιος Στεφάνου/ Ευρωκίνηση

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά βρέθηκε με συναρπαστικό τρόπο μπροστά στα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας και αξίζει να «φωτίσουμε» τη σπουδαία και μακρόχρονη ιστορία του. Ηταν πριν από 140 χρόνια, στις 24 Ιουνίου του 1884, όταν θεμελιώθηκε το ιστορικό αυτό θέατρο στην καρδιά του Πειραιά. Σχεδόν δώδεκα χρόνια αργότερα, το κέντρο της πόλης κοσμούσε ένα μεγαλοπρεπές οικοδόμημα που έμελλε να αποδειχθεί ότι, λόγω της μνημειακής του εμφάνισης, θα χαρακτηριζόταν ως το κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θεατρικό κτίριο του 19ου αιώνα. Ανοιξε τις πόρτες του στο φιλοθεάμον κοινό της εποχής στις 9 Απριλίου του 1895 και έναν μήνα αργότερα υποδέχθηκε στη σκηνή το έργο του Δημήτριου Βερναρδάκη «Μαρία Δοξαπατρή».

Η απόφαση για την ανέγερση του θεάτρου ελήφθη επί δημαρχίας Τρύφωνα Μουτζόπουλου, ο οποίος το 1882 εγγράφει ένα ιδιαίτερα σημαντικό κονδύλι 200.000 δραχμών «δι’ ανέγερσιν θεάτρου», σε σύνολο δαπανών για τα δημοτικά έργα 315.000 δραχμών. Στις 23 Οκτωβρίου του 1883 οι αθηναϊκές εφημερίδες αναδημοσιεύουν σχόλιο της πειραϊκής εφημερίδας «Σφαίρα» που κοινοποίησε την περιγραφή του εγκριθέντος τελικά σχεδίου, σύμφωνα με την οποία το μήκος του θεάτρου «θέλει είναι 45 μέτρων, 34 δε το πλάτος και 30 το ύψος, διηρημένον ανά 10 μέτρα εις την σκηνήν τον υπ’ αυτήν χώρον και τον υπέρ την σκηνήν. Θα περιέχει τρεις σειράς θεωρείων, εκάστην ανά 23 και υπερώον μετά τριών σειρών βαθμίδων, αμφιθεατρικώς. Ούτω θα δύναται να εμπεριλάβη ανέτως 1.154, εν ανάγκη 1.400 θεατάς. Εχει επτά εν συνόλω εξόδους, δύο διά τους εν τη σκηνή και πέντε διά τους εν πλατεία και τοις θεωρείοις. Η κεντρική δε του θεάτρου είσοδος έσται ευρεία και πολυτελής. Η θέρμανση αυτού θέλει γίνεσθαι κατά το σύστημα όπερ εφήρμοσαν εν θεάτρω της Βιέννης. Εν τω ισοπέδω της πλατείας θέλουσιν είναι, εις την διάθεσιν των θεατών, δύο ευρύχωρα καφενεία, υπεράνω δε αυτών, διά τους εν τοις θεωρείοις, δύο όμοιαι αίθουσαι. Εξωθεν επί των παροδίων του θεάτρου θέλουσι κατασκευασθή οκτώ αποθήκαι διατιθέμεναι υπό του Δήμου επί ενοικίω. Υπολογίζονται τα υπέρ αυτού κατά μέσον όρον ετησίως έσοδα εις 42.000 δραχμές, περίπου, το ποσόν δε τούτο προς 7% ανταποκρίνεται εις κεφάλαιον 600.000 δραχμών». Με βάση τα στοιχεία αυτά ξεκίνησε η κατασκευή του Θεάτρου, στην Πλατεία Κοραή, σε σχέδια που εκπόνησε ο πειραιώτης αρχιτέκτονας Ιωάννης Λαζαρίμος, καθηγητής του Πολυτεχνείου.

Τα πρώτα εγκαίνια

Η κεντρική σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά με τα 23 επιβλητικά θεωρεία και τον εντυπωσιακό κρυστάλλινο πολυέλαιο./ Φωτ.: Shutterstock

Τα επίσημα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή του Θωμά στις 9 Απριλίου 1895, στις 10.30 το πρωί, μετά «περισσής λαμπρότητος», όπως αναφέρουν και οι εφημερίδες της εποχής. Αυτό το λευκό οικοδόμημα με το ναόσχημο πρόπυλο και τις τέσσερις λεπτές – χωρίς ραβδώσεις – κορινθιακού τύπου κολόνες στην πρόσοψή του, που έχει τις αναφορές του στην αμιγή κλασικιστική παράδοση και είναι επηρεασμένο από τη γερμανική σχολή που εκπροσωπούσε ο Ερνέστος Τσίλλερ, γίνεται σημείο αναφοράς της πολιτιστικής ζωής της πόλης στον 19ο και στον 20ό αιώνα, ενώ αποτελεί φάρο πολιτισμού έως και σήμερα.

Η σκηνή του Θεάτρου θεωρείται ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα δείγματα της εποχής μπαρόκ στην Ευρώπη, διαθέτει προσκήνιο και χώρο ορχήστρας, ενώ η πλατεία, τα θεωρεία και οι εξώστες εξελίσσονταν σε τέσσερα επίπεδα. Την αίθουσα φώτιζε τεράστιος πολυέλαιος, ο οποίος σώζεται μέχρι και σήμερα – τότε όμως λειτουργούσε με γκάζι. Γύρω από το πέταλο της κεντρικής αίθουσας βρίσκεται το διώροφο φουαγιέ, στο οποίο αρχικά δίνονταν χοροεσπερίδες φιλανθρωπικών συλλόγων και πραγματοποιούνταν εκθέσεις σπουδαίων ζωγράφων.

Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έδωσε πνοή στα καλλιτεχνικά δρώμενα του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, ενώ τα επόμενα χρόνια το όνομά του ταυτίστηκε με την ιστορία της πόλης και φυσικά με την πορεία της ίδιας της χώρας. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ειδικότερα όταν πραγματοποιήθηκε ο αποκλεισμός του Πειραιά από τις δυνάμεις της Αντάντ, το Θέατρο αλλά και ο χώρος γύρω από αυτό κατελήφθησαν από τους Γάλλους. Την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής και για δύο χρόνια φιλοξένησε μικρασιάτες πρόσφυγες καθώς δεν υπήρχαν άλλες υποδομές, ενώ τον Ιανουάριο του 1944 ο βομβαρδισμός του Πειραιά από τους Συμμάχους έπληξε μεγάλο μέρος του ιστορικού οικοδομήματος.

Αυτές οι διαφορετικές χρήσεις του Θεάτρου προκάλεσαν σημαντικές φθορές, όμως η κατάστασή του επιβαρύνθηκε ακόμα περισσότερο από τους δύο μεγάλους σεισμούς που έπληξαν το λεκανοπέδιο της Αττικής το 1981 και το 1999. Εκτοτε έγιναν διάφορες προσπάθειες για τη συντήρησή του. Το 2008 ξεκίνησε το σημαντικότερο και μεγαλύτερο έργο αποκατάστασης, καθώς η προμελέτη προέβλεπε την πλήρη στερέωση, ενίσχυση και αποκατάσταση ολόκληρου του κελύφους, καθώς και των εσωτερικών χώρων.

Λόγω της μνημειακής του εμφάνισης, το μεγαλοπρεπές οικοδόμημα χαρακτηρίστηκε ως το κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θεατρικό κτίριο του 19ου αιώνα.

Η 22α Οκτωβρίου 2013 είναι ακόμα μια ημέρα-ορόσημο, καθώς συμβολίζει τη νέα εποχή για την πολιτιστική ζωή του Πειραιά και της πρωτεύουσας εν γένει. Το μεγάλο έργο αποκατάστασης ανέδειξε ένα σπουδαίο νεοκλασικό μνημείο με μια εξαιρετική σκηνή, απόλυτα λειτουργική, ιδιαίτερου ύφους, καθώς το Θέατρο διατήρησε τους μηχανισμούς του θεάτρου μπαρόκ και τον πλούσιο διάκοσμό του. Το ίδιο εντυπωσιακά παραμένουν και τα 23 επιβλητικά θεωρεία, όπως και ο θόλος της κεντρικής αίθουσας. Το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά είναι πλέον ένα σύγχρονο θέατρο, ικανό να φιλοξενήσει θεατρικές και μουσικές παραστάσεις υψηλών προδιαγραφών, αλλά και παράλληλες δράσεις, θυμίζοντας όμως στον επισκέπτη το ένδοξο παρελθόν του.

Από τη σκηνή του, όλες αυτές τις δεκαετίες λειτουργίας του, πέρασαν ιστορικοί θίασοι, κλασικές παραστάσεις, μεγάλοι σκηνοθέτες και σπουδαίοι ηθοποιοί. Σήμερα, στο χωρητικότητας 600 θέσεων θέατρο φιλοξενούνται σπουδαίες παραστάσεις διάσημων ελλήνων και ξένων σκηνοθετών, με τους δεύτερους να βάζουν την υπογραφή τους σε μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα επειδή ακριβώς αυτά ανεβαίνουν στη σκηνή του εμβληματικού Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

Ο επιβλητικός ουρανοξύστης

Εκτός από το Δημοτικό Θέατρο, άλλο ένα τοπόσημο του μεγάλου λιμανιού, ο Πύργος του Πειραιά, βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες. / Φωτ.: Intime News

Μερικά τετράγωνα από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στην καρδιά του λιμανιού, στα κόκκινα βάφτηκε το βράδυ της Τετάρτης 29 Μαΐου και ο επιβλητικός Πύργος του Πειραιά, ο πρώτος βιοκλιματικός ουρανοξύστης στην Ελλάδα και ένα από τα πλέον σύγχρονα και καλαίσθητα κτίρια της χώρας.

Ο Πύργος του Πειραιά ήταν το πιο φιλόδοξο κατασκευαστικό έργο στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1970.

«Μετά τον θρίαμβο του Ολυμπιακού και την κατάκτηση του Conference League, ακολουθεί μία ακόμα πολύ σημαντική στιγμή για το πρώτο λιμάνι της χώρας» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια των επίσημων εγκαινίων του Πύργου του Πειραιά την Τρίτη 4 Ιουνίου, παρουσία του δημάρχου Πειραιά, κ. Γιάννη Μώραλη και άλλων προσωπικοτήτων της πολιτικής, επιχειρηματικής και κοινωνικής ζωής.

Ο Πύργος του Πειραιά ήταν το πιο φιλόδοξο κατασκευαστικό έργο στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1970. Πενήντα χρόνια μετά την ολοκλήρωση του σκελετού του κτιρίου, ο Πύργος του Πειραιά άνοιξε και επίσημα τις πόρτες του. Σήμερα, το κτίριο των 34.600 τ.μ. και 22 ορόφων, υψώνεται 88 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, προσφέροντας πανοραμική θέα και θα φιλοξενήσει το πρώτο «πράσινο» concept λιανικής και f&b στην Ελλάδα, υπερσύγχρονα καταστήματα καθώς και τους πιο πολυτελείς χώρους γραφείων.

Ακολούθησε το Βήμα στο Google news και μάθε όλες τις τελευταίες ειδήσεις.