«Ο χορός είναι ένα ισχυρό, όμορφο, συγκινητικό και επίπονο εργαλείο για να εκφράσω με το σώμα μου τα συναισθήματά μου» σημειώνει ο Αντώνης Φωνιαδάκης στην ιστοσελίδα του Staatstheater Kassel, συστήνοντας στο εκεί κοινό τη νέα δουλειά του με τίτλο «Urlicht | Primal Light | Πρωταρχικό Φως (UA)» και συνεχίζει: «Η σχέση μου με το κοινό είναι μια πράξη αποπλάνησης, μια διαδικασία ερωτική, μια συνεργασία. Στη σκηνή έχουμε μεγάλη ευθύνη – όταν εκφράζουμε τις επιθυμίες και τα όνειρά μας και δείχνουμε τους εαυτούς μας ως πλήρεις χαρακτήρες – να μας βλέπουν ως αυτό που είμαστε: ανθρώπινα όντα. Αυτό που κάνουμε στη σκηνή πρέπει να είναι ειλικρινές, διαφορετικά θα ήταν ένα μεγάλο ψέμα». Ο διεθνούς φήμης χορογράφος και με αυτή τη νέα χορογραφία, που έκανε πρεμιέρα πριν από μερικές ημέρες, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την ιδιαίτερη τέχνη του όχι ως μια ψευδαίσθηση της ζωής αλλά ως μια διαδικασία που οδηγεί τον καλλιτέχνη και το κοινό του προς την ωρίμανση. Και, απολαμβάνοντας μία από τις πιο ώριμες και πιο δημιουργικές περιόδους τής μέχρι σήμερα σταδιοδρομίας του, συνεχίζει με ρυθμούς καταιγιστικούς: Μετά την πρεμιέρα στο Κάσελ παρουσίασε, στις 3 Φεβρουαρίου, σε παγκόσμια πρεμιέρα, μία ακόμα χορογραφία, την «Circumstellars», με το Μπαλέτο της Φιλαδέλφειας στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ. Από τις 7 ως τις 14 Φεβρουαρίου, στο Sadler’s Wells του Λονδίνου, συμμετέχει στην παραγωγή «Dance Me», όπου τρεις χορογράφοι παρουσιάζουν χορογραφίες εμπνευσμένες από τις υπέροχες μουσικές του Λέοναρντ Κoέν. Επιπλέον, στις 3 Μαρτίου, στο πλαίσιο της παραγωγής «Bach» της ομάδας Introdans θα παρουσιάσει στο Ναϊμέχεν της Ολλανδίας (και στη συνέχεια στο Aμστερνταμ και σε περιοδεία) τη χορογραφία «Selon désir», πάνω σε μουσική από τα «Κατά Ματθαίον» και τα «Κατά Ιωάννη Πάθη» του κορυφαίου γερμανού συνθέτη. Oλα αυτά σε διάστημα λιγότερο των δύο μηνών! Οπότε, η πρώτη ερώτηση έρχεται εντελώς αυθόρμητα με το που ξεκινάμε τη συζήτησή μας.
Σκηνές από τη χορογρα;φία «Ulricht | Primal Light | Πρωταρχικό Φως (UA)» που έκανε πρεμιέρα στο Κασέλ.
©Bettina Stöß
Πότε τα προφταίνετε όλα; Πώς ανταποκρίνεστε σε ένα τόσο επιβαρυµένο και απαιτητικό πρόγραµµα;
«Και δεν είναι μόνο αυτά, έχω και άλλα στα σκαριά για τα επόμενα δύο χρόνια. Oμως έχω και ικανούς βοηθούς. Oπως έχω και την εμπειρία που μου επιτρέπει να διαχειρίζομαι ακόμα και τις πιο πιεστικές καταστάσεις. Eτσι τα καταφέρνω. Εξάλλου, τίποτε δεν γίνεται αναίμακτα, πρέπει κάτι να δώσεις για να πάρεις».
