Αυτό που έχει κατορθώσει ο Αριστοτέλης Μπέτσης δεν είναι καθόλου συνηθισµένο για έναν έλληνα ναυπηγό: το 2018, σε ηλικία µόλις 22 ετών, και ενώ βρισκόταν στο τέταρτο από τα πέντε έτη σπουδών του (First-class Master of Engineering in Naval Architecture with High Performance Marine Vehicles) στο Πανεπιστήµιο Στράθκλαϊντ της Γλασκώβης, άνοιξε το σχεδιαστικό του στούντιο στο Λονδίνο, με την επωνυμία AB Yacht Design & Naval Architecture, και την ίδια χρονιά συμπεριλήφθηκε στη λίστα των φιναλίστ για τα βραβεία «Young Designer of the Year» που διοργανώνουν κάθε χρόνο από κοινού το διεθνώς αναγνωρισμένο «BOAT International» και το περίφημο ολλανδικό ναυπηγείο Oceanco.
Μια διάκριση που οφειλόταν στον σχεδιασμό του 60μετρου explorer yacht «Laminar» και επαναλήφθηκε δύο χρόνια αργότερα όταν υπήρξε ξανά υποψήφιος για το refit project και την αναβάθμιση του 87μετρου «KORΩNI».
Το 2021 παρουσίασε την πιο µεγαλεπήβολη ιδέα του για ένα µήκους 101 µέτρων superyacht ονόµατι «Ark», ένα πλωτό πάρκο αναψυχής, όπως το περιέγραψε το περιοδικό «Robb Report», αφού για την ψυχαγωγία των επιβαινόντων οραματίστηκε, εκτός των άλλων, δύο Mercedes-Benz 6×6 G Wagons, δύο ιστιοπλοϊκά 9 µέτρων από ανθρακονήµατα, ένα buggy 4X4, ένα snowmobile, 4 jet-skis, 3 tenders, δύο μοτοσικλέτες, ένα καταμαράν και ένα υποβρύχιο χωρητικότητας πέντε ατόμων – για να μην αναφερθούμε στα γήπεδα για padel tennis και μπάσκετ, το ελικοδρόμιο, την αίθουσα σινεμά, το spa και το jacuzzi.
Ο Αριστοτέλης Μπέτσης
Επιπλέον, το σχεδίασε έτσι ώστε να εκπέμπει λιγότερους ρύπους, όπως έκανε και για το project «Triiris», το 80µετρο ιστιοπλοϊκό του concept που εξοπλίζεται µε ηλιακά πανιά και συστήµατα µηδενικών ρύπων.
Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον ίδιο τον Αριστοτέλη Μπέτση, ο οποίος μας διηγήθηκε το πώς το ναυπηγικό σχέδιο υπήρχε πάντα στη ζωή του, αναφέρθηκε στα πράγματα από τα οποία αντλεί έμπνευση, στις τάσεις στο yacht design, στην πρόοδο που σημειώνεται στο βιώσιμο σχέδιο και στο τι πρέπει να διαθέτει ένας νεαρός σχεδιαστής για να εξελιχθεί στον χώρο.
Θα θέλαµε να σας γνωρίσουµε λίγο καλύτερα. Πείτε µας πού µεγαλώσατε και πώς προέκυψε το ναυπηγικό σχέδιο στη ζωή σας.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα και σπούδασα ναυπηγός στη Γλασκώβη της Σκωτίας, στο Πανεπιστήμιο Strathclyde. Από μικρό παιδί, από τις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού, μου άρεσε να ζωγραφίζω βάρκες, πλοία και ιστιοπλοϊκά.
Μεγαλώνοντας κοντά στη θάλασσα και όντας παιδί γεμάτο περιέργεια, μου κινούσε το ενδιαφέρον οτιδήποτε επέπλεε και με ιντρίγκαρε να σχεδιάζω σκάφη, προσπαθώντας κάθε φορά να πειραματιστώ με διαφορετικές σχεδιαστικές λύσεις και προσεγγίσεις. Ξέρετε, το να σχεδιάζεις ένα σκάφος κρύβει μία μαγεία και αυτή προέρχεται από το φυσικό περιβάλλον του σκάφους, που είναι η θάλασσα.
Η αρμονία, η ελευθερία και η αγνότητά της είναι ο καμβάς. Καλούμαστε λοιπόν να σχεδιάσουμε ένα σκάφος το οποίο αφενός θα σέβεται τους απαράβατους κανόνες της Φυσικής, αφετέρου, όμως, θα μπορεί να προσφέρει στον παρατηρητή και τον χρήστη ένα ευχάριστο οπτικό θέαμα, ασχέτως του στυλ, του μεγέθους και του σκοπού του. Το σχέδιο είναι η πιο σύνθετη και δημιουργική εργασία με την οποία μπορεί να ασχοληθεί ένας άνθρωπος.
