Hταν καλοκαίρι του 1783, δυόμισι σχεδόν αιώνες πριν, όταν δύο αδέλφια από τη Γαλλία με πάθος για τις ευρεσιτεχνίες άρχισαν να γράφουν ιστορία στον τομέα της αεροπλοΐας. Και να δείχνουν με τον τρόπο τους το μέλλον των ανά την υφήλιο μεταφορών, ανθρώπων και εμπορευμάτων, με μεθόδους που εκείνη την εποχή έμοιαζαν εξωπραγματικές και μαγικές: Από αέρος! Την 4η Ιουνίου 1783 ο Ζοζέφ-Μισέλ Μονγκολφιέ και ο Ζακ-Ετιέν Μονγκολφιέ πραγματοποίησαν την πρώτη δημόσια μη επανδρωμένη πτήση αερόστατου. Για να προχωρήσουν, τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, και στην πρώτη επανδρωμένη πτήση αερόστατου. Πραγματοποιώντας επιτέλους ένα όνειρο χρόνων και κερδίζοντας τις εντυπώσεις, γράφοντας το όνομά τους με κεφαλαία γράμματα στο πάνθεον των μεγάλων εφευρετών. Αυτή είναι η ιστορία τους.

Δύο φιλοπερίεργοι έφηβοι

Ο Ζοζέφ-Μισέλ και ο Ζακ-Ετιέν γεννήθηκαν το 1740 και το 1745 αντιστοίχως σε μια ευκατάστατη πολυμελή οικογένεια (είχαν δεκατέσσερα ακόμη αδέλφια!) που δραστηριοποιούνταν στον χώρο κατασκευής χαρτιού στο Ανονέ της Γαλλίας. Την οικογενειακή βιοτεχνία ανέβαλε ο Ζακ-Ετιέν μετά τον πρόωρο θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού τους, Ραϊμόν, σε ηλικία 42 ετών για να εφαρμόσει καινοτόμες και τολμηρές μεθόδους και να την αναπτύξει ακόμα περισσότερο. Ευφυής, πρακτικός και εμπορικά δαιμόνιος, «συναντιόταν» με τον πιο αιθεροβάμονα και ονειροπόλο Ζοζέφ-Μισέλ στο πάθος τους για τη μάθηση και για τις εφευρέσεις, με τις οποίες ασχολούνταν από τα εφηβικά τους χρόνια. Κυρίως στο πάθος για την αεροναυπηγική, με την οποία πρώτος ασχολήθηκε ο Ζοζέφ-Μισέλ, κατασκευάζοντας αλεξίπτωτα και επιχειρώντας δοκιμαστικές πτώσεις από τη στέγη του πατρικού τους.

Οι πρώτες προσπάθειες

Hταν ο Ζοζέφ-Μισέλ εκείνος ο οποίος, παρατηρώντας πως ο καπνός που απελευθέρωνε η φωτιά είχε τη δύναμη να παρασέρνει και να ανεμίζει ελαφρά αντικείμενα, όπως π.χ. ένα ύφασμα, συνέλαβε την ιδέα του πρώτου αερόστατου. Το οποίο και κατασκεύασε. Επρόκειτο για ένα κουτί από ελαφρύ ξύλο που χάρη στη μικρή φωτιά που άναψαν κάτω από τη βάση του «πέταξε», ανέβηκε μερικά μέτρα ψηλά, ώσπου να βρει το ταβάνι του δωματίου όπου λάμβανε χώρα το πείραμα. Ο Ζακ-Ετιέν εντυπωσιάστηκε από το μαγικό τρικ που του παρουσίασε ο αδελφός του και αποφάσισε να τον βοηθήσει να το τελειοποιήσουν. Το κουτί – κατασκευασμένο από ξύλο και επενδεδυμένο με ταφτά – έγινε μεγαλύτερο και στη συνέχεια ακόμα μεγαλύτερο. Τον Δεκέμβριο του 1782, χρησιμοποιώντας ως καύσιμα σανό και μαλλί, τα δύο αδέλφια κατάφεραν να το κρατήσουν για μερικά λεπτά στον αέρα, ώσπου έχασε ύψος και συνετρίβη.

Τα πειράματα συνεχίστηκαν, με το ιπτάμενο κουτί να αποκτά σιγά-σιγά τη μορφή που έχουν και τα σημερινά αερόστατα. Στις 4 Ιουνίου 1783 τα δύο αδέλφια πέταξαν το πιο εξελιγμένο μοντέλο τους στο Ανονέ, μπροστά σε ενθουσιώδες κοινό, σε μια πτήση που διήρκεσε περίπου δέκα λεπτά και κάλυψε απόσταση δύο χιλιομέτρων. Μετά και από αυτό, η φήμη τους άρχισε να ταξιδεύει και έξω από τη μικρή τους πόλη ή μάλλον να πετάει με ταχύτητες πιο γρήγορες από εκείνες των αερόστατών τους, τα οποία όμως ήταν αποφασισμένοι να βελτιώσουν και να εξελίξουν ακόμα περισσότερο.

