Αντρέι Κούρκοφ, «Δεν μπορώ να πυροβολήσω. Μπορώ όμως να γράψω»

Προτού δει το πρώτο του βιβλίο να τυπώνεται, είχε λάβει 600 αρνητικές απαντήσεις. Αναγκάστηκε να εκδώσει τα δύο πρώτα βιβλία του με δικά του έξοδα, πουλώντας τα σε έναν πάγκο στον δρόμο. Αλλωστε, πριν αφοσιωθεί πλήρως στη λογοτεχνία εργάστηκε ως δημοσιογράφος, δεσμοφύλακας, κάμεραμαν και σεναριογράφος. Κι όμως, ο 60χρονος σήμερα πολυγλωσσότατος Αντρέι Κούρκοφ – μιλάει συνολικά 11 γλώσσες – αποτελεί τον πιο διάσημο και πολυμεταφρασμένο συγγραφέα της Ουκρανίας, με την εφημερίδα «The Daily Telegraph» να τον αποκαλεί χαρακτηριστικά «έναν Κάφκα της μετασοβιετικής εποχής» και τον «Guardian» να τον παρουσιάζει ως «Ουκρανό Μουρακάμι». Τα έργα του, στην κόψη του ξυραφιού μεταξύ ρεαλισμού και σουρεαλισμού, καταγράφουν γλυκόπικρα την αντιφατική πραγματικότητα της μετασοβιετικής περιόδου.

Ο ίδιος αποτελεί μια ιδιότυπη περίπτωση: αν και γεννήθηκε σε ένα χωριό της περιφέρειας του τότε Λένινγκραντ, μεγάλωσε, σπούδασε και επέλεξε να ζει στο Κίεβο. Ετσι αυτοπροσδιορίζεται ως Ουκρανός, μολονότι επιλέγει να γράφει στα ρωσικά, όπως ακριβώς και η βραβευμένη με Νομπέλ λογοτεχνίας Λευκορωσίδα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς. Η επιλογή του αυτή φυσικά είχε τίμημα: «αποστάτης» για τους Ρώσους, αλλά και ένας συγγραφέας που γράφει στη «γλώσσα των κατοχικών δυνάμεων» για κάποιους Ουκρανούς. Οι φωνές αυτές όμως στην Ουκρανία για μία ακόμη φορά αποδεικνύονται άδικες. Ο Αντρέι Κούρκοφ μετά τη ρωσική εισβολή δεν εγκατέλειψε τη χώρα του. Χάρη μάλιστα στη διεθνή ακτινοβολία του έχει αποδυθεί σε έναν μαραθώνιο συνεντεύξεων και αρθρογραφίας στα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης στον κόσμο, μιλώντας για τον παράλογο αυτό πόλεμο που ξεκίνησε στην Ουκρανία. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το μακροσκελές άρθρο του στον «Economist», όπου κατέγραψε το χρονικό της δικής του αντίδρασης μετά την εισβολή των Ρώσων. Πρέπει να σημειωθεί ότι και οι δύο του γιοι, μολονότι έχουν βρετανικά διαβατήρια – ο Κούρκοφ είναι παντρεμένος με Βρετανίδα -, προτίμησαν να παραμείνουν στην πατρίδα τους.