Και για να μην παρεξηγηθώ, σύνθετη και όχι δύσκολη, διότι απαιτεί να συνδυάσεις, να υπολογίσεις και να φανταστείς ταυτόχρονα. Η μαγεία λοιπόν αυτών των δύο κόσμων, της θάλασσας και του σχεδίου, είναι ο λόγος που από πάντα ήθελα όταν μεγαλώσω να σχεδιάζω σκάφη.
Αυτή τη στιγµή σε τι εργάζεστε;
Αυτή τη στιγμή το στούντιο διανύει μία αρκετά δημιουργική περίοδο, σχεδιάζοντας ενδιαφέροντα projects ποικίλων μεγεθών και χαρακτηριστικών. Τα περισσότερα projects μας αυτή τη στιγμή είναι νέες κατασκευές που αφορούν ναυπηγεία στην Ολλανδία, την Ιταλία, αλλά και την Ελλάδα.
Ένα από τα πιο νέα projects του σχεδιαστικού στούντιο ΑΒ Yacht Design & Naval Architecture είναι το luxury yacht «Isthmos».
Ποιο είναι το πιο σηµαντικό ή το αγαπηµένο σας επίτευγµα µέχρι στιγµής στην καριέρα σας;
Δύσκολο να απαντηθεί αυτό. Το πόσο σημαντικό είναι ένα έργο θα υπέθετε κανείς ότι έχει να κάνει με το πόσο μεγάλο είναι. Δεν είναι όμως απαραίτητα αυτή η αλήθεια. Προσωπικά, έχω πετύχει τον σκοπό μου όταν μετά την παρουσίαση του σχεδίου ο πελάτης χαμογελάσει και νιώσει ότι αυτό είναι το σκάφος των ονείρων του.
Θα θέλαµε να µας µιλήσετε λίγο για την αγορά σκαφών αναψυχής. Συνεχίζει να βρίσκεται σε άνθηση; Κατά πόσο έχει επηρεαστεί από τον συνεχιζόµενο πόλεµο στην Ουκρανία; Ξέρουµε ότι οι ρώσοι µεγιστάνες ήταν ένας σηµαντικός παράγοντας στην ευηµερία του yachting world.
Αν και δεν είμαι ειδικός ώστε να αναλύσω στο σύνολο και τεκμηριωμένα την πορεία της αγοράς, θα παραθέσω την προσωπική μου άποψη. Στα μεγάλα σκάφη, δηλαδή από 40 μέτρα και πάνω, υπάρχει μια σταθεροποίηση στην αγορά, μετά την τρελή πορεία που σημειώθηκε στη μετα-COVID-19 εποχή.
Σαφώς τα γεωπολιτικά δρώμενα, με πολέμους και με τον πληθωρισμό σε τρελή πορεία, έχουν επηρεάσει την αγορά και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι θα ακολουθήσει στο μέλλον.
Προφανώς, όμως, σε όλες τις αγορές υπάρχουν τα λεγόμενα «booms and busts» και ό,τι έχει να κάνει με την αναψυχή πάντα θα υπάρχει και θα αναπτύσσεται. Όσο για τα πολιτικά, ας τα αφήσουμε στους πολιτικούς, εμείς θα συνεχίσουμε να σχεδιάζουμε.
Το 60μετρο «Canyon» από ψηλά.
Ποιες είναι, λοιπόν, οι νέες τάσεις στο yacht design; Εσείς τις ακολουθείτε;
Αρκετές είναι οι νέες ιδέες και οι καινοτόμες λύσεις που μπορούμε πλέον να εντάξουμε στον σχεδιασμό ενός σκάφους, παρά τους αυστηρούς κανονισμούς που ακολουθούμε και το απρόβλεπτο – και πολλές φορές επικίνδυνο – θαλάσσιο περιβάλλον.
Η σχεδιαστική τάση που είναι τα τελευταία χρόνια η κυρίαρχη είναι η σύνδεση των εξωτερικών χώρων με τους εσωτερικούς και η γενικότερη επαφή με το στοιχείο της θάλασσας. Ωστόσο η προσπάθεια να «ανοίξει» το σκάφος εγκυμονεί και σοβαρούς κινδύνους.
Η εσωτερική διακόσμηση που επιλέγει ο Αριστοτέλης Μπέτσης είναι λιτή αλλά πολυτελής, όπως στο 160μετρο concept του.
Οπως είπα και νωρίτερα, πέρα από τους κανονισμούς των κλάσεων και σημαιών, υπάρχουν οι κανόνες της Φυσικής οι οποίοι και καθορίζονται από τη φύση και εφαρμόζονται σε όλους χωρίς εξαιρέσεις. Αν δεν τους σεβαστούμε, τα σκάφη δεν θα είναι αξιόπλοα.