Πετάει, πετάει… το αρνί;

Σε συνεργασία με έναν γνωστό κατασκευαστή ταπετσαριών κατασκεύασαν το ομορφότερο από τα αερόστατά τους, ένα σκάφος μεγάλο, χρωματιστό, διακοσμημένο με ζωγραφιές και κεντήματα, και πραγματοποίησαν μία ακόμα πτήση, αυτή τη φορά στις Βερσαλλίες, παρουσία των βασιλέων Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και Μαρίας Αντουανέτας και πλήθους αυλικών. Hταν η πρώτη φορά που σε πτήση επέβαιναν ζωντανά πλάσματα, που όμως δεν ήταν άνθρωποι. Αν και ο βασιλιάς Λουδοβίκος αρχικά πρότεινε να στείλουν στον αέρα δύο καταδίκους, οι αδελφοί Μονγκολφιέ προτίμησαν, από τον φόβο μίας πτώσης που θα στοίχιζε τη ζωή στους επιβαίνοντες, να στείλουν τρία ζώα: Eνα αρνάκι, μία πάπια και έναν κόκορα. Οι τρεις (με το ζόρι) εθελοντές έμειναν στον αέρα για περίπου οκτώ λεπτά, για να πέσουν σε ένα δάσος, τέσσερα χιλιόμετρα από το μέρος που είχε γίνει η απογείωση, χωρίς ευτυχώς να πάθουν το παραμικρό!

Ενας άνδρας στον αέρα!

Οι αδελφοί Μονγκολφιέ έπειτα από αυτή την επιτυχία αποφάσισαν πως είχε έρθει η ώρα να πετάξει και ο άνθρωπος. Είχαν μάλιστα και την άδεια του βασιλιά για να το επιχειρήσουν. Κατασκεύασαν ένα νέο, ακόμα πιο εξελιγμένο αερόστατο, το οποίο μεταξύ άλλων στολίστηκε και με μία προσωπογραφία του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ και πραγματοποίησαν το θαύμα: Ο Ζακ-Ετιέν Μονγκολφιέ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που τον Νοέμβριο του 1783 σηκώθηκε για λίγο από τη γη με αερόστατο θερμού αέρα, το οποίο βεβαίως ήταν δεμένο στο έδαφος ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα ατυχήματος.

Την ίδια ημέρα επανέλαβε το πείραμα, παίρνοντας μαζί του τον πρωτοπόρο καθηγητή Φυσικής και Χημείας Ζαν-Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ. Λίγο μετά, στις 21 Νοεμβρίου 1783, πάλι με το αερόστατο των Μονγκολφιέ, ο Πιλάτρ ντε Ροζιέ και ο ευγενής Φρανσούα Λοράν ντ’ Αρλάντ έκαναν την πρώτη ελεύθερη πτήση στην ιστορία της ανθρωπότητας, ξεκινώντας από το Δάσος της Βουλώνης και ταξιδεύοντας για περίπου δέκα χιλιόμετρα ώσπου προσγειώθηκαν στο παρισινό προάστιο Μπιτ-ο-Κάιγ.
Η πιο τολμηρή για εκείνα τα χρόνια πτήση έγινε στις 19 Ιανουαρίου 1784, στη Λυών: Το αερόστατο των αδελφών Μονγκολφιέ απογειώθηκε μεταφέροντας αυτή τη φορά έξι άτομα, τον Ζοζέφ-Μισέλ Μονγκολφιέ, τον Πιλάτρ ντε Ροζιέ και τέσσερις ευγενείς που είχαν πληρώσει εισιτήριο. Το όνομα του σκάφους ήταν «Le Flesselles».

Η ώρα των αδελφών Ράιτ

Στα χρόνια που ήρθαν ο άνθρωπος συνέχισε επίμονα στις προσπάθειές του να πετάξει, με τους αδελφούς Ορβιλ και Γουίλμπερ Ράιτ να κατασκευάζουν το πρώτο αεροπλάνο, το οποίο στις 17 Δεκεμβρίου 1903 έκανε την πρώτη μηχανικά προωθούμενη πτήση. Οσο για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας μας, τους πρωτοπόρους των πρωτοπόρων, δηλαδή τους αδελφούς Μονγκολφιέ, έζησαν δοξασμένοι, βραβεύθηκαν από την Ακαδημία Επιστημών του Παρισίου, παρασημοφορήθηκαν από τον Ναπολέοντα Α΄ (που χρησιμοποίησε το αερόστατό τους στις πολεμικές επιχειρήσεις του) και συνέχισαν ως το τέλος της ζωής τους να ασχολούνται με τις εφευρέσεις τους. Ο Ζοζέφ-Μισέλ εξελέγη μέλος της γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Ο Ζακ-Ετιέν διορίστηκε νομάρχης της ιδιαίτερης πατρίδας του, του Ανονέ, και όταν κατά την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης καταγγέλθηκε ως εχθρός του λαού διασώθηκε με παρέμβαση των εργατών του που τον λάτρευαν. Ο τρίτος της παρέας, ο Ζαν-Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ, είχε άδικο τέλος: Σκοτώθηκε στις 15 Ιουνίου 1785 στην προσπάθειά του να διασχίσει με αερόστατο τη Μάγχη. Το σκάφος του πήρε φωτιά στον αέρα και συνετρίβη στο Βιμερέ, με τον τολμηρό άνδρα και τον συνεπιβάτη του να βρίσκουν τον θάνατο. Γιατί εκτός από τις συγκλονιστικές επιτυχίες της, η προσπάθεια του ανθρώπου να πετάξει και να κατακτήσει τους αιθέρες είχε και τις τραγικές απώλειές της.