Πρέπει όµως να είστε κι εσείς άνθρωπος µε µεγάλη ενέργεια…
«Ευτυχώς είμαι καλά, και ναι, έχω ακόμα αρκετή ενέργεια. Βεβαίως, όσο περνούν τα χρόνια, προσέχω περισσότερο, να τα λέμε και αυτά (σ.σ.: γελάει). Φροντίζω περισσότερο τη διατροφή μου, τις γυμναστικές μου, την ηρεμία της ψυχής μου… Γιατί όσο σημαντική είναι η υγεία του σώματος τόσο σημαντική είναι και η υγεία του πνεύματος. Στην περίπτωση τη δική μου, η δουλειά είναι τόσο απαιτητική και τα projects με τα οποία ασχολούμαι παράλληλα τόσο διαφορετικά που χρειάζεται και συγκέντρωση και πειθαρχία και ηρεμία και καλή υγεία για να τα καταφέρω».
Τυχαίνουν, δηλαδή σας τα ζητούν, ή εσείς επιδιώκετε και προκαλείτε αυτά τα τόσο διαφορετικά µεταξύ τους projects;
«Και τα δύο! Aλλοτε καλούμαι να κάνω ένα πιο νεοκλασικό μπαλέτο, άλλοτε ένα πιο χοροθεατρικό, την επόμενη φορά ένα πιο μοντέρνο… Και επειδή είμαι χορογράφος που έχει και κλασική και σύγχρονη παιδεία, θεωρώ πως είναι κρίμα να μη δίνω στον εαυτό μου τη χαρά να ασχολείται με διαφορετικά είδη, αφού μπορώ».
Για να περάσουµε στις δουλειές µε τις οποίες ασχολείστε αυτή την περίοδο, από ό,τι καταλαβαίνω η µεγαλύτερη παραγωγή είναι αυτή του Κάσελ, σωστά;
«Είναι η πρώτη μεγάλη μου δημιουργία στη Γερμανία. Εχω κάνει και άλλες συνεργασίες με γερμανικά θέατρα, όπως με το Κρατικό Θέατρο του Αννόβερου, με το Gauthier Dance κ.λπ., αλλά αυτή αποτελεί την πρώτη δουλειά στη Γερμανία που είναι όλη επάνω μου. Οι άνθρωποι του Staatstheater Kassel με εμπιστεύθηκαν και κάναμε μια μεγάλη παραγωγή. Βεβαίως η ομάδα μου είναι κατεξοχήν ελληνική, σκηνικά και φωτισμούς κάνει ο Σάκης Μπιρμπίλης, κοστούμια ο Αναστάσιος Σοφρωνίου. Ο μόνος ξένος είναι ο συνθέτης, ο Ζιλιέν Ταρίντ, που όμως και εκείνος είναι εδώ και χρόνια συνεργάτης μου».
©Bettina Stöß
Μετά το Κάσελ ακολούθησε η Φιλαδέλφεια µε µία ακόµα πρεµιέρα…
«Ναι, με την πρώτη μου χορογραφία για κλασική ομάδα στην Αμερική. Γιατί ως τώρα είχα δημιουργήσει μόνο για σύγχρονες αμερικανικές ομάδες. Η μουσική είναι και πάλι του Ταρίντ. Μαζί μου είναι και πάλι ο Σοφρωνίου και ο Μπιρμπίλης. Oπως βλέπετε, έχω δημιουργήσει μια ομάδα, μια παρέα ελληνική, που την έχω πάντα δίπλα μου. Είναι άνθρωποι με τους οποίους επικοινωνώ, τους καταλαβαίνω και με καταλαβαίνουν και μαζί κρατάμε ζωντανό όλο αυτό που κάνουμε».