Η τεχνολογία, παρ’ όλα αυτά, έχει βοηθήσει πολύ να εξελιχθούν τα υλικά και οι τρόποι επεξεργασίας τους (π.χ. το γυαλί) και έτσι μπορούμε να εντάξουμε στα σχέδιά μας λύσεις που δεν θα περιορίζουν τις ικανότητες ενός σκάφους.
Στα σκάφη που σχεδιάζω προσπαθώ να εντάξω, στον εξωτερικό αλλά και στον εσωτερικό σχεδιασμό, στοιχεία και λεπτομέρειες εμπνευσμένα από τη φύση, πάντα συνδυάζοντας και τις απαιτήσεις του κάθε πελάτη. Κάθε σκάφος είναι διαφορετικό και κάθε φορά το προσεγγίζουμε ανάλογα με το τι επιθυμεί ο πελάτης.
Εχετε έλληνες πελάτες; Τι είναι αυτό που ζητούν κυρίως; Με ποιο κριτήριο κάνουν τις επιλογές τους; Με αυτό της άνεσης, των επιδόσεων, της επικοινωνίας µε το υδάτινο στοιχείο ή κάτι άλλο;
Ναι, φυσικά, συνεργάζομαι και με Ελληνες. Πολλές φορές οι Ελληνες προέρχονται από ναυτικό επαγγελματικό υπόβαθρο ή μεγάλωσαν κοντά στο υδάτινο στοιχείο, κάτι που τους βοηθάει να αποφασίσουν και να περιγράψουν τι είναι αυτό που αποζητούν από τις πρώτες κιόλας συζητήσεις, διαμορφώνοντας έγκαιρα ένα ολοκληρωμένο briefing.
Το briefing προκύπτει από πάρα πολλά και διαφορετικά στοιχεία, όπως ποια θα είναι η χρήση του σκάφους, πού θα ταξιδεύει, πόσους θα φιλοξενεί, τι αρέσει σχεδιαστικά στον πελάτη, θέματα κόστους και χρόνου αλλά και τι περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα έχει. Αρα συνήθως δεν κυριαρχεί ένα και μόνο κριτήριο, αλλά ακολουθείται μία συνδυαστική προσέγγιση, με προτεραιότητες, για τη σύλληψη του ιδανικού σκάφους.
Η master suite στο «Canyon».
Μεγάλο στοίχηµα για τα ναυπηγεία και τους κατασκευαστές είναι η βιωσιµότητα. Πόση πρόοδος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια σε αυτόν τον τοµέα; Είµαστε κοντά στη δυνατότητα κατασκευής σκαφών µε µηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωµα;
Είναι πολύ αισιόδοξο να βλέπουμε ολοένα και περισσότερους επαγγελματίες, ναυπηγεία αλλά και ιδιώτες να επιθυμούν να βρουν λύσεις για να μειώσουν το αποτύπωμα των σκαφών αναψυχής. Γίνονται σημαντικές προσπάθειες στο να σχεδιαστούν πιο αποδοτικές γάστρες, συστήματα πρόωσης, και εξετάζονται αρκετές νέες λύσεις παραγωγής ενέργειας.
Ταυτόχρονα οι πελάτες επιθυμούν να εξερευνήσουν νέα υλικά, με μικρότερο αποτύπωμα στην παραγωγή και επεξεργασία τους, αποφεύγοντας να προμηθευτούν υλικά τα οποία θα επιβάρυναν τη χλωρίδα και την πανίδα κάποιου μέρους στον πλανήτη ή που θα ρίσκαραν την ύπαρξή τους.
Συνεπώς η κουλτούρα της βιωσιμότητας διακρίνεται ολοένα και συχνότερα. Καταλαβαίνουμε ότι η βιωσιμότητα όμως έχει να κάνει με πολλά επιμέρους ζητήματα και δεν λύνεται πατώντας ένα κουμπί. Αληθινό μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, από την κατασκευή μέχρι το πέρας της χρήσης, δεν θα μπορούσε να έχει με τα σημερινά δεδομένα οποιοδήποτε ανθρώπινο κατασκεύασμα που κινείται.
Μηδενικό αποτύπωμα σημαίνει ότι για να φτιαχτεί κάτι δεν θα υπάρξουν εκπομπές ρύπων κατά την παραγωγή, την επεξεργασία και την τοποθέτηση κάθε υλικού ή εξαρτήματος που θα χρησιμοποιηθεί, κατά τον κύκλο της χρήσης του, καθώς και στο τέλος της ζωής του θα έπρεπε να διασπάται χωρίς κάποια επίπτωση στο περιβάλλον.
Αυτό προφανώς δεν μπορεί να επιτευχθεί στο σύνολο, μπορεί και πρέπει όμως να βελτιστοποιηθεί στο έπακρο. Αρα, ναι, υπάρχει πρόοδος, βρισκόμαστε ενεργά σε μία άκρως μεταβατική περίοδο και πιθανώς σε κάποια χρόνια να μπορεί ένα σκάφος να χρησιμοποιηθεί χωρίς να εκπέμπει ρύπους και έχοντας ελάχιστο αποτύπωμα.
Από τι εµπνέεστε όταν σχεδιάζετε;
Αντλώ έμπνευση από παντού. Ιδιαίτερα από τη φύση, από στοιχεία που βρίσκονται δίπλα μας στην καθημερινότητα αλλά και από την επαφή μου με τη θάλασσα και τα σκάφη τα ίδια. Για να σχεδιάσεις κάτι, πρέπει να κατανοείς τη χρήση του και το πώς ζουν σε αυτό όλοι οι επιβαίνοντες, οι ιδιοκτήτες, οι ναυλωτές και το πλήρωμα.
Προσπαθώ λοιπόν με κάθε αφορμή να περνάω τον ελεύθερό μου χρόνο κοντά στα σκάφη, εξερευνώντας ακτογραμμές και νησιά, δημιουργώντας εικόνες και εμπειρίες που είναι απαραίτητες για να εξελίσσω και να αναπτύσσω διάφορες ιδέες.
Το «Ark», ίσως το πιο διάσημο έργο του Αριστοτέλη Μπέτση.
Τι θα συµβουλεύατε ένα παιδί που θα ήθελε να ακολουθήσει το επάγγελµά σας;
Είναι πολύ σημαντικό, όπως σε όλα τα επαγγέλματα έτσι και σε αυτό, να είναι κάτι που θα το έκανε κανείς και ως χόμπι. Για πολλούς ο κλάδος αυτός φαντάζει ιδανικός, από πολλές απόψεις: σκάφη, καλοπέραση, χλιδή, εκθέσεις σε κοσμικά μέρη και πολλά άλλα.
Αυτά είναι μέρος της δουλειάς, αλλά δεν είναι η δουλειά. Ως σχεδιαστές, επενδύουμε χρόνο και σκέψη και μόνο έτσι μπορούμε να προσφέρουμε σχέδια τα οποία θα ακολουθηθούν για να κατασκευαστούν διαχρονικά, πρακτικά και ικανά σκάφη.
Συνεπώς χρειάζεται επιμονή και υπομονή. Πολύ σημαντικές είναι οι σπουδές αλλά και η προσωπική επένδυση του κάθε ανθρώπου. Πολύ συχνά λαμβάνω βιογραφικά από ανθρώπους που θέλουν να κάνουν το πρώτο τους βήμα στον κλάδο.
Διαπιστώνω ότι οι περισσότεροι έχουν φοιτήσει σε σχολές αρχιτεκτονικής ή βιομηχανικού σχεδιασμού, χωρίς όμως να γνωρίζουν ότι ένα σκάφος απαιτεί ιδιαίτερη μεταχείριση ακόμα και για την τελευταία του λεπτομέρεια. Εχετε αναρωτηθεί ποτέ με τι θα μπορούσε να συσχετιστεί ένα σκάφος;
Νομίζω η πιο σωστή συσχέτιση είναι με ένα σπίτι ή ξενοδοχείο με φινίρισμα εσωτερικών χώρων εφάμιλλο με αυτό των αυτοκινήτων, που διαρκώς κινείται, μπορεί να αυτοεξυπηρετείται για πολλές ημέρες, έχει συμπαγείς ρόδες και πέφτει σε πολλές λακκούβες, ενώ ταυτόχρονα επιπλέει και είναι σε απευθείας επαφή με θαλασσινό νερό αδιάκοπα.
Συνεπώς, σπουδές με σχετικό υπόβαθρο, ακόμα καλύτερα αν εμπεριέχουν και τεχνικές γνώσεις, είναι σχεδόν απαραίτητες. Οσον αφορά την προσωπική επένδυση του καθενός, αυτό ίσως και να είναι πιο σημαντικό από τις σπουδές του.
Ενα πανεπιστήμιο, μεταξύ πολλών, θα σου μάθει τρόπους σκέψης και θα σου διευρύνει τους ορίζοντες που νόμιζες ότι έχεις. Δεν αρκεί όμως για να εξελίξει κανείς τις δεξιότητές του. Ζούμε σε έναν όλο και πιο ανταγωνιστικό κόσμο και πρέπει όλοι μας να βάζουμε στόχους και να δουλεύουμε γι’ αυτούς. Μάθε κάτι, κάνε το καλά και μη σταματάς να εξελίσσεσαι.