Τα ταξίδια συνεχίζονται: Μετά τη Φιλαδέλφεια έρχεται η σειρά του Λονδίνου. Και το έργο που θα παρουσιαστεί εκεί στις 7 Φεβρουαρίου είναι καινούργιο;
«Στην πραγματικότητα το έργο που θα παρουσιαστεί στο Sadler’s Wells είναι μια χορογραφία που περιοδεύει εδώ και επτά χρόνια αλλά φτάνει επιτέλους στο Λονδίνο και είναι μεγάλη μου τιμή, οπότε δεν μπορώ να λείψω από την πρεμιέρα. Συμμετέχουμε τρεις χορογράφοι στη βραδιά, και εγώ έχω συνεισφέρει τα είκοσι πέντε λεπτά από τη μία ώρα που διαρκεί η παράσταση. Χαίρομαι πολύ που θα πάω να δω και το νέο καστ. Αμέσως μετά έρχεται η συνεργασία με τους Introdans, που είναι μία από τις σημαντικότερες ομάδες χορού της Ολλανδίας».
Μαζί τους θα παρουσιάσετε το «Selon désir». Παλαιότερη χορογραφία και αυτή, αν δεν απατώµαι, πάνω στην οποία έχετε ξαναδουλέψει;
«Μια πολύ σημαντική χορογραφία για εμένα. Κλείνω είκοσι χρόνια non stop χορογραφικής δουλειάς και το «Selon désir» είναι το πρώτο έργο που δημιούργησα. Eνα έργο που ακόμα «τρέχει», ακόμα το αγοράζουν διάφορες ομάδες. Το έχουν χορέψει μεταξύ άλλων το Βασιλικό Θέατρο της Νέας Ζηλανδίας, το Μπαλέτο της Φλωρεντίας, το Μπαλέτο της Φλάνδρας, θα το κάνει η Oπερα του Γκρατς την επόμενη χρονιά. Είναι πολύ όμορφο να βλέπεις μια χορογραφία σου να αντέχει τόσα χρόνια. Βεβαίως, η δουλειά δεν σταματά ποτέ, και στο «Selon désir», όπως και σε άλλα έργα, κάνω διαρκώς update. Στις ομάδες με τις οποίες συνεργάζομαι δεν δίνω ποτέ ένα έτοιμο έργο και αυτό ήταν. Πάω και ξαναπάω στις πρόβες, βλέπω τους χορευτές, παρεμβαίνω και αλλάζω ό,τι πρέπει να αλλάξει… Εξάλλου, από παράσταση σε παράσταση αλλάζει και ο παλμός της χορογραφίας, όπως αλλάζω κι εγώ μέσα στον χρόνο».
Είναι δύσκολο να επανέρχεστε σε ένα παλαιότερο έργο; να πρέπει να το επεξεργαστείτε ξανά;
«Είναι σίγουρα ενδιαφέρον. Αν έχεις την ενέργεια και τη διάθεση πάντα μπορείς να κάνεις δουλειά. Να διορθώσεις κάτι που δεν λειτουργούσε όπως το ήθελες, να προσθέσεις κάτι νέο στο παλιό κάνοντάς το πιθανώς πιο ενδιαφέρον και βοηθώντας το να περάσει στα νεότερα κοινά».
Αναφερθήκατε προηγουµένως σε µια non-stop χορογραφική καριέρα είκοσι χρόνων. Ποια είναι, αλήθεια, τα συµπεράσµατά σας, ποιες είναι οι σκέψεις σας πάνω σε αυτή τη διαδροµή;
«Στην αρχή είναι ο φόβος αλλά και ο ενθουσιασμός του πρωτάρη. Στιγμές κομβικές, που έχουν δυναμική, που σου δίνουν ώθηση να προχωρήσεις μπροστά, μέσα από πολλή προσπάθεια, κόπο και αγωνία, και να διεκδικήσεις τη δική σου θέση. Oταν φτάνεις στη μέση αρχίζουν οι απορίες και οι προβληματισμοί: Πώς ξεκίνησα, πού θέλω να πάω, τι θέλω να εκφράσω με αυτό που κάνω. Αρχίζεις να καταλαβαίνεις καλύτερα τον εαυτό σου και να εμβαθύνεις στο στυλ σου το οποίο γίνεται όλο και πιο αναγνωρίσιμο, όλο και πιο προσωπικό. Το τρίτο στάδιο, στο οποίο βρίσκομαι τώρα, είναι αυτό όπου αρχίζεις να απολαμβάνεις τους καρπούς της δουλειάς και των προσπαθειών σου. Είναι πλέον δεδομένο το χορογραφικό σου στίγμα, έχεις την άνεση να παίρνεις περισσότερα ρίσκα, και – είναι και αυτό σημαντικό – περισσότερο δέχεσαι προτάσεις παρά προκαλείς τις προτάσεις. Σε γνωρίζουν και σε επιλέγουν ακριβώς επειδή ξέρουν ποιος είσαι. Στον χώρο του ελεύθερου επαγγελματία δεν είναι δεδομένο πως είσαι άμεσα αναγνωρίσιμος. Oταν λοιπόν καταφέρεις να γίνει γνωστό το όνομά σου, αρχίζεις να απολαμβάνεις την αναγνωρισιμότητα. Δεν το λέω ναρκισσιστικά. Εννοώ πως απολαμβάνω την ωριμότητα στην οποία έχω φτάσει έπειτα από τόσα πολλά χρόνια δουλειάς. Τώρα πια ξέρω πολύ καλά τι κάνω. Αλλά ταυτοχρόνως μπορώ πάντα να αμφισβητώ αυτό που κάνω και να βάζω νέες προκλήσεις ώστε με αυτόν τον τρόπο να συνεχίζω. Προσπαθώ πάντα για το καλύτερο, παραμένοντας ένας άνθρωπος με αγωνίες για την τέχνη, για τη δουλειά του».
Eχουν αλλάξει πολύ τα πράγµατα από τότε που ξεκινήσατε;
«Παλαιότερα, για να κλείσεις μια δουλειά έπρεπε να τρέχεις στα θέατρα, να κάνεις ξανά και ξανά ακροάσεις, να ετοιμάζεις και να στέλνεις βιντεοκασέτες με τη δουλειά σου, να συναντάς διαρκώς ανθρώπους για συζητήσεις επί συζητήσεων. Και φτάνουμε στο σήμερα που απλά ένα link online μπορεί να σου δώσει μία νέα δουλειά. Οι εποχές έχουν αλλάξει και θα αλλάζουν πάντα. Οπότε δεν μπορείς να εφησυχάζεις. Πρέπει να έχεις, όχι την αγωνία, αλλά τη διορατικότητα, να προβλέπεις τι θα γίνει στο άμεσο μέλλον ώστε να είσαι έτοιμος, ώστε να μπορείς να ακολουθήσεις την ταχύτητα με την οποία κινούνται τα πράγματα γύρω σου και να μη μείνεις πίσω. Αλλιώς εύκολα μένεις πίσω. Εντάξει, δεν τρέχει τίποτα αν έχεις κουραστεί, αν δεν θέλεις πια. Είναι φυσιολογικό και ανθρώπινο. Αν όμως είσαι άνθρωπος ανήσυχος όπως εγώ, σκέφτεσαι αλλιώς. Μου αρέσουν τα trendy, τα νιώθω, τα αφουγκράζομαι, αισθάνομαι ακόμα πως έχω την ενέργεια και τη δύναμη να κάνω πράγματα. Εχω πάντα μια αγωνία θετική. Είμαι πάντα ο καλλιτέχνης που θέλει να δημιουργεί».
Σας τροµάζει ο χρόνος που περνάει;
«Σκέφτομαι απλώς πως, επειδή αγαπώ αυτό που κάνω, θα ήθελα να είμαι καλά για να συνεχίσω, για να εξελιχθώ ακόμα περισσότερο. Μακάρι να έχω για αρκετά χρόνια ακόμα τη σωματική ενέργεια και τη σωματική και πνευματική υγεία που χρειάζονται. Ναι, την πνευματική υγεία, ειδικά έπειτα από όλα αυτά που περάσαμε τα τελευταία χρόνια, και που όσο μεγαλώνεις και συνειδητοποιείς την αλήθεια, την πραγματική διάσταση των πραγμάτων, τόσο καταλαβαίνεις πόσο σημαντική είναι! Αυτά θα ήθελα. Για να μπορέσω να ανταποκριθώ στις προκλήσεις που έρχονται και να παρουσιάσω και άλλες όμορφες δουλειές».
